Alþýðublaðið - 12.03.1988, Qupperneq 15

Laugardagur 12. mars 1988
15
SKOTMARKIÐ
Kristján Þorvaldsson
skrifar
Arthur Bogason hjá salt-
fiskverkuninni Tinnu s.f. í
Vestmannaeyjum hefur veriö
i sviðsljósinu síðustu daga
vegna tilboðs sem hann bauö
Snótarkonum sem vinna hjá
fyrirtækinu. í tilboöinu er
boðið upp á 330 króna jafn-
aðarkaup á timann og 400
krónur í yfirtið. Þegar unnið
er að pökkun hljóðar tilboðið
upp á 350 krónur og 420
krónur í yfirtíð. Þá er ungl-
ingakaup í tilboðinu hærra
en í gildandi töxtum. Miðað
við 65 stunda vinnuviku, seg-
ir Arthur að tilboðiö þýöi 17
þúsund króna hækkun á
mánuði. Snótarkonur hafa
gert gagntilboð sem Arthur
hefur nú til athugunar. Enn-
fremur gerir Arthur ráð fyrir
að ræða málin við Verkalýðs-
og sjómannafélag Vest-
mannaeyja. Aðrir vinnuveit-
endur hafa lítil viðbrögð sýnt
vegna samningaviðræðn-
anna. Alþýðublaðið ræddi við
atvinnurekandann og trillu-
kallinn Arthur Bogason, um
þetta sérstaka einkaframtak í
kjaramáiunum.
— Hvers vegna rærðu
einn og setur fram tilboð án
þess að ræða við aðra vinnu-
veitendur?
„í fyrsta lagi er ég ekki í
sambandi atvinnurekenda
hérna á staðnum. í öðru lagi
er ég með gjörólikt launa-
kerfi. Mér sýnist þeir Kka
vera sallarólegir yfir því sem
ég er að gera, vegna þess að
ég er sér á báti með launa-
kerfið Það sem ég kem til
með að semja um við Snót,
kemur ekki til með að hafa
nein úrslitaáhrif á samninga
annarra atvinnurekenda. Ég
get ekki séð neitt beint sam-
hengi þarna á milli.“
— En er ekki ábyrgðar-
leysi að semja sér á báti, án
þess að vita hvað er að ger-
ast hjá öðrum?
„Ég get ekki séð að hægt
sé að kalla það ábyrgðarleysi,
þegar ég reyni að semja við
mitt fólk um laun sem ég tel
mig geta greitt. Það væri
hægt að kalla það ábyrgðar-
leysi, ef maður reyndi ekki að
afstýra því að fyrirtækið væri
í hönk með mannskap."
— Hvers vegna varstu ekki
með starfsaldurshækkanir
inn í þinu tilboði?
„Ég geri tilboð um laun
sem ég get greitt, en er ekki
tæknilega inn í því hvernig
samningareru uppbyggðir.
Ég setti því upp tilboð um
ákaflega einfalt og auðskilj-
anlegt launakerfi. Það ertví-
skipt og felur í sér venjulegt
kaup, dagvinnu og yfirtlð, og
hins vegar pökkunarkaup.
Einfaldara er ekki hægt að
hafa það og ég held að fólk-
inu hljóti líka að finnast
þægilegt að vita nákvæm-
lega að hverju það gengur. í
þessum afkastahvetjandi
kerfum er oft sem rnenn vita
Arthur Bogason: „Það gengur ekki að vera með taxta sem hljóða upp á 32 þúsund krónur. Eg er þvi ekkert hissa
þótt fjöldi félaga risi upp og felli samningana."
ekkert að hverju þeir eru að
ganga. Allra síst í þessum
nýju hópbónuskerfum.'1
— Þú ert sem sagt á móti
hópbónus?
„Ég er á móti öllum þess-
um svokölluðu bónuskerfum
af þeirri einföldu ástæðu að
ég tel að þau geti skapað
leiðindamóral. Ég er ekki að
segja að þetta sé alhlítt en
ég veit dæmi þess og mér
heyrist t.d. að menn séu farn-
ir að gefa hvorir öðrum á
kjaftinn fyrir vestan. Gott
tímakaup hlýtur að vera alveg
jafn góð hvatning og eitthvert
bónuskerfi."
— Hver yrðu launin hjá
Tinnu ef gengið yrði að þínu
tilboði og hve mikil vinna
liggur að baki?
„Það hefur verið nokkuð
stööug 65 tima vinnuvika.
Mér sýnist að launin ættu að
getaverið í góðum 100 þús-
undum með slíkri vinnu."
— Hvernig stendur á þvi
að þú virðist geta greitt mun
meira en aðrir atvinnurekend-
ur?
„Hverjir eru að greiða fólki
mikið minna kaup? Það er
bráðnauðsynlegt að verka-
lýðsleiðtogar og aðrir fari að
þvo glýjuna úr augunum og
viðurkenna þá staðreynd að
yfirborganir eru mun algeng-
ari en taxtalaunin. Það er mál
til komið að menn fari að
koma fram fyrir skjöldu og
opinbera þau mál. Það kæm-
ist ýmislegt fleira á hreint við
það. Mér finnst raunar skond-
ið að horfa á forystumenn
verkalýðshreyfingarinnar sem
situr í Reykjavík, þegar þeir
koma fram í sjónvarpi og
annars staðar brynjaðir
gömlu klausunum um að nú
eigi ekkert að gefa eftir held-
ur sýna hörku. Síðan gerist
það að það er flett niörum þá
og þeir rassskelltir. Ef þessir
höfðingjar fara ekki að gera
sér grein fyrir því að þeir eru
tímaskekkja, þá er illa komið
fyrir verkalýðnum í þessu
landi."
— Það er verið að kolfella
samningana viða um land.
Liggur skýringin kannski i
þessu, varðandi yfirborgan-
irnar?
„Það gengur ekki lengur
að vera með taxta I gangi
sem hljóða upp á 30-32 þús-
und krónur. Ég er því ekkert
hissa þó að rísi upp fjöldi fé-
laga og felli samningana.
Hljóðið í forystumönnunum
var á allt annan veg áður en
þeir settust niður með vinnu-
veitendum. Það hefur því ver-
ið sjokk fyrir verkalýöinn að
horfa upp á þetta. Það er
auðvitað líka orðið tímabært
fyrir vinnuveitendur að ganga
fram fyrir skjöldu og viður-
kenna þessar yfirborganir.'
— Ég er að tala við Arthur
Bogason atvinnurekanda í
Eyjum. Ef ég heföi ekki vitaö
það, hefði ég getaö ímyndað
mér að þú tilheyrðir frekar
verkalýösfélagi?
„Ég hef reyndar fengið
svipað „komment" í gegnum
millilið frá vinnuveitendum
fyrir sunnan. Það var sagt að
ég virkaði eins og einhver
vinur verkalýðsins. Mér þykir
þetta vera þess virði að setja
þennan brandara á prent, þvl
spyrja má hvort þetta þýði að
allir vinnuveitendur séu ein;
hverjir óvinir verkalýðsins. Ég
er alveg jafn mikið atvinnu-
rekendasinnaður og verka-
lýðssinnaður. Alla mína tíð
hef ég unnið frekar erfiða
vinnu og líkað það ágætlega.
Þá hef ég verið sjálfstæður
atvinnurekandi um nokkurt
skeið og þekki því báðar hlið-
ar. Ég fæ ekki betur séð en
hægt sé að hafa þessi mál
þannig að menn geti verið
sæmilega sáttir."
— Kom þér á óvart að
Snót skyldi ekki ganga að
þessu tilboði?
„Já. Það kom mér frekar á
óvart. Snótarkonur segja mér
hins vegar að það séu ýmis
lykilatriði sem þær geti ekki
kyngt. Inn í mínu tilboði var
ákvæði um færanlegan
vinnutíma, sem þýddi að
menn skiluðu ákveðnum
vinnustundum áður en yfirtíð
hæfist. Það hefur hins vegar
verið prinsippatriði hjá verka-
lýðshreyfingunni að sam-
þykkja ekki slikt. Kannski fæ
ég þessu ekki breytt einn og
sér, en ég tel mig vera að
leysa það vandamál með því
að borga hærra kaup."
— Eru málin kannski gerð
of flókin?
„Mér sýnist vera ákveðin
tilhneiging til þess. í mörgum
tilfellum má líka hafa af því
hag. Ég tel t.d. að þegarvið
trillukarlar stóðum í baráttu á
síðasta ári, þá hafi málin snú-
ist okkur i hag eftir að farið
var að flækja þau.“
Arthur Bogason atvinnurekandi í Eyjum:
VERKALYÐSHÖFÐINGJARNIR
ERII TÍMASKEKKJA