Alþýðublaðið - 16.02.1985, Blaðsíða 13

Laugardagur 16. febrúar 1985
13
láni, ásamt sanngjarnri þóknun, þá
er líka sanngirniskrafa að þjóð-
félagið stuðli að því að slíkt sé
mögulegt, þ. e. a. s. að lifskjörin
haldist jafngóð eða betri út láns-
tímabilið eins og þegar lánið er tek-
ið. Ef lífskjör fari versnandi í þjóð-
félaginu unr lengri eða skemmri
tíma, þá er sanngjarnt að skulda-
byrði almennings sé dreift á lengri
tímabil fremur en hætta á greiðslu-
þrot fólks með ófyrirsjáanlegum
afleiðingum fyrir margar fjölskyld-
ur í landinu.
Almennt hafa launþegar ekki
önnur úrræði til að standa undir
fjárskuldbindingum sínum en varð-
mæti vinnu sinnar. Ef verðmæti
vinnunnar minnkar í hlutfalli við
önnur verðmæti, t. d. verðgildi pen-
inga, fasteigna eða vöruverðs, þá
minnkar kaupgeta og greiðslugeta
almennra launþega með þeim af-
leiðingum að meiri vinnu þarf að
leggja fram til að standa undir
greiðslubyrði húsnæðislána, lífeyr-
issjóðslána og bankalán, samfara
öðru brauðstriti.
Það er alveg ljóst að almennt hef-
ur fólk ekki gert sér nægilega góða
grein fyrir áhrifum verðtryggingar-
fjárskuldbindinga. Margir hafa því
teflt á tæpasta vað með fjármögnun
íbúðarhúsnæðis. Þá er að koma í
ljós í ýmsum atvinnurekstri að
margir hafa reist sér hurðarás um
öxl í fjárfestingu og lánum. Nægir
þar að benda á útgerðina, en ekki er
óalgengt að skuldabyrði sé létt af
útgerðarfyrirtækjum með lengingu
lána, — og þeim reyndar sumum á
niðurgreiddum kjörum. Sama gild-
ir um heimilin í landinu, þau standa
ekki undir skuldabyrði'sinni fremur
en atvinnufyrirtækin við iangvar-
andi kjararýrnun.
Misvægi lánskjara
og launa
í fyrnefndum lögum eru talin
upp nokkur skilyrði verðtrygging-
ar, en að öðru leyti er Seðlabankan-
um falið að ákveða lánskjör verð-
tryggðra lána, þar nreð talið að
ákveða vísitölu eða vísitölur þær
sem nota skal til viðmiðunar. Gerð
var ný vísitala, lánskjaravísitala,
sem samsett er úr tveim eldri vísitöl-
um, vísitölu franrfærslukostnaðar
að 2/r hlutum og vísitölu byggingar-
kostnaðar að Vi hluta. En jafn-
framt heimilar Seðlabankinn notk-
un byggingarvísitölu sem grundvöll
verðtryggingar. Fram til ársins 1982
virðast lánskjaravísitala og bygg-
ingarvísitala hafa verið notaðar
jöfnum höndum af lánastofnun-
um. En eftir mitt ár 1982 er algeng-
asta vísitöluviðmiðunin lánskjara-
vísitala.
Ljóst er að laun hafa á undan-
förnum árum hækkað verulega
minna en Iánskjara- og byggingar-
vísitölur. Ef sérstaklega er skoðað
það tímabil, sem liðið er frá út-
reikningi lánskjaravísitölu, þ. e. a. s.
frá 1. júní 1979 til 1. janúar 1985,
kemur i ljós að byggingarvísitala
hefur hækkað urn 820%, lánskjara-
vísitala um 906%, en kauptaxtar
verkamanna, verkakvenna, iðnað
armanna, verslunarmanna, land-
verkafólks og opinberra starfs-
manna hafa hækkað um 606%.
LAUGAVEG1178
SIMI81919
Dæmi um ung hjón
Flestir einstaklingar ráðast i
meiri háttar fjárskuldbindingar við
öflun eigin húsnæðis. Því er fróð-
legt að skoða dæmi um ung hjón
sem keyptu sér tveggja herbergja
íbúð l. júní 1979. íbúðarverðið var
180 þús. kr. og sjálf áttu þau þriðj-
ung kaupverðs, þ. e. 60 þús. kr., sem
jafngilti þá rúmlega 2/2 árslaunum
samkv. 8 launaflokki Verkamanna-
sambands íslands, en mánaðarlaun
voru þá 1955 kr. samkvænrt þessum
launaflokki. Afganginn, 120 þús.
kr., urðu þau að taka að láni. Gert
er ráð fyrir að þessi lán séu verð-
tryggð með lánskjaravisitölu til 20
ára og beri breytilega vexti sam-
kvæmt ákvörðun Seðlabanka.
Niðurstaðan í þessu dæmi er eft-
irfarandi:
1. júní 1979 er 120 þús. kr. lánið
jafngilt 61,38 mánaöarlaunuin
samkv. 8 launaflokki Verkamanna-
sambands íslands eða 3,06 mánað-
arlaunum á ári. Með vöxtum er
þetta 4,3 mánaðarlaun fyrsta árið.
Á gjalddaga 1984 skulda þau enn
þá 796. 500 kr. eftir greiðslu, sem
eru uppfærðar eftirstöðvar lánsins
ineð lánskjaravísitölu og er það
ígildi 63,6 mánaðarlauna. Af þessu
má sjá að ungu hjónin skulda á 5.
gjalddaga, eða 5 árum eftir töku
lánsins, meira að raungildi en þegar
lánið er tekið. Greiðslubyrði árið
1984 samsvarar 6,6 mánaðarlaun-
um og ef gert er ráð fyrir að þessi
þróun haldi áfram á þessu ári mun
greiðslbyrði þeirra á árinu 1985
samsvara 8,6 mánaðarlaunum.“
PÓST- OG
SfMAMÁLASTOFNUNIN
Nemar óskast í línumannsnám
í Póst- og símaskólanum
Þessi námsbraut erætluð þeim erstarfavið síma-
lagnir og uppsetningu á simakerfum og við við-
hald og viðgerðir á sfmatækjum o. fl.
Námið tekur 15 mánuði, bæði bóklegt nám og
verkleg starfspjálfun.
Umsækjendur þurfa að hafa lokið grunnskóla-
prófi eða hliðstæðu prófi.
Umsóknir, ásamt heilbrigðisvottorði, sakavott-
orði og prófskírteinum eða staðfestu afrit af þvf,
skulu berast skólanum fyrir 1. mars 1985.
Nánari upplýsingar eru veittar í Póst- og síma-
skólanum í símum 91-26000/385/286.
Umsóknareyðublöð liggjaframmi hjádyravörðum
Landssímahúss við Austurvöll, Múlastöðvar við
Suðurlandsbraut og á póst- og sfmstöðvum um
allt land.
Reykjavík, 13. febrúar 1985.
Póst- og simamálastofnunin.
Oryggislykill
sparifjár-
eigenda
VíRZUJNflRBflNKINN
-vúmwi með fiér !

Þegar bílar mætast er ekki nóg að annar viki vel út á vegarbrún og
hægi ferð. Sá sem á móti kemur verður að gera slíkt hið sama en not-
færa sér ekki tillitssemi hins og grjótberja hann. Hæfilegur hraði
þegar mæst er telst u.þ.b. 50 km.