Alþýðublaðið - 13.05.1989, Blaðsíða 2

2
Laugardagur 13. maí 1989
IMUBLMÐ
Útgefandi: Blaö hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Kristján Þorvaldsson
Auglýsingastjóri: Steen Johansson
Dreifingastjóri: Sigurður Jónsson
Setning og umbrot: Filmur og prent, Ármúla 38
Prentun: Blaðaprent hf., Siðumúla 12
Áskriftarsíminn er 681866
Áskriftargjald 900 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 50 kr. eintakið.
NUTIMALEG
JAFNAÐARSTEFNA
Alþýðublaöið birtir í dag ítarlega grein um mikla fylgisaukn-
ingu breskra jafnaðarmanna í nýjustu skoðanakðnnunum.
Skoðanakönnun breska stórblaðsins The Sunday Times
sem birt var í fyrri vikuog náði til einnarmilljón kjósendasýn-
ir að Verkamannaflokkurinn er orðinn stærsti stjórnmála-
flokkurinn í Bretlandi eftir tíu ára samfellda valdasetu járn-
frúarinnar Margrétar Thatchers, leiðtoga breskra íhalds-
manna.
r
Arangur Verkamannaflokksins í þessari skoðanakkönnun er
talinn eiga sér tvær meginskýrirtgar. í fyrsta lagi eru Bretar
teknir að þreytast á gegndarlausri fgáilshyggjustefnu
Thatchers sem misbeitir löggjöf jafnt sem val-di við að brjóta
á bak aftur verkafýðshreyfinguna í Bretlanói og að hefta aila
samneyslu þjóðarinnar. Ekki síst hefur einkavæðing heil-
brigðiskerfisins mælst itla fyrir í Brettandi, en Thatcher hef-
urrústað heilbrigðisþjónustu ríkisnsogtx>ðiöút heilbrigðis-
kerfið með þeim afleiðingum að velstæðireinstaklingareiga
nú kost á mun betri heilbrigóisþjónustu en þeir sem verr eru
staddir. Mannfyrirlitning og kutdi frjálshyggjunnar verður ef
til vill hvergi meiri en þegar þessari miskunoarlausu hægri-
stefnu er beitt í heilbrigðisþjónustunni. Þegar heitsa manna,
líf og dauði er metin í peningum. Þeir þjóðarleiðtogar og
stjórnmálaflokkar sem stuóla að slíkum hróptegum ójöfnuði
og mannvonsku, hljótafyrreðasíðarað veradæmdiraf þjóð-
inni sem vanhæfir stjórnendur í samfétagi manna.
Onnur ástæða þess að Verkamannaflokknum breska vegn-
ar nú vel í skoðanakönnunum er sú, að fiokkurinn hefur sett
fram fyrirhugaðar breytingar á stefnuskrá sinni. Þessar
breytingar taka mið af nútímalegri hugsun og aðtógun að
veruleikadagsins í dag. Þessi nýjahugsun breskra jafnaðar-
manna sem gengur undir samheitinu ‘nýraunsæisstefna"
segir skilið við marxískar kreddur sem enn hefur gefið að
finnaístefnu breskra jafnaðarmanna. Lögð eráherslaá gildi
markaðslögmála sem örvun í markaðs- og atvinnumálum án
þess að misst sé sjónar af samneyslu og félagslegum lausn-
um. Verkamannaflokkurinn hefur ennfremur endurskoðaö
afstöðu sína til varnar- og öryggismála og horfið frá blindri
friðar- og afvopnunarstefnu sinni, en þess í stað gert raun-
hæfar áætlanir um fækkun kjarnorkuvopna og herstyrkja án
þess að stefna öryggi landsins í hættu.
Að mörgu leyti má segja að breskir kratar séu að nálgast
þau meginsjónarmið lýðræðis og nútímahyggju sem evr-
ópskir jafnaðarmenn fylgja í æ auknari mæli og Alþýðuflokk-
urinn hefur aðhyllst um árabil. Meðal annars vinna sænskir
sósíaldemókratar þessa dagana við að endurskoða stefnu-
skrá sína í þeim tilgangi að færa stefnuna að nútímafólki og
samtímanum án þess að yfirgefa grundvallargildi jafnaðar-
stefnunnar um lýðræði, jöfnuð, frelsi og réttlæti. Viðbrögð
breskra kjósenda við nýjum áherslum Verkamannaflokksins
í stefnumálum sem taka mið af hinu opna þjóðfélagi nútím-
ans eru ótvíræð. Meirihluti breskra kjósenda vill opið og lýð-
ræðislegt þjóðfélag með frelsisrými fyrir hvern einstakling
en þar sem félagsleg samábyrgð ríkir og öryggi hvers þjóðfé-
lagsþegns er tryggt án tillits til teknaog eignastöðu viðkom-
andi. Viðbrögð kjósenda á Bretlandi ættu að vera hverjum
nútímalegum jafnaðarmanni fagnaðarefni.
DAGUR ÍLÍFI
STJÓRNARFORMANNSINS
Fjölmiðlar hafa skýrt frá því að stjórnarformaður íslenskra aðalverktaka sf. hafi
haft 8.7milljónir króna íárslaun. Stjórnarformaðurinn hefursent fráséryfirlýsingu
þar sem m.a. segir að störfhans séu íengu samhærileg venjulegum stjórnunarstörfum
og hafi verið greidd með hliðsjón af taxta Lögmannafélags íslands.
Að yrkja í Alþýðublaðið
Ég og Ingólfur ritstjóri ákváð-
um yfir kaffi og pönnsum um
daginn að ég skyldi taka að mér
hálfsmánaðarlegan dálk í Al-
þýðublaðinu. Ég ætla að skrifa
það sem andinn blæs mér í brjóst
hverju sinni, um stjórnmál,
stjórnspeki og menningu. Ég
hyggst stinga á kýlum, sprengja
blöðrur, æra og færa hinn
heimska af vegi. Kjörorð mitt tek
ég að láni frá kennara mínum í
Frankfurt, heimspekingnum
Júrgen Habermas: „Vér munum
berjast fyrir málstað upplýsingar-
innar í landi voru.“ En ég ætla
ekki þar með að gleyma tilfinn-
ingunum því skynsemin starfar
best við skinið frá rauðri glóð
hjartans.
Ég hyggst vega jafnt til hægri
og vinstri, afhjúpa fáfræði
kommanna, spillingu Framsókn-
ar og hofmóð sæta liðsins í Sjálf-
stæðisflokknum. Einkum og sérí-
lagi hyggst ég efla frjálslynda
jafnaðarstefnu rökum en gagn-
rýna kratana þegar mér sýnist svo,
því sá er vinur er til vamms segir.
Og þá er að slá á léttari strengi!
Steinn Steinarr orti um þann tíma
er hann var svangur og klæðlitill
og orti í Alþýðublaðið: „...og allur
heimurinn fyrirleit blaðið og
mig.“
Seint mun ég deyja úr ófeiti eða
þjást af klæðleysi, en sjálfsagt á
heimurinn eftir að hata bæði
blaðið og mig. Mig hefur hins veg-
ar langað til að yrkja í Alþýðu-
blaðið frá því ég las kvæði Steins
í fyrsta sinn og nú erstundin kom-
in. Gjörið þið svo vel, herrar mínir
og frúr, fyrsta kvæðiö sem birst
hefur í Alþýðublaðinu síðan
frostaveturinn mikla eða svo:
Er hjarta þitt kramið
knýr dauðinn að dyruin?
Hjálparsveit skáida
mœtir á staðinn
að veita þér fró!
Er leiðinn í fylgd þér
er tíminn sem snigill?
Hjálparsveit skákla
mætir á staðinn
að stytta þér stund!
Ertu órétti beitt
ertu kúguð og hrjáð?
Hjálparsveit skálda
mætir á staðinn
mundar penna
að f irra þig kúgun
verja þinn rétt!
Nú hafa popparar stofnað
hjálparsveitir hungruðum til að-
stoðar og er þá ekki kominn tími
til að skáldm stofni siaa? Norskir
rithöfundar gengu fyrir með góðu
fordæmi er þeir gáfu út safnrit
sveltandi börnum tH styrktar. Ég
geri það að tillögu minni að ís-
lensk starfssystkini geri slíkt hið
sama, jafnframt því sem hjálpar-
sveitin berjist af hörku fyrir frels-
un tékkneska rithöfundarins
Vacels Havel og gegn þeim forynj-
um sem nú ógna lífi rithöfundar-
ins Salmans Rushdie.
Lærðir menn eins og Mikjáll
Baktín bókmenntafræðingur og
Milan Kundera, land og kollegi
Havels, segja að skáldsagan beri í
sér frjóangan andófs gegn vald-
@íðslu og ofstæki. í henni talar
ekki aðeins ein rödd heldur marg-
ar, fleiri en eitt sjónarmið koma
fram.
Kundera segir að skáldsagan sé
sérvestrænt fyrirbæri, sem er
reyndar ekki alveg rétt því eins
konar skáldsögur voru skrifaðar í
Japan á miðökium. En engum
sögum fer af skáldsagnaskrifum
meðal íslamskra þjóða. Kannski
er það skortur á skáldsagnahefð
sem gerir öfgafulla múslima and-
snúna tjáningarfrelsi. En áður en
við fyllumst evró-amerískum gor-
geir er okkur hollt að niinnast
þess, að á miðöldum voru sam-
félög múslima öllu umburðar-
lyndari en þau kristnu, enda
þurfti ekki mikið til. Heimspek-
ingurinn Bertrand Russell segir að
Vesturlandabúar hafi ekki upp-
götvað umburðarlyndið fyrr en
mótmælendur og kaþólikkar sáu
fram á að geta ekki útrýmt hver
öðrum. Svo megum við ekki
gleyma því að nasismi og komm-
únismi eru skilgetin afkvæmi
vestrænnar menningar, ismar
þessir einkennast af þeirri kross-
ferðamennsku sem er jafnvestræn
og umburðarlyndið er indverskt.
Indverjar þóttu mjög umburðar-
lyndir i trúmálum þar til múslim-
ar hertóku stóran hluta Indlands.
Búddasiður, sem er indverskrar
ættar, hefur það meðal annars sér
til ágætis að aldrei hefur nokkur
maður verið líflátinn í nafni hans.
Og í eina tíð lifðu þrettán greinar
zen-búddisma í sátt og samlyndi
austur í Kína.
En hvað sem líður kostum og
göllum trúarbragða og siðmenn-
ingar eykur góður skáldskapur,
jafnt vestrænn sem austrænn,
víðsýni vort.
Hann frelsar oss frá því sem
þvingar þel.
Stefán Snævarr