Tíminn - 08.11.1967, Blaðsíða 6

6
MIÐVIKUDAGUR 8. nóvember 1967.
TÍMINN
IIM KJALNESINGA-SÖGU
EFTIR HELGA GUÐMUHDSSON
I STUDIA ISLANDICA
I"
NýLegs. »r fcomið út 26. hefti
ritsafnsins Studia Islandica — ís-
lenzk fræði, sem Heimspekideild
Hláskóla íslands og Bókaútgáfa
Menningarsjóðs gefa út undir rit-
stjórn Steingríms J. Þorsteinsson
ar. í þessu hefti birtist ritgerð
eftir cand. mag. Heiga Guðmunds
so.n, íslenzkukennara vi® Hláskól-
ann, er nefnist: Um Kjalnesinga
sögu, nokkrar athuganir.
Steingrímur J. Þorsteinsson
Þar fjallar Helgi Goiðimundsson
um nokkra þætti í samlbandi við
Kjalnesinga sögu, og sitthvað_ ný-
stárlegt kemur þar fram. Ýmis
atriði í söguftni, sem eiga sér
hliðstæður í öðrum ritum, eru
rakin, og síðan eru tveir kaflar
landnámsiýsing og hoflýsing,
rannsaikaðir nabvæmlega. Af
þessu er ljóst, að höfundur sög-
unnar hefur verið lærður maður
og hefur mjög stuðzt við önnur
rit, vi® samningu sögu sinnar. Þá
er bókanotkun hans og ýmis sér-
stök áhugamál athugað nánar. Þetta
er gert þannig, að þessi atriði
eru jafnóðum borin saman við
hliðstæð atriði í uppskriftum
Hauks Erlendssonar lögmanns í
Hauiksbók. Sá samanburður • er
forvitnilegur vegna þess, að höf-
undur Kjalnesinga sögu og Hauk-
ur Erlendsson munu báðir hafa
verið Suðvestlendingar og sam
tímamenn. Veruleg líkindi þess-
ara manna bera vitni um lær-
dóm og bókmenntaiðkun á Suð
vesturlandi um 1300, og ef til
vill hafa báðir verið á einhvern
hátt tengdir Ágústínusarklaustr
inu í Viðey. Síðan eru athuguð
nokkur atriði í Kjalnesinga sögu,
sem rakin hafa verið til keltn-
eskra sagna. Þá koma þrár við-
aukar, sem tengdir eru efni bok
arinnar, um Gizur galla, um Keit-
nesk áhrif og um nokkur nöfn
og örnefni. Að lokum er efnisuí-
dráttur á ensku, ritskrá og reg-
istur. Bitið er 127 þlaðsáður.
Riitsafnið Studia Islandica — fs
lenzk fræði hefur nú komið út
í þrjátiu ár. Það var Sigurður
Nordal, sem stofnaði til þess 1937
og var hann útgefandi þess og
ritstjóri, unz hann varð sendi
herra í Kaupmannahöfn 1951.
Tóik þá Heimspekideiid Háskól-
ans við útgáfunni og Steingrímur
J, Þorsteinsson við ritstjórn. Ár-
ið 1062 gerðist Bókaútgáfa iMeun
ingarsjóðs einnig aðili að útgáf-
unni og hefur m.a. með hönduöl
afgreiðslu ritsins. — Á þessum
þremur áratugum hafa birzt í 26
beftum 32 ritgerðir um íslenzkar
bótomenntir, fornar og nýjar,
menningarsögu og málfræði eftir
28 höfunda frá 6 löndum. Kem-
ur nú út reglulega eitt hefti ár-
lega.
ÖTILLANLEGU
HÖGGDEYFARNIR
Höggdeyfar sem hægt
er að gera við, ef þeir
bila. —
Nýkomnir KONI höggdeyf-
f
arar í eftirtalda bíla:
Bronco
Ramblei American
Ramblei Classic
Saab
Simca 1000
Smger
Skoda
Toyota Crown 2000
Tovota Corona 1500
Toyota Landcrusier
Vaashah Velox
Vauxnall Viva
Volga
Voivc
Wlllys ieep
KONI höggdeyfarnir eru ■ sér gæðaflokki og end-
ast ótrúlega vel. Þeir eru einu höggdeyfarnir,
sem seldir eru á íslandi með ábyrgð og hafa
tilheyrandi viðgerða- og varahlutaþjónustu.
SMYRILL
Laugavegi 170- — Sími 12260.
Bediord vörubíla
Chevrolei fólksbfla
Chew n Van
Dodge fólksbfla
Fíat
I'orn Bronco
Hillman
t.ano Rover
Mercede. Benz
NSTj Prini
Dpe1 Caravar
Opei fteckord
Opei Kapitan
Plymonth
ÍSLANDSALMANAKIÐ 1968
íslandsalmanakið 1968 er
komið í bókaiverzlann og flyt-
ur af venju margvíslegan fróð
lcik. Af nýju efni má nefna
, uppdrátt, sem sýnir tímann
hvarvetna í heiminum, skrá
vfir vegalengdir á íslancfi með
yfirlitsmynd, og töflu, sem lýs-
ir stigaflokkun jarðskjálfta. Þá
éru í ritinu kaflar, sem sér-
staklega eru ætlaðir skólafólki
og lýsa eiginleikum ýmissa
efna og nýjustu skilgreinihg-
um mælieininga. Hinn stjörnu
fræðilegi hluti almanaksins er
með o^reyttu sniði.
Hið íslenzka Þjóðvinafélag
gefur almanakið út á vegum
Bókaútgáfu Menningarsjóðs og
Þjóðvinafélagsins. Prófessor
Trausti Einarsson og dr. Þor-
sleinn Sæmundsson sáu um út-
gáíuna.
LJÓS OG SJON - AB-bók
Nýlega er út bomin fimmtánda
bókin I Alfræðisafni AB og nefn-
ist hún Ljós og sjón. Aðalhöfund-
ur hennar eru þau Conrad G.
Mueller, prófessör í taugafræöi
við Indianaháskólann og vísinda
ráðunautur Bandaríska sjórann-
sóknarráðsins, og Mae Rudolph,
sem sikrifað hefur margt um lækn
isfræðileg efni, m.a. á vegum Al-
berts Einsteinslæknaskólans. Auk
þeirra hefur fjöldi annarra • sér-
fræðinga haft hönd í bagga
um samantekt og myndaval bók-
arinnar, en íslenzka þýðingu
gerðu þeir Jón Eylþórsson veður-
fræðingur, sem jafnframt er rit-
stjóri Alfræðasafnsins, og Örn-
ólfur Thorlacius, menntaskóla-
kennari, sem einnig skrifar for-
mála fyrir íslenzku útgáfunni.
Um efni þessarar bókar þarf
SMÁVÖRDVERZLUN FYRIR
SJÚKLINGA Á LANDAKOTI
Kvennadeild Reykjavíkurdeild
ar Rauða kross íslands opnaði
nýlega fyrstu verzlun sína, sem
ætlúð er til hagræðis fvrir sjúk-
linga á sjúkrahúsum. Þessi smá-
vöruverzlun er í anddyri I.anda-
kotsspítalans, og verður hún op-
in kl. 13 til 15 á eftinniðdögum
og kl. 18.30 til 19.30 á kvöldin.
í verzlun þessarj verða til) söli'
ýmsir nauðsynjahlutir fyrir sjúkl

inga og þá, sem heimsækja þá,
auk tóbaks og sælgætis.
Eins og kunnugt er var Kvenna
deild Rauða krossins stofnuð fyi-
ir tæpu ári, þar sem konur innan
vétoanda Reykj'avikurdeildar
R.K.Í. töldu það timabært verk-
efni að taka að sér ýmis hjáLpar-
og þjónustuistörf við sjúklinga og
gamalt'fólk, sem ekki hefur ver-
Framhald á 15. siðu.
ekki að fara mörgum orðum fram
yfir það, sem nafnið gefur ber-
lega í skyn. Það er- alkunna, að
ljós, litir og sjón hafa verið niönn
um hugleikið efni athugunar og
rannsókna allt frá því, er mann-
kynið komst á legg og hóf að
leita lausnar á huldum dómum
tiTveru sinnar og umihverfis. Og
þessi þrotlausa forvitni og þekk-
ingarleit á sér að sjálfsögðu mjög
nærtækar orsakir. Eins og komizt
er að orði í upphafi Ljóss og
sjónar hefur flestum einhvern
tíma „orðið á að loka augunum
og reyna að þreifa sig áfram
þvert ytfir herbergi til að skapa
sér huigmynd um, hvernig það er
að vera blindur. En fáir nafa sál-
arfþrek til að halda þessari til-
raun lengi áfram, þeim verður
fljótt ómótt og fá ekki bælt nið-
ur þörf sína til að sjá. ‘Er mað-
urinn opnar augun, léttir honum
mjög, enda hefur hann endur-
heimt meira en sjónina: Hann er
á ný í tengsium við umlieiminn'‘.
Bókin er 200 bls. að stærð og
eins og aðrar bækur Alfræðasafns
ins hefur hún að geyma mikinn
sæg mynda, og þar á meða', lit-
myndir á um það bil 70 bls.

1" I' \L.rT-" ■*1

Tvær nýjar geröir af Ford-gröfum
FBReykjavík, mánudag.
Fyrirtækið Þór h.f. boðaði biaða
menn á sinn fund fyrir skömmu
til þess að kynna tvær nýjar teg-
undir af dráttarvélagröfum frá
Ford. Þessar gröfur komu á Ev-
rópumarkaðinn í marz 1966, en
hafa verið í notkun í Bandaríkj-
unum frá 1948. Önnur gerðin er
Ford 13 SEX, og er með gröfu-
armi fyrir hliðarfærslu, en hin
gerðin, Ford 16 SEX er með
gröfuarmi á föstum snúnings-
punktL
Fordverksmiðjurnar í Banda-
rfkjunum hafa um langt árabil
framleitt Pord dráttai’vélagröf-
ur, en fyrir tæpu ári var hafin
framleiðsla svipaðra grafa í Bret-
landi. Þessar dráttarvélagröfur
voru í smíðum í þrjú ár, og við
smdðarnar var m.a. notaður raf-
reikniheili, sem annaðist útreikn-
inga á þenslu, burðarþoli o.fl.
EJla hefðu þessir útreikningar tek
ið mörg ár.
Þegar smíðaöar höfðu verið
þrájr tilraunagröfur. voru þær
reyndar í heilt ár við mismun
andi skilyrði í þrem heimsálfum
Jafnframt var unnið að margvís-
legustu rannsóknarstörfum hiá
FORD í Bretlandd.
Árangurinn varð framar ö'ium
vonum og ráðist var í framleiðslu
vélarinnar með smávægilegum
breytingum. Við smíðarnar var
lögð sérstök áherzla á, að gröi-
urnar yrðu léttar og fljótvirkar
í gröfur þessar er notað bezta
fáanlega hráefni, þar á meðal eitt
hvert alsterkasta stái í vökvatékk
ana, sem fáanlegt er. Allur frá-
gangur og útbúnaður grafanna
uppfyllir ströngustu kröfur nú-
tímans.
Vélin er 56 hestafla dieselvél,
þriggja strokka með rafmagns-
gangsetningu. Gírskiptingin er
fjórir gírar áfram og 4 afturábak,
í tveim drifum. Hámarkshraði ei
30 km/klst. Annar venjulegur
búnaður er vökvastýri, mismuna-
drifslás, handhemill, ötou- og
vinnuljós, stefnuljós og vinnu-
konur.
Húsið á FORD gröfunum veit
ir alveg óhindrað útsýni yfir
gröfuna og moksturstækin, þann-
ig að fyllsta vinnuöryggis er gætt.
Auk þess er allt rúðugler sérlega
þykkt fyrir öryggissatoir.
/