Alþýðublaðið - 01.05.1990, Page 8

8
Þriðjudagur 1. maí 1990
Kveðjur og ávörp á L maí
frá innlendum aðilum
Til allra verkalýðsfélaga
og sambanda innan ASI.
Góðir félagar! Kjörorð 1. maí
í ár er Ný sókn. Það minnir okk-
ur á markmið samninganna sem
undirritaðir voru 1. febrúar. Með
víðtækri samstöðu tókst okkur að
knýja fram miklar breytingar á
efnahagslífi þjóðarinnar:.
Samningarnir fólu í sér lækkun
nafnvaxta, umtalsverða lækkun
verðbólgu, stöðugra gengi, tíma-
bundið fast verð á búvörum auk
þess sem skorður voru reistar við
gjaldtöku ríkis og sveitarfélaga. Á
næstunni mun lánskjaravísitala
því hækka minna en dæmi eru um
í langan tíma.
Það er of snemmt að fullyrða að
okkur hafi tekist að rjúfa vítahring
verðbólgunnar. Við höfum unnið
orrustu en það er óvíst hvort við
vinnum stríðið. Við erum í sókn.
Allar áætlanir sem við gerðum
hafa staðist vel fram til þessa.
Með samstilltu átaki hefur okk-
ur tekist að lækka nafnvexti úr
30% í 14%. Framfærsluvísitala
hækkaði um 0,3% í síðasta mán-
uði. Það jafngildir 3,6% verðbólgu
á 12 mánuðum. Þennan sögulega
árangur getum við framar öðru
þakkað samstöðu og áræðni okk-
ar í samningunum og góðu eftirliti
með framkvæmd þeirra. Óviss-
unni í atvinnumálum hefur ekki
verið eytt. Fn það fjöldaatvinnu-
leysi sem spáð var virðist úr sög-
unni. Aukinn stöðugleiki færir
okkur trú á framtíðina. Febrúar-
samningarnir staðfesta að með
samstilltu átaki og samstöðu geta
stéttarfélögin áorkað miklu.
Framundan er erfitt verkefni. Á
sama tíma sem viö eigum að
standa vörð um góðan árangur
verðum við að sækja fram og bæta
kaupmátt launa í takt við batnandi
þjóðarhag. Jafnframt því verðum
við að styrkja innviði velferðar-
þjóðfélagsins. Stærsta verkefnið
er að tryggja afkomu þeirra sem
búa við lökust kjör í þjóðfélaginu.
Góðir félagar!
Við stóðum saman um að marka
stefnuna um áramót. Nú er að
standa saman um að fylgja samn-
ingi okkar eftir. Við fögnum þeim
árangri sem við höfum náð. Knýj-
um því á um öfluga sókn.
Meö baráttukveðju!
Ásmundur Stefánsson,
forseti ASI.
Enginn getur haldið því fram
að 1. maí 1990 sé sigurdagur
verkafólks. Fyrir eitt hundrað
árum sameinaðist verkalýðs-
hreyfing heimsins um fyrsta
maí sem alþjóðlegan baráttu-
dag. Ein aðal krafan var um líf-
vænleg laun fyrir átta stunda
vinnudag. Eitt hundrað ár hafa
lifið og hvar stöndum við? Is-
lenskar konur eru langt frá því
að geta séð sér og sínum far-
borða fyrir átta stunda vinnu-
framlag.
Síðustu kjarasamningar, Núllið
stóra, bættu ekki hag kvenna.
Konur fylla lægstu launaflokkana
og þurfa að bæta á sig vinnu til að
hafa fyrir nauðaþurftum. Það er
niðurlægjandi að vinnuframlag
einstaklinga sé svo lágt metið að
að ógerningur sé að lifa af launun-
um.
Samtök kvenna á vinnumarkaði
skora á samningamenn að gefa út
leiðbeiningar um hvernig sé hægt
að lifa af umsömdum töxtum.
Okkur er það hulið. Hvert ykkar
treystir sér til að lifa af 40 þúsund
krónum á mánuði? Er ekki kom-
inn tími til að við semjum sjálfar
um okkar laun, miðað við okkar
eigin þarfir.
Samningar sem ekki er lifandi af
leiða meðal annars til eiginhags-
munapots, sérgæsku, svartrar
vinnu og verktakavinnu og sam-
staðan minnkar í sama hlutfalli.
En án samstöðu komum við eng-
um breytingum til leiðar. Ein og
ein erum við máttvana en saman
getum við gert ótrúlegustu hluti.
Að undanförnu hefur atvinnu-
leysi farið vaxandi og eru mörg
dæmi þess að fólk hefur misst öll
réttindi vegna þess að það hefur
verið atvinnlaust of lengi. Þetta
hefur að sjálfsögðu bitnað harðast
á konum. Eitt af helstu hlutverk-
um hvers þjóðfélags hlýtur að vera
að tryggja öllum þegnum sinum
starfa við sitt hæfi og öruggt lifs-
viðurværi. Þjóðfélag sem ekki
gerir það á engan rétt á sér.
Á fyrsta maí fyrir tuttugu árum
gengu konur á rauðum sokkum
niður Laugveginn með styttu af
Lýsiströtu í fararbroddi og kröfð-
ust réttar síns. Samtök kvenna á
vinnumarkaði eru eðlilegt fram-
hald af starfi rauðsokka. Við göng-
um í dag án Lýsiströtu, en baráttan
heldur áfram. Við þurfum ekki
ímyndir til að hvetja okkur í bar-
áttunni, líf okkar og barna eru í
veði.
Áfram stelpur!
í tilefni af 1. maí býður Nýr
vettvangur öllum Reykvíking-
um til tvenns konar dagskrár. I
Iðnó verður opið hús frá kl.
15.00 þar sem forráðamenn og
frambjóðendur Nýs vettvangs
taka móti gestum. Gestgjafi
verður Ólína Þorvarðardóttir,
efsti maður framboðslista Nýs
vettvangs/H-listans. Stutt
ávörp flytja þau Guðrún Jóns-
dóttir arkitekt og Sigurður
Rúnar Guðmundsson, stjórn-
armaður í Dagsbrún. Hrafn
Jökulsson flytur ljóð og hljóm-
sveitin „Síðan skein sól“ leikur
ljúfa tóniist. Kaffi, gos og kök-
ur verða á boðstólum og fólk
er hvatt til að taka börnin með.
Aðgangur er ókeypis og er öll-
um heimill á meðan húsrúm
leyfir.
Að kvöldi 1. maí gengst Nýr
vettvangur fyrir blúskvöldi á Hót-
el Borg. Þar koma m.a. fram
söngvararnir Bubbi Morthens og
Andrea Gylfadóttir og hljómsveit-
in „Tregasveitin" sem inniheldur
m.a. feðgana Guðmund og Pétur
Tyrfingsson. Sérstakur gestur á
hátíðinni verður Kristín Á. Ólafs-
dóttir. Blúskvöldið hefst kl. 21.30
og stendur til klukkan eitt eftir
miðnætti.
Nýr vettvangur sendir öllu
launafólki baráttukveðjur í tilefni
dagsins og hvetur ailt launafólk til
að taka höndum saman í barátt-
unni fyrir bættum kjörum. Nýr
vettvangur bendir á að kjör launa-
fólks ráðast ekki síst af félags- og
atvinnlegu öryggi. í borgarmála-
stefnu Nýs vettvangs er m.a. lögð
rík áhersla á aukna og nútímalega
þjónustu við fjölskylduna, dreif-
ingu valds og ábyrgðar, mann-
eskjulegt og heilbrigt umhverfi, og
ekki síst öryggi í húsnæðis-, at-
vinnu- og umferðarmálum. Á vett-
vangi stjórmálanna mun Nýr vett-
vangur því leggja ofurkapp á bætt
kjör og vellíðan Reykvíkinga.
Fulltrúaráð verkaýðsfélag-
anna í Reykjavík, Bandalag
starfsmanna ríkis og bæja og
Iðnnemasamband Islands
gangast fyrir hátíðarhöldum á
1. maí í tilefni af alþjóðlegum
baráttudegi verkafólks.
í ár verður safnast saman við
Hlemm kl. 13.30 og gengið niður
Laugaveginn að Lækjartorgi þar
sem fundur verður haldinn.
Lúðrasveit verkalýðsins og Lúðra-
sveitin Svanur munu leika fyrir
göngunni. Ræðumenn dagsins
verða Ásmundur Stefánsson for-
seti ASÍ og Sigríður Kristinsdóttir
formaður Starfsmannafélags
Reykjavíkurborgar. Auk þeirra
mun Einar Gunnarsson formaður
félags blikksmiða syngja einsöng
við pianóundirleik Hólmfríðar
Sigurðardóttur. Einnig mun Helga
Þ. Stefensen flytja ljóð. Fundar-
stjóri verður Sigurður Bessason
verkamaður.
Án lýðræðis og frelsis
verður engin þróun
segir í ávarpi frjálsra verkalýösfélaga
1. maí markar tímamót. Barátta verkalyðsins fyrir félags-
legu réttlæti og sjálfsvirðingu er aldargömul. Síðasta ár
hafa unnist stórir sigrar og glæstar vonir vaknað hjá frjálsri
verkalýðshreyfingu. Fyrir ári síöan var baráttudagurinn
víða haldinn undir þrúgandi oki kúgunar. Fyrir aðeins einu
ári voru Ceaucescu, Honecker, Jivkov og Pinochet enn við
völd.
Við eigum þó að gera meira en
staldra við og líta yfir farinn veg. í
dag eigum við að leggja drög að
framtíðaráformum. Við þurfum að
tryggja að frjáls verkalýðshreyfing
eigi verðskuldaða hlutdeild í end-
uruppbyggingunni. Pólitísk um-
brot í Austur- og Mið-Evrópu, einn
Evrópumarkaður árið 1993 og
þróunin í þriðja heiminum kalla á
tillögur. Þó þarf meira en tillög-
urnar einar. Við þurfum að hafa
hönd í bagga við enduruppbygg-
inguna. Framtíðin verður hvorki
mótuð gegn okkur né án okkar.
Hún verður mótuð með beinni
þátttöku samstíga verkalýðshreyf-
ingar, undir merkjum lýðræðis og
sjálfstæðis.
Upphafið
Hrun kommúnismans táknar
ekki sögulok fyrir samband
frjálsra verkalýðsfélaga. Nýr kafli í
baráttu hreyfingarinnar er að hefj-
ast. Við verðum aö nýta tækifærið,
til að byggja réttlæti og frelsi á
rústum alræðis og kúgunar. Sumir
óttast að óheftur, herskár kapital-
ismi leysi kommúnismann af
hólmi. Til að koma í veg fyrir það,
verðum við að hjálpa til við að
koma á heilbrigðu lýðræði. Sú
þróun verður að taka mið af þeim
atriðum sem við höfum að leiðar-
Ijósi, réttlæti, jöfnuði, frelsi og
friði. Aðstoðin við Austur-Evrópu
má ekki ganga gegn þessum gild-
um. Við höfnum útlendingahatri
og ofuráherslu á þjóðernishyggju,
en viljum félagslega þróun og ný-
sköpun í efnahagslífi.
Afvopnun í þágu þróunar
Breyttar aðstæður færa okkur
einstakt tækifæri. Þíða í samskipt-
um risaveldanna veitir svigrúm til
afvopnunar og lýðræðisþróunar.
Alþjóðleg verkalýðshreyfing má
þó ekki gleyma öðrum mikilvæg-
um verkefnum. Við verðum að
efla samstöðu með þróunarlönd-
um, þar sem efnahagskreppa, er-
lendar skuldir, félagsleg einangr-
un og uppreisnir ógna lýðræðinu.
Það er æ erfiðara að draga fram
lífið og mannslífið er lítils metið. í
þessum löndum hafa frjáls verka-
lýðsfélög mikilvægu hlutverki að
gegna. Lýðræði getur ekki þróast
án efnahagsþróunar. Án lýðræðis
og frelsis verður engin þróun. Við-
skilnaður gömlu kommúnistafor-
ingjanna, herforingjastjóranna í
rómönsku Ameríku og síðustu
vígi nýlendustefnu og kynþáttaað-
skilnaður bera þessu glöggt vitni.
Alls staðar þar sem harðstjórn
er við lýði, munu frjáls verkalýðs-
félög stórefla baráttuna. Þau
munu gefa gaum að vonum og
væntingum þeirra sem verst verða
úti vegna félagslegs ranglætis,
efnahagskreppu og kúgunar. Fyrir
okkur er ekkert til sem heitir góð
harðstjórn. Það er aldrei réttlæt-
anlegt að neita fólki um frelsi.
Jörðin er fyrir okkur öll
Baráttan fyrir vernd umhverfis-
ins er hluti af hinu nýja hugtaki al-
þjóðleg samstaða Mengunar-
slys í Austur-Evrópu, rányrkja í
þriðja heiminum og vaxandi
mengunarhætta setja Alþjóða-
sambandi frjálsra verkalýðsfélaga
ný landvinningamarkmið. Verka-
menn verða fyrstir fyrir barðinu á
umhverfisslysum og óheilnæmum
vinnuskilyrðum. Slíkt kemur þó
öllum við. Umhverfismál snerta
alla jarðarbúa. Þess vegna krefj-
umst við fyrirhyggju í umvherfis-
málum, alls staðar í heiminum.
Fyrir hundrað árum börðust
verkamenn í Chicago fyrir átta
stunda vinnudegi, sjálfsvirðingu
og fyrir réttinum til að vinna.
Heimurinn þarfnast þess í dag,
meira en nokkru sinni, að við fet-
um í fótspor þeirra. Samband
frjálsra verkalýðsfélaga mun beita
öllum kröftum sínum til að eink-
unnarorð sambandsins, brauð,
friður og frelsi verði að veru-
leika í öllum heimsálfum. Við
munum berjast fyrir því að ný-
fengnu frelsi í heiminum fylgi jöfn-
uður og bræðralag.