Tíminn - 25.11.1967, Blaðsíða 2

2
TIMINN
LAUGARDAGUR 25. nóvember 1967.
JKJ'KeyKji.vík, föstudag.
Jóhannes Nordal, Seðlabanka-
stjóri, kallaði blaðamenn á sinn
fund kl. 16 í dag og skýrði þai-
frá ákvörðuninni um gengisfell-
ingu. Jafnframt lét, v>nnn
greinargerð frá bankanum, þar
sem sjónarmið hans eru rakin.
Fer skýpsla Seðlabankans hér
á eiftir orðrétt.
„Bankastjórn Seðlabankans hef
ur, að höiíiðu samráði við banka
ráð að femgnu samlþykki ríikis-
stjórnarinnar, ákveðið nýtt stofn
gengi íslenzkrar krónu gagnvart
bandari!siku,m dollar, ojg tekur
það gildi frá kl. 16 í dag 24. nóv-
ehiber 1967. Ákvöfcðun þessi hef
ur verið staðfest af stjórn Al-
þjóðagj aldeyrissjóðsins.
Hið nýja stafngengi er 57.00 ís
lenzkar krónur bver bandariskur
dollar, en það er 24.6% laökkun
frá því gengi, sem í giildi hiefur
verið, Jaifnframt hefur verið
átoveðið, að kaupgengi doiiars
stouii vera 56,93 o>g sölugengi 57.
07, en kaup- og sölugengi ann-
arra rnynta í samraemi við pað.
Vegna gengislækkunar sterlings
punds breytist gengi krónunnar
gagnvart því mun minna, eða
um 12%. oe er hjð nýja mið-
gengi sterlingispunds 136,80. Ráð
gert er, að Seðlabankinn birti
fyrir opnun bankanina máinudag
inn 27. nóvember n. k. nýja geng
iss'kráningiu fyrir alilar myntir
er skráðar hafa verið hér á landi
að undanförnu, en þangað tij
helzt sú stöðvun gjaldeyrisivið-
stoipta bankanna, er ákveðin var
af Seðlabankanum 19 nóvember
s. 1.
í tilefni þessarar gengisbreyt-
ingar vilil bamkastjóro Seðlaibank
an,s láta frá sér fara eftirfarandi
greinargerð:
Að kvöldi laugardagsims 18.
þ. m. var gefin út tiikymniing
um gengislaekkun sterlingspunds,
er naemi 14,3%. Var þá þegar
hafin svo víðtæto athugun sem
'unmt var á því, hver áhrif þes'si
gemgisbreyting ásamt öðrum, er
færu í toj'ölfarið, muindi hafa á
efnaihagsilega stöðu íslendinga.
Varð það bráðlega ljóst, að það
mundi valda útflutningsatwimmu-
vegiuim íislendinga mlkilli tekju-
íTrnun, ef gengi isilenílku krón-
unnar yrði óbreytt. Staifar þetta
ekki eingöngu af því, _að nær
þriðji h'luti útflutnings íislendinga
feir til landa, er feillt bafa gerngi
sitt, beldur er miikill hluti anmarra
VAUXHALL
BEDFORD
UMBOÐIÐ
ÁRMÚLA 3 SÍMI 38900
Opinn t'undur í Góðtempl-
araimsinu mánudagskvöld
kj b.30 um áfengisvanda-
máJíð Allir velkomnir. —
Komið og kynnist málunum
fra mörgum sjónarmiðum.
SkMavórðustig 3 A II. hæð1 1
■<öluslmi 22911
tíUSEIGENDUR
uatif okkui annast sölu á fast-
eignun yðai Áherzla lögð á
góða fyrirgreiðsiu Vihsamleg-
as' fcafi? samband við skrif-
stofr vora eí þéi ætlið að
seija eðs kaupa fastetgnir sem
availt eru fyrir hendi i miklu
ur'>-al hié okkur
JON AKASON HDL.
Sölumaðui fasteigna:
Torfi Ásgeirsson.
TIL SÖLU
Thems l'rader árg. ’64 með
ábyggðn loftpressu Gaffal
iyftari. Coventry-Clymax,
árg 60 með dieselvél, —
lyftrr 1 tonm
Bíla- og
búvélasalan
Mikiatorg, sími 23136.
vi’ ktpta ákveðinn í sterlingspund
urn. Má gera ráð fyrir því, að út
fl u t n in gs atv i n n-uveg ir n i r mundu
verða fyrir tekjurýrnun það
sem eftir er þessa árs og á næsta
ári, sem næmi um eða yifir 400
milllj. kr., ef gengi íslenzku krón
unnar hóldist óbreytt. Er óhugs
andi með öliu við núiverandi að-
stæður, að þeir gætu tekið á siig
sl'íkar byrðar, og kom því e'kki til
greina að breyta gengi íslenzku
krómunnar minna en tii samræm
is við geiigislækkun sterlings-
pundsins.
Úr því fyrir lá þegar af þess
um sökum óhjiátovæmileg nauð-
syn þes'S, að storáð yrði nýtt
gengi ísienzku krónunnar. hlaut
að tooma til álita, hvort gengis-
laakkun ti'l samræmis við sterlings
pund væri hin rótta leið meið til-
liti tii þeirra miklu vandamála,
sem nú er við að etja í þjóðarbú
skap fslendinga. Það hlýtur ætíð
að verða grundvallarstefna í geng
ismiáliuim að leitast vjð að koma
í veg fyrir gengisbreytingar, og
skapa ekkd óróa og vantrú varð
andi verðgildi gjaildmiðilsins. Sterk
rök mæltu því gegn því, aið tekið
yrði uipp nýtt gengi krónun'nar,
nama það yrði þannig ákveðið, að
það gæti tryggt viðunandi
jafnvægi í efnahagsmálum og
staðið til fraimbúðar. Væri gerð
genigisbreyting, er ekki uptpfyilti
þessi skilyrði, hefði mátt vœmta
vantrausts og ótta við frekari
aðgerðir í gengismiálum, er hefðu
getað gert lausn eínaihagsivanda
mjálanna enn erfiðari en el'la.
Það sem hér hlaut öðru fremur
að koma ti'l álita var þróun- út-
íliutnimigsframleiiðslu og verðlags,
svo og greiðslujafnaðar, að uind
anförnu. Er það kunnara en frá
þurfi að segja, að í þessum efn
um hafa komið upp á árinu meiri
vandamad en íslendingar hafa
staðið frammi fyrir um áratugi.
Hafa horfur varðamdi útfiutnings
tekjur farið síversnandi síðustu
miánuði og veldur því margt, svo
sem verðfaill margra mikilvægustu
framilei'ðsiluaf'urða þjóðarinnar,
ÖKUMENN!
Látið stilla i tíma.
HJOLASTILLINGAR
MÓTORSTILLINGAR
LJÓSASTILLINGAR
Fljót og örugg þjónusta.
BÍLASKOÐUN
& STILUNG
Skúlagötu 32
Sími 13-100
lokun skreiðarmarkaða og erfið
aflabröigð. nú síðast á hat'«r
veiðum vegna þrálátra ógæfta. Til
loka sep'tembeimánaðaj ■ j.- ut-
flutningur orðinn einum f j >rða
mimni en á sarna tíma árið 1966
og er útlit fiyi’ir, að samanburður
inn verði enm óhagstæðari, þag
ar á áriið í heild er litið. Hefur
þessi þróun annars vegar valdið
al'varlegri rýrnun í afikomu og
fj'árhags'getu sjávairútvegsins en
hins vegar mjög miklum halla í
við'Skirtum þ.;i
lönd, enda hafði gjaldeyrisstaðan
rýrnað um tæpar þúeund mU’ jor
ir frá áramótum til októberloka.
Samfara hinni miklu tekjurýrnun
sján'arútvegsins hefur jafnframt
orðið aknenm tekjuskerðing í þjóð
fiékaginu, lækkun þjóðartekna og
stöðmun í atvinmum'álum.
Stefna sú, sem fylgt hefmr ver
Ið í efnaihagismiáll'Uim aið undan-
förnu, hefur miðað að þvi að leita
lausnar á þe'ssum vandamáluim án
lækkunar á gemgi íslenzlku króm
umnar. Þótti rétt að freiista þess
sivo lemgi sem kostur var, þar sem
gengis'breiyting Mýtur setíð að
að hafa ýmis efna'hagsieg vanda
mál í fiör með sér. Eftir gengiis
feilinigiu sterlimigspundsims varð
gengisibreyting krónunnar hins
vegar ekki lengur unnfilúin, og
var það sfcoðun Seðliabankans, að
við þær aðstæðnr kæmi ekki
annað til miála en að miða hina
nýju skráningu hennar við he-ild
araðstæður í íslenzíkum þjóðar-
búskap, eins og þær eru nú.
Miðar því hið nýja gengi að því.
að hægt verði að reka útflutnings
'ahvimuvegi þjóðarinnar í heild
haililalaust og án styrkja úr rík
SKIPAUTGCRB RIKISINS
M.s. Herðubreið
fer vestur um land til Bolung
arvilur og Húnaflóahafna á
mánudag.
M.s. Blikur
fer austur um land til Vopna
fjarðar á mánudag. Vörumót-
iaka til Hornafjarðar, Djúpa-
vogs, Breiðdal'svíkur, Stöðvar-
fjarðat, Fáskrúðsfjarðar, Reyð-
arfjarðar, Eskifjarðar, Norð-
fjarðar, Mjóafj., Seyðisfjarð-
ar, Borgarfjarðar og Vopna-
fjarðar.
M.s. Esja
fer vestur um land til ísa-
fjarðar á þriðjudag. Vörumót-
taka til Patreksfjarðar, Tálkna
íjaröar, Bíldudals, Þingeyrar,
Flateyxar Súgandafjarðar og
ísafjarðar
Betri rakstur með
Braun sixtant
Braun umboðið:
Raftækjaverzlun íslands hf.
Reykjavik
'jSEii “ “ ámm
Skurðflötur Braun sixtant er
allur lagður þunnri húð úr ekta
platfnu og rakblaðsgötin eru öll
sexköntuð.
Braun sixtant er rafmagnsrakvél
með raksturs • eiginleikum
raksápu og rakblaðs.
Oskilahross
Dökkbrún hryssa 3—5
vetra, ómörkuð, í óskilum
( Gaulverjabæjarhreppi. —
Verður seld laugardaginn
2. des. kl 14,00, hafi eig-
andinn ekki sannað eignar
rétt sinn fyrir þann tíma.
Hreppstjórinn.
issjóði .Er jafnframt að því
steifnt, að gengisbreytingin geti
haft örvandi áhrif á aðrar fram
f'ramileið'sliugreinar, svo sem
ýmsar mikillvægiar greinar iðn-
aðar, sem átt hafa við örðug-
leika að etja að undanföimu.
Megintilgangur gengisibreytingar
þeirrar, sem nú hefur verið áfcveð
ln, er að skapa bætt skilyrði til
framleiðslvaukningar og verðmæta
sköpunar, en til þess að honum
verði náð, er n'auðsynlegt að
framkvæma ýmsar hliðarráiðstatfan
ir, er tryigigi grundvöli hinis nýja
gengiis og komi í veg fyrir óeðli-
léga efnah'ag'S'lega röskun. Athurði
þá, sem að dómi Seðlabankans
hafa gert þessa gengisíbreytingu
óuimifl'ýjanlega, bar brátt að, og
ihefur tími til álkivarðana verið
isvo stuttur, að ekki hetfur reynzt
'kileift að kanna til fiu'Uis, hverra
aðgerða væri þörf í þessti efini.
Eru mál þessi nú til gaumigæfi-
'Iegrar athiugunar, en Seðlaibank
inn vittil þö þegar á þesisu stigi
tafca frarn eftirfaranda, er hann
telur mikiu skipta.
í fyrsta lagi er á þaö að
benda, að aifkoma ýmissa greina
sjávarútvegsins er mjög mism.un
andi, og hefur því við gengis
breytinguna fiyrstiog fremst orðið
að hafa hiiðsj'ón af meðalaifkomu
atvinnuvegarins í heild, en ekki
af þekn rekstri, sem sýndi' bezta
aiftooimiu, né heldur þeim, sem
verst er staddur. Af þessu leiðir,
að nauðsyn'liegar verða ráðstafan
ir til tekj'ujöfnunar innan sjáv
arútvegsins, svo og aðgenðir, er
miði að endurskipuil'agningu . og
endiurbótum þess hiuta fiskiðnað
arims, sem haft hefur lakasta af
'komiu að undanfömu. Jafnframt
•er nauðsynilegt, að þetta tækifæri
sé notað tiil þess að koma á öfil-
uguim verðj'öfnuinarsjóði fiskiðna®
arins, er geti í framtíðdnmi að
nokkru leyti varið bæði sjávarút
veginm sjálfan og þj'óðféOiagið í
heild giegn áhrifum saimis toonar
verðsveiflna erlendis og átt hafa
sór stað undanfarið.
í öðru laigi er þa® meginskMyrði
þesis, að gengisbreytingin geti
haft þau áhrif, sem til er ætiazt
og leiðrétt það misnæimi, sem
myndazt hefur í þjóðaiMstoap ís
l'endiinga að undanförnu, að tryggt
sé, að ávinningur hennar eyðist
ekki upp að nýju í hæbkunum inn
lendis verðiagis og kostnaðar. H!ér
verður a® hafa í huga, að óhjá
kvæimittegt er að lieiðrétta þ-ann
heiidarhalila, sem myndazt hefur
í þjóðarbúsikapnuim vegna tekju
rýrnunar undanfarins árs, með
því að samræmt sé að nýjiu
neyzla og fjárfiestinig annars veg
ar og raumveruilegar þjóðartekjur
hins vegar. Seðlaibankinn telur
einnig sérstaka ástæðu til að
benda á það í þessu sambandi,
að hinir háu, toilar, sem greiSa
verður atf mörgum vönutflokbum
hér á landi, hafa ■ för með sér
misræmi í verðlagi, sem tækifæri
er tii að leiðrétta. þegar gemgis-
hreyting á sér stað. Er nauðsyn
legt, að endurskoðun tolla með
þetta fyrir augum verði fram
bvæmd sem allra fyrst.
Að lokum vill Seölabankinn
lýsa þeirri von sinni, að takast
megi að halda svo a máium, að
ekiki eigi sér stað, vegna gemgis
breytingarinmar rýrnun á verð-
gildi peninga utnfram það, sem
óumflýjanle'gt er. Jafnframt mun
hann hefja að nýjtt viðræður við
Iviðlskiptabankana um leiðir til
'þess a® taka senrt fyrst upp vierð
fryggingu sparifjár á grundveiii
ttöggjatfar, sem fiyrir hendi er um
'það efni.