Tíminn - 14.11.1967, Qupperneq 7

ÞRlÐJtJDAGlTR 14. nóvember 1967.
TÍMINN
Þessi rrtál, sem snerta öll sam-
skiptí fóMasiinis viö fostru sina,
landið, eru nú „efst á baugi“,
eins og þeir mundfi kalia það í
Útvrarpinu. Nláttúrurvernd er nán-
ast tízkubugsjón þessa árs, og er
að sjálfsögðu ekkert nema gott
um það að segj-a, allir geta verið
sammála um, að hennar sé þörf.
Á mlörgum sviðum náttúruvernd-
ar hefðum við átt að vakna fyrir
langa löngu. Víða má benda á
það, að öbætanlegur skaði er
þegar orðinn á náttúru landsins.
Vonandi verður á þessu þót á
næstunni. Tvær athyglisverðar
þingsályktunartillögur hafa verið
fluttar um þessi efni nú í haust.
Það er ástæðulaust að secja
það fyrir sig, þó að menn greini
allmikið á um það, hvað sé átt
við með náttúmvernd og það, hve
langt e'igi að ganga í einstökum
tilfellum, til dæmis við gerð ein-
stakra mannvlrkja, samanber deil
una um vegarstæðið hjá Reykja-
hlið. sem öllum er í fersku minni.
Hjá einstöku mönnum, sem
virðast hafa þörf fyrir að eiga
sér góða hugsjón í sambandi við
náttúru landsins, en hafa hvorki
getað tileinkað sér hugsjónir
skógræktar eða almennrar rækt-
unar og græðslu landsins, hefur
skapazt hugsjón, sem nefna mætti
þriðju hugsjónina, en hún er sú
að varðveita landið sem mest í
þeirri mynd, sem það er nú. Þess-
ir m-enn hinnar óbreyttu -náttúru
hafa ráðizt gegn trjáplöntun á
Þingvöilum og getur það út af
fyrir sig verið rétt, en margir
hafa gengið miklu lengra og
talað um þá ógnun, sem ísleiizku
landslagi gæti stafað a£ því, er
hér kæmu stórvaxnir barrskógar
og fieira í svipuðum dúr hefur
frá þeim komið.
En landið verður aldrei óbreytt
frá því, sem nú er til frambúðar,
því að kyrrstaða í nattúruTini er
óhiugsandi, meðan einhverjir
þættir, sem snerta hana. breyt-
ast, þar miðar „annað hvort aft-
ur á bak ellegar nokíuð á leið“.
Landið er ekki eins nú og það
var þegar forfeður okknr komu
hingað, því hefur á stórum svæð-
um íarið aftur í gróðrarfarslegu
útliti, en á mörgum heúu þvi
Kka farið fram. Ef ekkevt yrði
gert til gróðurvernT'v unn-
græðslu og náttúruverndar á næst
unni, mundi því fara enn meira
aftur, og það með vaxandi hraða.
Ef nú allt í einu hyrfi héðan
öll byggð, allir menn og það, sem
þeim fylgir, mundi náttúran
breytast mikið með tíinanurn að
sumu leyti og sjálfsagt að niestu
til aukinnar gróðursældar, en á
öðrum stöðum mundi gróið land
halda áfram að eyðast, og byrja
að eyðast á nýjum stöðu mog á
stórfeUdan hátt. Til dæmvs má
taka við öskuföll og þar sem ár
brytu sér nýja farvegi, við breyt-
ingar á jöklum og fleira. Þetta
sýnir okkur, að við getum á enr-
an hátt kastað frá okkur ábyrgð-
inni á því, hverníg tandið okkar
lítur út í framtíðinni. Það er að
langmestu leyti undir því komið,
hvernig við högum okkur V"5
eigum því »5 rækta landið og
klæða það þeim gróðri, sem oklr-
ur finnst fegurstur og nytjamest-
ur á hverjum stað
Öll erum við tengd landinu
meira og minna, hvar sem við
búum og hvað sem við geram.
Ræði efnahagslega, flest að vísu
óbeint, því að þeir eru í mikl-
um miiini hluta, sem lifa tveint
af gæðum landsins, — og tilfinnan-
lega, enn m.unu þeir vera í meiri
•hlLuita og jafnvel miklum, sem
eru aldir upp meira eða minna
í beinni snertingu við það. Þetta
á senniiega eftir að breytast, þó
getum við ætíað að enn um langa
framtóð verði landið land í hug-
um flestra fslendinga, en ekki
annað hvort undirstaða undir
steinsteyipu og maiibik, það af
iþví, sem þeir þekkja bezt, en
afgangurinn pdáss til að liáta eins
og káilfar, sem koma út í fyrsta
sinn á asfi sinni að vori.
Ailir æ»ttu að vera sammála
um, að það er mjög mikilvægt,
að þjóðin geri sér ljósa grein
fyrir, hivað hún vill gera við land-
ið, hverniig hún vilí nýta það og
hvernig varðveita.
Það er auðvitað að bera í
bakkafullan lækinn og ekki frum-
legit nú, þegar ailtaf er verið ið
tala mm skipulagningu og áætí-
anir. að segja, að það cigi ið
skipuleggja öll not landsins, gera
áætlun um það, hvað skuli rækta
og hvenær skuli græða þetta eða
hitt svæðið. En ef að við •»igum
ekki að skipuleggja not nkkir
af landinu og reyna að gera okk-
ur grcin fyrir því, hvernig |«aó
verði bezt varðveitt, livað J>á°
Það ma skipta þjóðinni í tvo
hópa eftn aðstöðu kennar til
landsins: Bændurna og jið þeirra,
sem lifa beinlínis af landinu og
eiga flestir jarðir sínar og af-nota-
rétt af afréttum. — Og svo hina,
sem hafa kosið sér annað tH beins
lífsviðurværis og með því s’cppt
tilkalli til beinnar eigna- eða af-
nota af landinu. En öll þjóðin
í heild á rétt og tilkall til að
njóta landsins á margan og fjöl-
breytilegan hátt.
Skerist í odda á milli hagsmun
um þessara tveggja hopa verða
hagismunir hins fyrrnefnda að
sitja fyrii, það er þeirra, sem
eiga lifí»afkomu sína undir not-
um af landinu og .íata hafnað
öðfuim möguleikum til lífsviður-
væris, en þeirra að helga sig því
að nýta gæði landsins.
En áhugamál þessara hópa eiga
ekki að þurfa að rekast á, þvert
á móti, þau eiga að geta faviö
saman, og með skynsamlegri lög-
gjöf á að vera hægt að trygsja,
að þar verði snuðrulaus sam-
skipti.
Ekki et rétt að aðsxilj;* þau
not, sem hægit er að hafa af land-
inu, þannig að einn megi rækta,
annar beita og þriðji veiða o.s.
frv. Nefna má dæmi: Ásékn pen-
in-gamanna til að kaupa veiði-
jarðir er aliþekkt. Heilzt vilda
þeir auðvitað kaupa veiöiréttinn
cinan, en það er óleyfiiegt að
skidja tiann frá jörðinni. En það
má glögigt sjá, að á jörðum, sem
keyptar hafa verið vegna hl-unn-
ind-a, dregist búskapur afcur úr,
iþó að þær sóu leigðar og ei‘g-
end-u þykjæst vilja gera vel við
leigu-lifta sína. Þar verða fram-
kivæmdir nœr ætíð minni en á
sj-ál-feeignarjörðum, og bús-kap-ur-
inn líftur þar með raunveu’ega
fyrir hlunnindi jarðarinnar öfugt
við það sem vera ætti.
Þa-r sem ákveðið er að gera
þjóðgarð, griðastað allra lands-
manna, og öllum frjálsan til frið-
samlegrar umferðar. á ið
vera það. Þar eiga engir ein-
sta-k-tingar að liafa f-organg og
enn síður á nok-krum að leyfast
að loka þar af landsvæði,- gera
sér ein-kamanivvirki eða annað
því um W-tot. Sam-a hvar þeir
sta-nda í þjóðfélagsstiganu-m og
sama hve miikið fé þeir tounna
að villjá greiða, eða ,,bera í dóm-
in.n“ á bak við. Þess vegna ætti
til dæmis ek-ki aðeins að aftur-
ka-lla ný-gefin leyfi fyrir sumar-
bústöðum í þjóðgarðinum á Þing-
völ-lum, heldu-r einnig að fjar-
lægja atia sum-arbústaði þaðan á
mátulegum t-íma, eða í það
minnsta þ-egar þeir hætta að nota
þá, sem upphaflega fengu að
by-ggja þar.
Það er sjálfsagt, að allir, sem
g-eta, fái að byggja sór sumarbú-
staði á fögrum stöðu-m á land-
inu, en það má ekki vera án
eftirli-ts, o.g óverjandi er. að feg-
urstu staðirnir verði sundurgirt-
ir af giröingum i kring um einka-
bústaði þeirra, sem hafa haft
aðstöðu og fjármagn til iö na
landi, og hindri þannig að allur
almcnningur geti notið þessara
staða.
Bænd-ur í þeirn sveitum, þar
sem eftirspurn er eftir sumarbú-
staðalandi, ættu að f-ara mjög var-
lega við það að leyfa a-ð búta í
sundur land sitt. Þeir ættu að
bindast samtöku-m um að ía sxipu
lögð sumarbústaðasvæði. Það
skipu-liag ætti að vera háð sam-
þýkki náttúruiverndarráðs eða
annars samsvarandi aðila. Aldrei
ættu þeir að selja land undir
sumarbústaði, heldur leigja það.
Venjulega ti] lan-gis tíma, en
stundum skemmri ef-tir atviku’n.
Það er viðurhl-uta mikið að búta
niður jarðirnar, þó að í smáum
stíl sé í fyrst-u. op m»3 =o'- -
ver'ð að éta upp fyrirfram arf-
inn ti-1 i kiM.
yrði e4cki erfiðari fyrir þá. sem
fá landið, en vrð
inm notadrýgri. Ef landið er
leigt en ekki selt, eru .nogu.t.K-
ar að fá það aftur undir jörð
i-na ef brýn nauðsyn krefur t
þennan hátt ætti að vera hægt
að koma í veg fyrir. i? t ur
sveitir tærðust upp hv:-:ð *>
viðvikur, vegna sumarbústaða-
ásóknar.
Margt fleira mætti henrla á,
svo sem nauðsyn þess að setja
reglur og betra ■ ; n a.e'f k
veiöuin. Skipuleggja tjaldsvæði og
koma upp hreinlætistækjurr og
hreinlætiseftirliti við þau i-ia
gönguleiðir og tryggja að þær
séu opnm Stórátek i i-'- t
þarf að gera, svo að allur almenn
ingur eigi þess kost að
þetrrar ánægju að veiða við við-
ráðanlegu gjalc; • •
en ekki sízt á þjóðin öll að
legigja myndarlegan skerf fram til
þess að stöðva gróðureyðingu og
græða landið að nýju með þeim
gróðri, grasi eða skógi, sem bezt
á við á hv^rjum stað. Allt á þetta
að bæta sambúð lands og fólks,
hvar sem það býr.
*
BARNAFATNAÐUR
LADYBBRD *barnafatnaður er heimsþekkt gæðavara.
LADYBIRD barnafatnaður er nýkominn í eftirtaldar verzlanir:
Einar Guðfinnsson, Bolungarvík
Gunnar Jónsson, Vopnafirði
Kaupfélag Héraðsbúa, Egilsstöðum
Kaupfélag Berufjarðar, Djúpavogi
Pöntunarfélag Eskfirðinga, Eskifirði
Kaupfélag Fáskrúð.sfirðinga, Fáskrúðsfirði
Verzl. Ýr, Grettisgötu 32, Reykjavík
Verzl. Emma, Skólavörðustíg 5, Reykjavík
Verzl. Storkurinn, Kjörgarði, Laugavegi, 59, Rvík.
' EINKAUMBOÐ fyrir ísland hefur:
HEILDVERZLUN V. H. VILHJÁLMSSONAR
Reykjavík. — Símar: 18418 — 16160.
Sendiferðabíll
Sendiferðabíll með talstöð til sölu. Stöðvarpláss
getur fylgt ef óskað er. Upplýsingar í síma 12504
og 37340.
SÖLUSKATTUR
Dráttarvextir falla á söluskatt fyrir 3. ársfjórð-
ung 1967 svo og nýálagðar hækkanir á söluskatti
eldri tímabila, hafi gjöld þessi ekki verið greidd
í síðasta lagi 15. þ.m.
Dráttarvextirnir eru 1 Yz% fyrir hvern byrjaðan
mánuð frá gjalddaga, sem var 15. okt. s.l. Eru því
lægstu vextir 3% og verða mnheimtir frá og með
16- þ.m.
Hinn 16. þ.m. hefst án frekari fyrirvara stöðvun
atvinnurekstrar þeifra, sem eigi hafa þá skilað
gjöldunum.
Reykjavík, 10. nóvember 1967
TOULSTJÓRASKRIFSTOFAN, Arnarhvoli.
4
I
I