Tíminn - 28.12.1967, Blaðsíða 9

FIMMTUDAGUR 28. desember 4387.
Utgetandi: FRAMSOKNARFLOKKURINN
Framkvaemdastjórl Kristján Benediktsson Ritstjórar Þórannn
Þórarínsson (ábi Andrés Kristjánsson lón Helsason o° indriði
G Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar Tómas Karlsson Aug-
lýsingastjóri- Steingrímur Gislason Ritsti.skrifstofur • Gddu-
húsinu simar 183IKL-18305 Skrifsofur Bankastrœti i A.f-
greiðslusínn 12323 Augiýsingaslml 19523 Aðrar skrifstofur
stmi 18300 Askriftargjald kr 105.00 á mán tnnanlands - t
lausasölu kr 7 00 elnt. - Prentsmiðjan EDDA h f
Lækkun tollanna
Fjárlögin fyrir árið 1968 voru afgreidd frá Alþingi
rétt fyrir jólin. Þau eru enn í sama anda og fyrri fjár-
lög núverandi ríkisstjórnar. Nýir skattar eru lagðir á
eða hækkaðir- Hvergi örlar á sparnaði í sjálfum ríkis-
rekstrinum .Framlög til verkiegra framkvæmda verða
alltaf hlutfallslega minni þáttur í ríkisútgjöldunum. Ríkið
tekur alltaf stærri og stærn inuta þjóðarteknanna tii
ráðstöfunar.
Framar öðru er svo það mark núv stjórnarflokka á
fjárlögum, að tekjuliðir eru ætlaðir of lágir til að leyna
því, að lögð er enn þyngri byrði á almenning en þörf
er á.
Þessa staðreynd hljóta menn að hafa mjög í huga,
þegar tollalögin koma til endurskoðunar á Alþingi eftir
áramótin. Eðlilegt' er að tolistigmi? lækki verulega vegna
gengisfellingarinnar, því að þrátt fyrir mikla lækkun,
á hann samt að geta trygg: rikinu sömu tekjur eða
meiri. Ríkisstjórnin telur sig aætla aðflutningstollana
rúmlega 200 millj. kr. lægri a íjárlögum en ella með
tilliti til þess, að tollarnir vtrði lækkaðir á framhalds-
þinginu. Þrátt fyrir þessa lækkun á tekjuáætluninni, er
hún samt mörgum hundruðum milljóna króna lægri en
réttmætt er að ætla, þótt ekki sé miðað við nema tæp-
lega meðalárferði.
Þetta gefur því Alþingi niikiu meira svigrúm til
tollalækkunar en þá, sem ríkisstjórnin boðar.
Við endurskoðun tollalöggjafarinnar ber að hafa
þrennt í huga framar öðru- Þetta er:
í fyrsta lagi þarf með íollalækkuninni að tryggja
eflingu iðnaðarins í landinu. Hér getur ekki orðið næg
atvinna og batnandi afkoma í framtíðinni, nema efldur
sé sem fjölbreyttastur iðnaður Framsóknarmenn hafa því
lagt til á Alþingi, að iðnaðurinn verði efcki látinn búa
við lakari tollakjör en fiskveiðarnar. Aðeins eitt iðn-
fyrirtæki, Álbræðslan, nýtur nú algerra tollfríðinda.
Vitanlega ber að stefna að þvi, að íslenzk iðnfyrirtæki
búi ekki við lakari tollakjör en erlend
í öðru lagi þarf að stefna að því með tollabreyting-
um, að lækka byggingarkostnaðinn. Hinn hái byggingar-
kostnaður á meiri þátt'í því en nokkuð annað hve dýr-
tíðin er mikil hér á landi. Framsóknarmenn hafa á undan-
förnum þingum lagt til að tollar yrði endurgreiddur á
byggingarefni, sem notað er til ibúðabygginga- Þá tillögu
þarf að taka til greina við endurskoðun tollalaganna nú.
í þriðja lagi þarf svo að læfcka tolla á brýnustu neyzlu
vörum og verður þar að hafa hugfast. að fleiri vörur
flokkast undir það en þær, sem hafa bein áhrif á fram-
færsluvísitöluna.
Þetta þurfa að verða þau sjónarmið, sem ráða mestu
við endurskoðun tollalaganna. Vegna þess, að tekjuliðir
fjáriaganna eru of lágt áæt'aðir er svigrúmið til tolla-
lækkanna miklu meira en ríkisstiórmn gefur í skyn.
Þegar á reynir
Það er ótvírætt, að sjómenn nafa orðið fyrir mikilli
tekjurýrnun á þessu ári, sökum ærðfalls og aflabrests.
Þess vegna bar þeim að fá Vtírtnegan hluta af gengis-
hagnaðinum sem ríkisstjórníri ákvað að gera upptækan.
Þeir Björn Pálsson, Jón Skaftaso^ og Lúðvík Jósefsson
fluttu tillögu um þetta á Alþingi, en stjórnarliðið felldi
hana. Slík er afstaða þess til sjómanna. þegar á reynir.
TÍMINN
9
Walter Lippmann ritar um alþióSamál:
Verður árið 196
í bandarískum stjórnmaium?
Lýkur þá þætti bandalagsins, sem Franklin D. Roosevelt myndaði?
ÁHÆTTUMINNST er nú að
segja, að of snemmt sé að
gizka á úrslit forsetakosnmg
anna 1988. En stjórnmá!')
imiönnum og blaðamönnurr'
leyfist efeki að viðhafa slik
varúð. Stjór.nmálamennirnir
eru þegar farnir að velja og
ákvarða, og að því er blaðs
menn varðar, væri réttast fyr
ir þá að liáta af störfum. ef
þeim er kappsmál, að aldrei
verði unnt að segja, að þeir
hafi gizkað skafekt.
Úr þvj að ágizkanir eru ó
umfilýjanlegar í stiórnmálum,
hvernig getum við þá renn*
styrkuistum stoðum undir á-
gizkanir okkar? Við hljótum
að hafa nokkurt hugboð um.
hvert leiðin liggur næstu mán
uði.
Enn er þess enginn kosiur
að segja fyrir um, nvort Demo-
kratar eða Republikanar sigri
í forsetakosningunium, hiver
frambjóðandi Repubiikana
verði, og jafnvel ekfe einu
sinni. hvort Lyndon Johnson
verði frambjóðandi Demokrata
En enigu að síður er að mínu
áliti unnt að sjá fyrir, að ár-
ið 1968 getur orðið örlaga-
ríkt ár í flokksbaráttu okfcar,
á borð við árið 1932, þegar
fram kom nýtt bandalag hópa
og fylkinga og tók stjórnmála
völdin í sínar hendur. Á þessu
ári væri hugsanlegt að svo
færi og getur svo farið. að
Demokrataflokkurinn, eins os
Roosevelt fylkti honum undii
merki hinnar „nýju gjafar spil
anna“, víki fyrir nýju banda
lagi, sem Repaiblikanaflokkur
inn veiti forustu.
Þetta er engan veginn víst.
Republikanar kunna að glopra
tæfeifærinu úr greipum sór Er
ég ieyfi mér að spá, að stjórn
málabaráttan öll muni fyrs,t og
fremst bera þess merici. að
þetta sögulega tækifæri hafj
komið.
VIÐ skulum þá ganga út frá
þeirri almennu ályktun, að
allir sigursælir stjórnmálafiokik
ar í þessu víðóttumikla landi
séu í eðli sínu bandalög. Þeg-
ar um er að ræða traust og
samheldin bandalög öflugra
hagsmuna- og áhugahópa, e;
líklegt. að flokkurinn, verði
alls ráðandi í stjórnmálum
þar til samtökin rotna og
mikilvægir aðiilar reyna að íí
ósfeum sínum fram komið hja
hinum flokknum.
Síðustu hundrað árin hafa
verið mynduð tvö volduð
bandalög hér í Bandarikju;:-
um. Fyrra Dandalagið iaut, for
ustu Republikana og var myno
að í borgarastyrjöldinni. Þettt
voru samtök oeirra, sem hagí
muna höfðu að gæta í iðn
aði Norðurfylkjanna og bænda
annars staðar en í Suðurfylfe’
unum. Meðan betta Da-idalag
var og hét, sigraði það í flest-
um Kosningum, beið sjaldar
lægri hlut og aðeins um stund
ar safeir Árið 1912 tók þett;
bandalag að gliðna, náði sér
að vísu ofurlítið á strife að
nýju á árunum milli 1920 02
Franklin D. Roosevelt
1930, eftir fyrri heimsscyrjöld-
ina og vegna viðbragðanna að
valdaskeiði Wilsons loknu, en
su.ndraðist að fullu árið 1932.
í kreppunni miklu.
Demokratafloikkurinn hefir
verið hið ráðandi afl. Hann
hefir notið við skipulagðra
verkalýðssamtaka, bænda,
menntamanna og ungra kjós
enda. Franklin Roosevelt stofn
aði þetta bandalag, sem laut
í lægra haldi fyrir Eisenhow-
er evgna Kóreustyrja'darinn
ar, en fékk svo Kennedy kos
inn árið 1960 og Johnshn ár-
i'ð 1964.
Úrslit í stjórnmálunurn 1988
velta á svari við tveimu:' spurn
ingum. Hin fyrri er, livort
bandalag Demokrata sé að leys
ast upp, og hin síðári. hvort
að öria sjáist á bandalagi und-
ir forustu Republikanariokks-
ins, sem orðið geti þess megn
ugt að taka stjórnmálavöldin
í sínar hendur
AUÐVITAÐ er engum blöð
um um það að fletta, að banda
lag Demokrata, sem Roosevelt
veitti fyrst forustu og Kenne-
dy siðar, er að minnsta kosti
mjöig sprungið orðið. ef ekkí
Fyrri grein
sundrað. Spurningin er þvi,
hvort það geti enn reynzt >
meirihluta í kosningu,num
1968.
Ómögulegt er að segja fvrir
um þetta. í fyrsta lagi ~íku
mikil óvissa vegna styrjaldar-
innar. Að mínu viti er að visu
lítill efi á, að sigur sé ómö,gu-
legt að vinna • styrjöldinni
[ þeím skilningi, að g,era Suð-
urVietnam að sjálfstæðu rlki,
sem sé andstætt kommúníst-
um og Kínverjum. en komið
gæti þó fyrir. að Hanoimenn
yrðu svo hart leiknu að þeir
sýndu einhver merki um und
anlát. Þetta kann að vera ó-
sennilegt. en möguieiki eigi að
síður. Ef tú þess sæmi gæti
Johnson borið sigur af hóimi
Eln við verðum þó að hafa
hugfast, að sigursæld 1 styrj-
öld þarif ekki endilega 02
ævinlega að ráða úrslitum í
kosningum, eins og þeir kom-
ust að raun um, Wilson eftn
1913, og Winston Churehili
’ftir 1945.
Annað mikilvæ'gt atriðl verð
ir að telja eignamegin hjá
Demnkrataflokknum. Sam-
kvæmt úrslitum skoðanaKann-
ana Gallups. reyndust enr.
vera 46 demoferatar mót: hver;
um 27 republikönum hér i
Bandarí'kjunum á þessu ári.
1367. Hvert þetta hlutfa.'i' verJ'
ur . november að ári. fer vissu-
lega að verulegu ieyti eftir
því, bvort Republiksnafiokkur
inn tilnefnir frambjóðarjda,
sem laðar demokrata að sér
eða hrindir peim frá se' Enn-
fremur vérða leiðtogai fy.gís-
manna Johnsons að minnast
þess, að Hoover átti vfirgnæf
andi fylgi að fagna árið 1928.
eða svipað og Johnsoo árið
1964. Hoover hlaut 444 kjöi -
mannaatkvæði gegn 37 Þó
varð sú raunin fjórum árum
síðar, að meirihlutaty.e: hans
var á bak og burt. Kreppar,
mikla olli því. að Hóover' sat
ekki að völdium nema eitr kjór
tímabil, og Republikanaf oks-
urinn var svo hart leikinn eft-
ir þann ósigur að hann heið
lægn hiui i fjórum forseta-
kosningum í röð
Eins og nú er kom-ö hefir
Johnson misst meginhluta
menntamannanna úr hinu
gamla bandalagi demokrata-
flokksins, svo og mjög rnikið
laf hinum yngstu kjósendum.
Ekkj verður auðvelt að koma
auga á, hvernig hann ergi aö
fara að því að fá þá á sitt
band að nýju. Hann getur fátt
sagt eða gert, sem fái ba til
að gleyma eða fyrirgefa, hvern
ig lieit voru rofin og breytt
þveröfugt við gefin loforð und-
ir eins að afstöðnum kosning-
um árið 1964 Vísbending um
uppgjöf Hanoimanna getur
ekfei einu sinni eindurvakið
traust menntamannanna og
hinna ungu, eða fengið oa
oð Dmda trú sína og von við
Lyndon Johnson a nýjan leiK
Vitaskuld er hverju orði
sannara, að menntamenn 02
æskumen,n mynda hvergi nærrí
meirihluta meðal þjóðannnar
En Demokrataflokkurinn hef-
ir ekki sigrað í fcosningum
aema að virkur stuðningur
þeirra kæmi til, að minnsta
kosti efeki á þessarri öld. Berí
Demokrataflokkurinn sigur úr
býtum að þessu sinm, stafar
það af því einu, að Republik-
anar hafa komið í veg fyrir
að demokrátar andstæðir John
son, gætu sætt sig við að k,0sa
frambjóðanda þeirra.
Verði þetta uppi á teai'ngr
um, að Republikanaf!ofckur’>v:,
ivipti. ninn mikla fjölda óá-
nægðia demókrata möguleikan-
um til að veija. munu ^nhven
i> oeirra — og ef til vill marg
ir, — kjósa Johnson á beím
forsendum, að af tvennu illu
sé þó skárra að velja það. sem
Framhald á bls. 15