Alþýðublaðið - 13.05.1989, Blaðsíða 6

6
Laugardagur 13. maí 1989
FRÉTTASKÝRING
Skotgrafarhernaður í
deilu BHMR og ríkisins
Fyrir 16 árum voru kjör kennara og tæknifræöinga þau
sömu. Á þessum árafjölda hafa kjör tæknifræðinga hækk-
að mjög ört og nú er launamunur þessara stétta talinn um
60%. Tæknifræðingar eru ein helsta viðmiðunarstétt
BHMR í yfirstandandi verkfalli. Ástæðan er sú að þeir hafa
svipaða menntun og megnið af rikisstarfsmönnum. Kenn-
arar eru lang flestir i þeim hópi og þeirra nám er ígildi BA.
náms við háskóla.
EFTIR KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
Innan BHIVIR er sú skoðun
uppi meðal sumra að þar sem
þessi launamunur hafi orðið til á
16 árum, sé ekki rétt að kalla nú-
verandi ríkisstjórn til fullrar
ábyrgðar og krefjast þess að laun-
in verði leiðrétt á þremur árum
eins og upphaflega krafan hljóð-
aði upp á. Heidur að leiðréttingin
taki lengri tíma. Um þetta snúast
hinar óformlegu þreyfingar sem
hafa verið í gagni að undanförnu.
betta þýðir að sett verður gólf á
laun BHMR manna, i þeim skiln-
ingi að þau hækki ekki minna en
laun á almennum markaði miðað
við ákveðna viðmiðunarhópa.
Um leið verði tryggt að launa-
munurinn verði minnkaður mark-
visst á tilteknum átafjölda. Ef
gengið er út frá því að hann sé
60% um þessar mundir vilja þeir
sem harðast ganga l'rani til sam-
kontulags, t.d. miða við að ntun-
urinn verði orðinn 45% innan
þriggja ára og svo koll af kolli.
Þær raddir hafa heyrst að menn
séu jafnvel tilbúnir að samþykkja
BSRB samkontulag til skamms
tíma — að því tilskyldu að traust-
ar tryggingar séu fyrir því að síðan
verði áðurnefndu launagólfi
komið á og ríkisstjórnin tryggi að
markvisst verði unnið að því að
leiðrétta launamuninn.
Ágreiningsatríðin____________
Hér stendur hnífurinn í kúnni.
Samninganefnd ríkisins, með
Indriða Þorláksson í fararbroddi,
viðurkennir ekki launamuninn.
Fyrir kjaradómi 1984 reiknaði
ríkið launamuninn eftir ýmsum
Ieiðum niður í nánast ekki neitt.
5.4% rcyndar meðan BHMR taldi
muninn vera milli 42 og 72%.
BHMR segir einfaldlega — við
svona menn þýði ekkert að tala.
Þessvegna leita þeir pólitiskra
lausna tn.a. með því að hitta ein-
staka ráðherra og reyna að sann-
færa þá um réttmæti sinna út-
reikninga á launamuninum.
í annarri kú stendur annar
hnifur. BHMR vill fá skrifað í
samning skýrt og skorinort hvern-
ig vinna á að því að minnka laun-
muninn milli háskólamenntaðra á
Tekst að miðla
málum á nœstu
dögum?
almennum markaði og þeirra sem
vinna hjá ríkinu. Ríkið hefur ekki
treyst sér til þessa en í hinu svo-
kallað ,,non paper“, sem er samn-
ingstilboðið sem ríkið var með í
gangi um síðustu helgi, er gefinn
ádráttur um þetta. Þar er þetta
sett í reglur um endurmenntun og
kerfisbreytingar innan launa-
flokka ríkisins með breytingum á
námsmati og tillit tekið til faglegr-
ar ábyrgðar. Greinilegt er að fyrst
BHMR gekk ekki að þeim samn-
ingi þá treystir félagið ekki þess-
um ádrætti. Reyndar hefur því
verið fleygt að félagið treysti engu
frá ríkinu nema að vera þess full-
visst að það standi fyrir félags-
dómi.
Áætlun rikisstjórnarinnar
Heimildir Alþýðublaðsins
herma að ríkisstjórnin ætli sér að
reyna, fyrst ekkert hefur gengið
saman, að draga úr áhrifum verk-
fallsins og styrkja þar með samn-
ingsstöðu ríkisins. í fyrsta lagi
með því að leyfa skólunum að
brautskrá stúdenta með náms-
matseinkunn. Háskólinn mun
síðan taka stúdentana inn og í
staðinn halda einskonar inntöku-
próf. Þar með losnar ríkið við
stóran vanda í skólakerfinu.
Hinsvegar þýðir það að fjöldinn
allur af ungu fólki fer út úr
menntaskólum með verðlausa
pappíra eins og Wincie Jóhanns-
dóttir benti á í samtali við Al-
þýðublaðið fyrr í þessari viku. Ól-
íklegt verður að teljast að erlendir
háskólar taki gild þau skírteini
sem ekki byggjast á hefðbundnu
námsmati — stúdentsprófin 1989
verða einfaldlega annars flokks.
Samhliða þessu hefur frést að
þetta tækifæri verði notað til að
koma á inntökuprófum í Háskóla
Islands en þar hafa menn kvartað
undan slælega undirbúnum nem-
endum á undanförnum árum.
Jafnvel hefur flogið fyrir að tæki-
færið verði nýtt til að breyta
skipulagi í framhaldsskólum svo
stúdentspróf verði tekin fyrr en nú
tíðkast. Það er að menn útskrifist
18 ára eins og tíðkast víða erlend-
is.
í öðru lagi hugsar ríkið sem svo
að verkfall háskólamenntaðra
hjúkrunarkvenna lamist i sumar,
því deildir verði hvort eð er lokað-
ar. Blóðbankinn og fiskeldið
verða hinsvegar áfram vandamál,
þó nú sé reynt með öllum hugsan-
legum khekjum að koma fóðri í
land úr skipi við Sundahöfn.
Reyndar hefur fóðri verið smygl-
að i land undir fölskum tollnúm-
erum meðan á verkfallinu hefur
staðið samkvæmt því sem Al-
þýðublaðið hefur heyrt. I gær
tókst náttúrufræðingum hinsveg-
ar að stöðva innflutning á fóðri.
Ríkisstjórnin hefur að vísu í
höndum lögfræðilegt álit þar sem
segir að ekki þurfi náttúrufræð-
inga til að skoða hverja fóður-
sendingu. Náttúrufræðingar
túlka málið hinsvegar þannig að
ekki megi breyta vinnureglum í
verkfalli, það sé skýrt verkfalls-
brot. Ljóst er að félagar innan
BHMR munu mæta hugsanlegum
innflutningi á fóðri af fullri
hörku, eins og dýralæknar hafa
þegar sýnt.
Samhliða þessu á að reyna að
einangra kennara innan BHMR
sem eru lang stærsti viðsemjenda-
hópurinn og koma af stað samn-
ingum við litlu félögin.
Steingrimur vill semja
um helgina___________________
Ólafur Ragnar er, eins og marg
oft hefur komið fram, mjög sár út
í forystu BHMR og talar ekki við
hana. Þessvegna hefur verið mik-
ið leitað til Svavars Gestssonar,
Jóns Baldvins og síðast til Jóns
Sigurðssonar um að miðla mál-
um. Og svo er Steingrímur kom-
inn heim og í gær kallaði hann á
sinn fund fimm félaga úr BHMR
með þeim skilaboðum að deilan
yrði að leysast um helgina. Gár-
ungar segja að það sé vegna þess
að Indriði er að fara til útianda á
mánudaginn.
„Hið viðkvæma verkefni Carlssons##
Fréttaskeyti sœnsku fréttastofunnar TT:
Að bjóða íslendingum hjálp í viðrœðum EFTA
og EB án þess að misbjóða sjálfsvirðingu þeirra
Alþýðublaðið birtir hér fréttaskeytið sem sænska frétta-
stofan TT (Tidningarnas Telegrambyra) sendi frá sér í gær
og valdið hefur talsverðum öldugangi fyrir heimsókn
sænska forsætisráðherrans til íslands nk. mánudag.
Skeytið sem ber yfirskriftina ÍSLENDINGAR AFGER-
ANDI AÐ SVÍþJÓÐ NÁLGIST EB? fer hér á eftir:
.. Leið Svía til EB liggur næsta
misseri um Reykjavík. Fyrsta júlí
tekur ísland við formennsku í
EFTA á tímabili þar sem ræðst
hvort leið EFTA til EB verði fær
eða ekki.
Sænska ríkisstjórnin hefur af
því lítilsháttar áhyggjur, hvort ís-
lendingar geti axlað þessa ábyrgð,
að því heimildir TT segja. ‘Það er
eins og að borgarstjórn Málmeyj-
ar ætti að vera fulltrúi Svíþjóðar
í EB,“ segir háttsettur heimildar-
maður í stjórnarráðinu við TT.
Tilgangurinn er ekki sá, að vera
hofmóðugur gagnvart íslandi eða
Málmey. Skoðanir íslendinga á
EB valda ekki áhyggjum. Þar eru
menn samstíga. Dæmið snýst um
bolmagn. Og áhuga.
Það er engin tilviljun að Ingvar
Carlsson forsætisráðherra tekur
með sér Ulf Dinkelspiel, aðal-
samningamann Svia gagnvart EB,
þegar hann heldur í opinbera
heimsókn til íslands nk. mánu-
dag.
Heimsóknin er ein kurteisis-
heimsókna milli Norðurlanda.
Þýðingarmiklir samningar eða
erfiðar tvíhliða viðræður eru ekki
á dagskrá. Dinkelspiel sendiherra
er ekki undir venjulegum kring-
umstæðum með í slíkum ferðum.
Of mikið af fiski
Fiskimál valda því að hann er
engu að síður með í förinni. Of
mikiðaf fiski, hreint út sagt. Und-
irstöðuatvinnugrein íslendinga er
fiskur eins og alkunna er (75 pró-
sent af útflutningnum). Allt sem
viðvíkur fiski vekur því áhuga Is-
Iendinganna.
Þjóðin er hins vegar daufari
gagnvart öðrum málum, og bein-
línis áhugalaus gagnvart sumum
málaflokkum. Hvorki áhuginn
eða getan hrekkur til að fjalla um
öll þau svið sem eru þýðingarmik-
il fyrir Svíþjóð í hinni vesturevr-
ópsku samtengingu.
Með formennsku I EFTA ber
ísland nú höfuðábyrgð á samn-
ingaviðræðunum við EB-löndin.
Leiðtogafundur EFTA-Iandanna í
Osló í marsmánuði var merki til
EB að EFTA er að styrkja sig sem
samtök og samband við Brussel.
Menn urðu meira að segja sam-
mála um að styrkja stöðu þess
lands sem fara mun með for-
mennskuna.
Viðkvæmt verkefni
Við höfum af því dálitlar
áhyggjur, hvort íslendingar hafi
bolmagn til að geta þetta,“ segir
heimildarmaður í (sænska)
stjórnarráðinu.
Hið viðkvæma, diplómatíska
verkefni Carlssons forsætisráð-
herra og Dinkelspiels sendiherra
verður þvi að bjóða íslendingun-
um hjálp og aðstoð í hinni erfiðu
vinnu sem framundan er, án þess
að misbjóða sjálfsvirðingu ís-
lendinga.
Að ná þessu markmiði verður
þyngsta þraut heimsóknarinnar
til íslands hvað Svíþjóð áhrærir.
Ríkisstjórnin (sænska) vill fá
tryggingu fyrir að íslendingarnir
gæti margra hagsmuna Svía í við-
ræðunum við EB. Og þeir hags-
munir snúast allir um annað en
fisk, sem þeir (íslendingar) eru
fullfærir um að sjá um sjálfir.
Svíar taka við formennsku af
íslendingum í EFTA eftir næstu
áramót, sem gerir það auðveldara
fyrir ríkisstjórnina (sænsku) að
sýna áhuga nú þegar á vinnu Ís-
lendinga.
Friverslun með fisk___________
Það sem gæti ennfremur auð-
veldað sambandið við Islendinga
er ákvörðunin um fríverslun með
fisk sem tekin var á EFTA-fundin-
um í Osló í miðjum marsmánuði
sl. þegar samþykkt var eftir 20 ára
deilu að fríverslun næði einnig til
fisksölunnar.
Það er aðallega Svíum að
þakka að lausn fékkst á þessu
máli. Ingvar Carlsson hefur hins
vegar fengið gagnrýni frá bæði
Finnum og sænskum sjómönnum
fyrir bragðið. En Islendingarnir
eru ánægðir og jafnvel eilítið
þakklátir.
Þeir yrðu einnig þakklátir ef
þeir fengju Svía í lið með sér í bar-
áttunni gegn Grænfriðungum, en
það munu þeir reyna. Álit þeirra á
hvalveiðum er allt annað en um-
hverfissinna, og íslendingar finna
þörf hjá sér að útskýra sjónarmið
sín og hvað ‘hvalveiðar í vísinda-
skyni“ þýðir eiginlega.
Ósökkvandi___________________
ísland sem er aðili að NATO,
hefur verið kallað „ósökkvandi
flugmóðurskip í Norður-Atlants-
hafi.“ Hugmyndir (Jóns Bald-
vins) Hannibalssonar utanríkis-
ráðherra um fækkun kjarnakaf-
báta á þessu hafsvæði hefur vakið
reiði NATO-hershöfðingjanna og
kemur til með að gera umræðuna
um „alþjóðaástandið“ mun
áhugaverðari en áður.
Málefni Norðurlanda og vöru-
skiptaverslun sem er óhagstæð ís-
lendingum, verður einnig rædd.
Þar að auki mun Ingvar Carlsson
skoða Þingvelli þar sem íslenska
þjóðþingið var stofnað árið 930.
Og síðast en ekki síst mun forsæt-
isráðherrann snæða hádegisverð
með Vigdísi Finnbogadóttur, for-
seta þessarar stærstu eyju í Evr-
ópu, fyrstu konunni sem kosin er
lýðræðislegri kosningu í embætti
forseta.“
238241250000 COM
ZCZC
TT0013 5 r 128 owe
oms eftaisland
Omsándning
ISLÁNNINGARNA AVGÖRANDE FÖR SVERIGES NÁRMANDE TILL EG?
STOCKHOLM (TT)
Sveriges vág till EG gár det nármaste halváret via
Reykjavik. 1 juli tar Island över ordförandeskapet i Efta _
och det i ett skede som ár avgörande för om den sk
Efta-vágen till EG ár framkomlig.
Den svenska regeringen ár en aning bekymrad över om Island
verkligen klarar att axla*det ansvaret, erfar TT.
_Det ár som om Malmö kommun skulle företráda Sverige
inför EG, ságer en válplacerad kálla inom regeringskansliet
till TT.
Avsikten ár inte att vara nedlátande mot vare sig Island
eller Malmö. Det ár inte islánningarnas syn pá EG som
oroar. Hár finns en samstámdhet. Det handlar helt enkelt om
resurser. Och intresse.
Det ár dárför ingen tillfállighet att statsrainister Ingvar
Carlsson tar med sig Sveriges chefsförhandlare med EG,
ambassadör Ulf Dinkelspiel, nár han pá mándag inleder ett
officiellt besök pá Island.
Besöket ár ett i raden av artigheter som utváxlas mellan
de nordiska lánderna. Inga viktiga avtal eller svára
bilaterala problem stár pá dagordningen.
Fréttaskeyti frá TT.