Alþýðublaðið - 16.02.1985, Blaðsíða 12

12
Laugardagur 16. febrúar 1985
Greiðslubyrði
lána taki mið
af versnandi
lífskjörum
Á síðustu árum hefur greiðslubyrði lántakenda orðið
æ þyngri, með því að lánskjaravísitalan hefur óhindrað
ætt upp á meðan launin hafa verið skért. Greiðslubyrðin
er þyngri nú en hún var vorið 1983, þegar núverandi
ríkisstjórn tók við. Með sama áframhaldi og verið hefur
stefnir í að á þessu ári þyngist greiðslubyrði um 17%.
Vinsælt er að rifja upp að það
hafi verið Alþýðuflokkurinn sem
væri höfundur raunvaxtastefnunn-
ar. Og mikið rétt — allir voru og eru
væntanlega sammála því að sá sem
Iánar eigi að fá tii baka raunvirði
lánsins. Gallinn var bara sá að raun-
vaxtastefnunni áttu að fylgja að-
gerðir í kjölfarið sem tryggja áttu
að greiðslubyrði færi aldrei yfir
ákveðin mörk, að lán yrðu lengd og
svo framvegis. Þetta var aldrei gert
og síst af öllu hægt að koma þeirri
synd yfir á Alþýðuflokkinn. Stað-
reyndin er aftur á móti sú að núver-
andi ríkisstjórn og sú stjórn er sat
við völd á undan henni hafa siglt
húsnæðismálunum í strand og gert
húsnæðiskaupendur og byggjendur
að algjöru vanskilafólki — það hef-
ur ekki möguleika á því að standa
undir þeint klyfjum sem kerfis-
flokkarnir hafa komið á það. Á til-
lögur þingmanna Alþýðuflokksins
hefur undanfarin ár ekki verið
hlustað.
Verðtrygging
og greiðslubyrði
Nú liggur fyrir Alþingi frumvarp
til laga sem flutt er af Jóhönnu
Sigurðardóttur, Jóni Baldvin
Hannibalssyni og Karvel Pálma-
syni. Þetta frumvarp hefur mjög
komið til umræðu á Alþingi og
Jóhanna Sigurðardóttir.
þingmenn úr öllum flokkum hafa
lýst yfir stuðningi við efni þess.
Frumvarpinu fylgir ítarleg greinar-
gerð sem vert er að skoða:
„Markmið þessa frumvarps er að
fyrirbyggja að versnandi lífskjör
auki greiðslubyrði verðtryggðra
lána langt umfram eðlilega
greiðslugetu fólks, m. ö. o. að tillit
sé tekið til þess við útreikning verð-
tryggðra lána ef lífskjör fara versn-
andi og verðmæti vinnulauna
fylgja ekki verðgildi annarra verð-
mæta í þjóðfélaginu.
Hugmyndin er sú að fresta
greiðslu á þeim hluta verðtrygging-
ar sem er umfram almennar launa-
hækkanir í landinu. Þetta verði gert
með lengingu lánstímans þannig að
hækkun árlegrar greiðslubyrði sé
ekki meiri en sem nemur hækkun
almennra launa á sama tímabili.
Frumvarp þetta var flutt árið
1982 en náði þá ekki fram að ganga.
Frumvarpið er nú lagt fram
óbreytt, en tölum í greinargerð
breytt til samræmis við þróun kaup-
gjalds og lánskjaravísitölu, svo og
greiðslubyrði lána fram til 1. janúar
1985 og hvernig ætla má að
greiðslubyrði lána þróist fram til
næstu áramóta.
Verðtrygging lána
Með lögum frá 10. apríl 1979, um
stjórn efnahagsmála, voru gerðar
gagngerðar breytingar á lánsfjár-
markaði hér á landi. Ástæða þess-
arar lagasetningar voru, eins og
margir muna, verulegur lánsfjár-
skortur vegna neikvæðra vaxta,
rýnun sparifjár landsmanna, verð-
bólgubrask og óarðbærar fjárfest-
ingar í steinsteypu og fleira með vá-
legum fyrirboðum fyrir þjóðarbúið
ef fram héldi sem horfði um lengri
tíma.
Með tilkomu verðtryggingar-
Frá því
ríkisstjórnin
tók við hefur
lánskjaravísi-
talan hækkaö
28% meir en
kaupmáttur
launa.
ákvæða þeirra laga voru fyrirsjáan-
legir ýmsir aðlögunarerfiðleikar
fyrir almenning á lánsfjármarkaði,
þ. á m. gerbreyttur hugsunarháttur
gagnvartskuldasöfnun. Þetta þýddi
það að ekki var lengur hægt að
treysta á hjálp verðbólgunnar til að
eyða skuldunum.
Þrátt fyrir þetta dró lítið úr eftir-
spurn eftir lánsfé, nema þá helst
fyrst í stað. Skýringin á þessu var m.
a. sú að í kjölfar verðtryggingar-
ákvæðanna jókst verulega framboð
á lánsfé og lánastofnanir kynntu
verðtryggðu lánin með lægri af-
borgunarkjörum og vaxtagreiðslu
fyrstu árin heldur en gilti um gömlu
lánin.
Samkvæmt tögunum átti sam-
hliða verðtryggingu almennt að
lengja lánstímann til að mæta
greiðslubyrði sem leiddi af verð-
tryggingunni. Þetta ákvæði hafa
stjórnvöld að verulegu leyti heykst á
að framkvæma þótt einstakir Iífeyr-
issjóðir hafi lengt lánstímann eitt-
hvað.
í því óðaverðbólguástandi, sem
ríkt hefur hér um árabil, hefur það
sýnt sig að ógerningur er að gera
langtímaáætlanir um fjárskuld-
bindingar. Sá sem tekur verðtryggt
lán til langs tíma veit í raun mjög lít-
ið um hvaða skuldbindingar hann
er að leggja á sínar herðar, nema
honum séu tryggð jafnverðmæt
Iaun á Iánstímanum því að þá verð-
ur lánið ávallt sama hlutfall af árs-
tekjum hans.
Versnandi lífskjör
Á sama hátt og það er sjálfsagt
réttlætismál að menn endurgreiði
jafnmikil verðmæti og þeir fá að
Tengd
vero-
tryggingu
Há og örugg ávöxtun.
Kjörbókin gefur 35% ársvexti strax frá
innleggsdegi.
Verðtrygging.
Til að tryggja öryggi Kjörbókarinnar er
ávöxtun hennar borin saman við ávöxtun 6
mánaða vísitölutryggðra reikninga í árslok.
Ef vísitölutryggðu reikningarnir ávaxta bet-
ur fær Kjörbókareigandi verðtryggingar-
uppbót að viðbættum gildandi ársvöxtum 6
mánaða vísitölutryggðra reikninga.
LANDSBANKINN
Grxddur cr geymdur cyrir