Alþýðublaðið - 20.01.1995, Blaðsíða 6

6
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 20. JANÚAR 1995
Davíð Stefánsson í augum vina, samferðamanna og annarra skálda.
Hrafn Jökulsson blaðaði í gegnum marg-
víslegar heimildir og tíndi til forvitnilega
mola sem varpa ljósi á skáldið og mann-
inn Davíð Stefánsson. Listinn yfir þá sem
vitnað er til er einkar glæsilegur: Þor-
steinn frá Hamri, Halldór Kiljan Laxness,
Steinn Steinarr, Thor Vilhjálmsson, Páll
ísólfsson, Sigurður Nordal, Guðmundur
*
Böðvarsson, Brynjólfur Sveinsson, Arni
Kristjánsson, Hulda Valtýsdóttir, Helgi
*
Sæmundsson, Hulda A. Stefánsdóttir, Þor-
steinn M. Jónsson, Tómas Guðmundsson,
Ríkharður Jónsson, Einar Guðmundsson,
Arni Pálsson, Kristján Eldjárn, Steingrím-
ur J. Þorsteinsson, Eiður Guðmundsson,
Kristján Jónsson, Sigurður Thoroddsen,
Kristinn E. Andrésson, Jóhannes úr Kötl-
um, Bjarni Benediktsson frá Hofteigi.
Þótt Davíð væri snemma
þroskamikill og öflugur, var
hann veill til heilsu og því
hlíft við erfiði meira en hin-
um systkinunum._____________
Eiður Guðmundsson,
Skáldið frá Fagraskógi.
Davíð var stór og sterkur
eftir aldri og ógjarn að láta
hlut sinn, svo að ég tel víst,
að hann hafi stundum átt í
tuski og hrindingum, ef svo
bar við. Að minnsta kosti
þykist ég muna það, að
hann var enginn eftirbátur
okkar hinna í hnífakaup-
um._________________________
Einar Guðmundsson,
Skáldið frá Fagraskógi.
Hann var varla úr bernsku
þegar hann hafði svarað
kennara sínum sem spurði
um framtíðaráformin: ég
ætla að verða skáld, sagði
hann._______________________
Thor Vilhjálmsson;
Birtingur 1964.
Að ýmsu leyti var ferill
Davíðs Stefánssonar hrein-
asta Aladínsævintýri í sam-
anburði við hlutskipti
flestallra eldri íslenskra
skálda. Það skipti varla
neinum togum, að ljóð hans
voru komin á hvers manns
varir, um leið og hin fyrstu
þeirra voru komin á prent.
Sigurður Nordal,
Mannlýsingar III.
Svartar fjaðrir man ég
einna fyrstar bóka í bóka-
skáp foreldra minna, og
nafn skáldsins var nefnt
með þeim raddblæ, sem
vakti hugboð um eitthvað
mikið og dularfullt._________
Kristján Eldjárn,
Skírnir 1955.
Davíð Stefánsson heimsótti
foreldra mína oft á
bernskuárum mínum, þeg-
ar hann átti erindi til
Reykjavíkur. Ekki er mér
minnisstætt, hvað um var
rætt þá, enda ung að árum.
Þó tókst mér næsta óséð að
sitja álengdar og hlusta.
Það var eins og hann kæmi
ekki einn. Stofan fylltist og
fögnuðurinn var svo mikill,
að þau grétu stundum af
hlátri. Svo vel gat hann
beitt frásagnargáfunni.
Helga Valtýsdóttir,
Skáldið frá Fagraskógi.
Þegar við komum niður á
hótelið [í Caprí 1921], vakti
eftir okkur ung hrafntinna,
fískimannsdóttir þar úr
borginni, Katarína að
nafni. Þetta var fríð stúlka,
fremur smá vexti, eins og
Italir eru yfirleitt, svört á
brún og brá. Stundum
ærslaðist hún og hló, en
þess í milli gat hún verið al-
varleg, en alltaf voru hin
tinnusvörtu augu hennar
heillandi, en gátu þó skotið
gneistum, ef henni mislík-
aði.
í þetta sinn tók hún á móti
okkur stúrin og syfjuleg og
stór hneyksluð yfir óstund-
vísi okkar sem vonlegt var.
Hrafntinnuaugun gneist-
uðu til okkar, en er hún sá,
hve glaðir og góðir við vor-
um, færðist óðara heillandi
bros yfir sólbrúnt andlit
hennar. Ekki leið á löngu,
þar til Davíð bætti fyrir
brot okkar. Hann greip
Katarínu litlu og dansaði
við hana „tarantella“ þarna
á ganginum. Síðan setti
hann hana á kné sér og
mælti nú af munni fram hið
alkunna ljóð Katarína, sem
mér tókst að skrifa niður
jafnharðan. Þetta Ijóð hefur
nú verið margprentað og
Iítið breytt. Næsta dag
kvöddum við Caprí og
héldum til Rómar.____________
Ríkharður Jónsson,
Skáldið frá Fagraskógi.
Hann er venjulega glaðvært
og hugljúft augnabliksbarn,
stundum hálfær af gáska og
léttúð, en þó bregður oft
fyrir beiskju og kvíða í
augnaráðinu._________________
Árni Pálsson,
Skírnir 1925.
Með Davíð voru með öllu
horfnar síðustu leifar hins
forna skáldamáls, sem enn
átti mikil ítök í mörgum
höfuðskáldum 19. aldar.
Steingrímur J. Þorsteinsson.
En hann ætlaði sér alltaf
frá byrjun að verða skáld,
það heyrði ég á honum, þó
hann talaði Iítið um sína
hagi, enda dulur og hlé-
drægur, þar til hann var
orðinn hreifur af víni, en þá
gat maður átt von á ýmsu.
Páll ísólfsson,
í dag skein sól.
Fyrir Ítalíuförina [1921]
hafði Davíð verið innhverf-
ur og hlédrægur svo að
jaðraði við feimni, en eftir
þetta bar við, að hann
sleppti fram af sér beizlinu
svo um munaði, einkum ef
hann var við skál, og gat þá
orðið ofsafenginn í skapi.
Davíð var viðkvæmur, en
hann var það ekki aðeins
sjálfs sín vegna, en einnig
vina sinna, ef honum fannst
þeim misboðið, en átti líka
til að krefjast af þeim smá-
fórna, ef svo bar undir.
Hulda Á. Stefánsdóttir,
Skáldið frá Fagraskógi.
Davíð Stefánsson kemur
með alveg nýjan tón, nýtt
viðhorf til heimsins inn í ís-
lenzka Ijóðagerð. Hann ger-
ir uppreisn gegn ofurvaldi
Einars Benediktssonar í
Ijóðagerðinni með hinn
heilbrigða hugsunarhátt
ungs listamanns sem verður
að endurmeta arfinn og
jafnvel gera uppreisn gegn
sterkustu áhrifsöflunum og
umfram aUt að tala máli
síns tíma, túlka samtíð sína
og yrkja fram fyrir sig.
Thor Vilhjálmsson,
Birtingur 1964.
í gestastofunni sátum við
jafnan, þegar ég hafði
stutta viðdvöl á staðnum,
átti annríkt, eða hafði gert
boð á undan mér. Dveldist
mér eitthvað lengur á Ak-
ureyri, kom ég til Davíðs á
hverjum degi, oft á óvart.
Þá sat hann stundum við
skriftir sínar og Ijóðagerð í
miðhúsinu, litlu herbergi
inn af anddyrinu. Hann
vann aldrei, svo ég vissi til
við skrifborð sitt í bókaher-
berginu, - nei, á því lágu
miklir doðrantar, en sjálf
stofan var aðeins safnhús
utan um dýrgripi hans:
bækurnar, sem skiptu þús-
undum, myndirnar, mál-
verk og mannamynd,
nokkra útskorna muni eftir
Bólu-Hjálmar og merkileg-
an minnisvarða um miUj-
óna ára sögu íslands: stein-
runninn trjábol, ættaðan úr
Glerárgili.__________________
Árni Kristjánsson,
Skáldið frá Fagraskógi.
Hann kaus einveruna.
„Einveran er mitt hlut-
skipti í lífinu, og ég sætti
mig við það,“ sagði hann
eitt sinn við mig. Hann gat,
með því að kjósa hana, lok-
að sig úti frá öllu því, sem
hann vildi ekki samþýðast
og sem andstætt var eðli
hans og anda. „Ég hef
aldrei gengið í þann kór,
sem djöfullinn dírígerar, og
syng þá heldur sóló í mínu
homi,“ sagði hann.___________
Árni Kristjánsson,
Skáldið frá Fagraskógi.
Stundum fann hann þó sárt
til einverunnar. Þá saknaði
hann vina. í skammdeginu
sótti að honum beygur.
Hann sendi mér jólabréf og
gaf í þeim tilfínningum sín-
um mál. í einu þeirra, rit-
uðu 19. desember 1950, seg-
ir svo: „Oft er einveran
þung, en dagarnir Iíða,
skammdegið styttist, senn
fer sól að hækka á lofti, -
enginn flýr örlög sín, og
senn tekur þetta allt enda,
dauðinn nálgast hægt og
hægt eins og vorið. Eg er
hættur að láta mér blöskra
um of háska og hatur
mannanna.“___________________
Árni Kristjánsson,
Skáldið frá Fagraskógi.
Ég hygg að englar upp-
heima hafí oftar sveimað
kringum Davíð en andar
undirheima. Þegar hann las '
fyrir okkur Pál Isólfsson
„Gullna hliðið“, frá upphafí
til enda, í stofu sinni í
gamla barnaskólanum und-
ir brekkunni á Akureyri,
þar sem hann þá bjó, -