Alþýðublaðið - 19.07.1996, Blaðsíða 5

FÖSTUDAGUR 19. JÚLÍ1996
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5
Jón sést hér afhenda Ólafi G. Ein-
arssyni, forseta Alþingis, og Páli
Péturssyni, félagsmálaráðherra,
mótmælaskjal ASÍ gegn frumvarpi
ríkisstjórnarinnar um stéttarfélög
og vinnudeilur.
réttindi fólks á vinnustöðum. Þessar
túlkanir koma frá Vinnuveitendasam-
bandinu og Vinnumálasambandinu.
Sífellt meiri tími þeirra sem eru í for-
svari fyrir verkalýðsfélög fer í þessa
glímu. “
Hvert finnst þér stefna í þjóðfélag-
inu?
„Það er ekki að öllu leyti gæfulegt
hvert stefnir. En af því ég vil ekki vera
neikvæður nefni ég það jákvæða fyrst.
Um þessar mundir virðist vera að birta
til efnahagslega sem ætti að leiða af
sér betri afkomu fólks. Það sem er
kannski ógæfulegt er hvað stjómvöld
virðast hafa gengið einhuga til liðs
með atvinnurekendum og styðja harð-
ar túlkanir þeirra. Ég er vitanlega að
vísa í yfirstaðin átök um vinnulög-
gjöfina. Það sem ætla má að sé ffam-
undan í þeim málum er mjög kvíð-
vænlegt og ógæfulegt.”
Efemía Björnsdóttir:
Undimneðvit-
undin vildi
Sauðárkrók
Ein af íbúum Sauðárkróks er Efem-
ía Björnsdóttir. Efemía er ekki með
algengari nöfnum og blaðamanni Al-
þýðublaðsins lék forvitni á að vita
hvort einhver saga væri á bak við
nafnið. „Nei, reyndar ekki. Ég er sú
eina í minni fjölskyldu sem ber þetta
nafn,“ sagði Éfemía, sem vinnur við
bókhald hjá Kaupfélaginu á Sauðár-
króki. „Það er varla hægt að segja
nafnið sé algengt hér, en ég held samt
að það séu tvær eða þrjár Efemíur á
Sauðárkróki, þannig að nafnið er
þekkt; ætli það komi ekki frá Vest-
fjörðum. Ég bjó einu sinni í Reykja-
vík, en þar var frekar erfitt að heita
þessu nafni, því fáir höfðu heyrt það
áður, og ég þurfti sí og æ að stafa það
ofan í fólk. Einhvem tímann var ég
ekki alltof ánægð með að heita Efem-
ía - vilja ekki allar litlar stelpur ein-
hvem tímann heita Anna eða Rósa?
En ég er lukkuleg með það í dag.“
Efemía er fædd í Húnavatnssýsl-
unni árið 1958, en fluttist til Reykja-
víkur ellefu ára. „En sjálfsagt var það
alltaf draumurinn í undirmeðvitund-
inni að flytja á Sauðárkrók," segir Ef-
emía. Ég flutti hingað fyrir rúmum
tólf árum, er hæstánægð og langar
ekkert til þess að flytja suður aftur.
Það er eiginlega ekki hægt að lýsa því
hvað það er notalegt að búa hérna.
Við höfum allt til alls: náttúran er dá-
samleg og fólkið gott. Það er ekkert
sem maður þarf að sækja annað;
hvorki læknaþjónustu né nokkuð ann-
að og hér em ágætis atvinnumöguleik-
ar. Eg er útaf fyrir mig á Sauðárkróki;
fjölskyldan er eiginlega öll á Suður-
jan«jlinu. ,En hér er ég alsæl ojj hér vil
ég verá.
Menningarlegt fiskeldi
á Sauðárkróki
Barri erþað
sem þjóðin
þarf
- segir sjávarlíffræðingurinn Guð-
mundurÖrn Ingólfsson
A Sauðárkróki er verið að ala ftska
frá Montpellier í Suður-Frakklandi.
Fiskeldisfyrirtækið Máki hf. hefur
verið að rækta hlýsjávarfiskinn barra í
nokkur ár og í náinni framtíð verður
barrinn markaðsettur. „Fyrirtækið hef-
ur verið til í kollinum á mér í fimmtán
ár, en varð að veruleika fyrir fjómm
ámm,“ segir Guðmundur Öm í sam-
tali við Alþýðublaðið. „Kjami málsins
er náin samvinna við franska vísinda-
menn í Montpellier. Við emm að þróa
eldistækni sem gerir mögulegt að ala
hvaða tegund af fiski sem er hér á Is-
landi. Barrinn sem við ræktum þarf 20
til 24 stiga hita, hann er því tilrauna-
dýrið. Við emm búnir að sanna mjög
rækilega að þetta fiskeldi er mögulegt
og gengur mjög vel upp í íslenskri
náttúm. En áður en hægt er að segja
að takmarkinu hafi verið náð þurfum
við að sjá hvernig gengur að reka
stóra fiskeldisstöð og koma afurðum á
markað. Innan nokkurra mánaða verð-
um við tilbúnir með markaðsvöru.
Samvinna við franska vísindamenn
var fyrsta stigið, samvinnan við Evr-
ópubandalagið er annað stigið. Marg-
umtalaður 60 milljóna styrkur frá Evr-
ópubandalaginu snýst um að þróa
hreinsibúnað á sjó; við seldum þeim
hugvit."
Nýr kapítuli í íslenskri fiskeldis-
sögu?
„Veitir af? Ég legg mjög ólíkar
áherslur en aðrir íslenskir fiskeldis-
menn hafa gert. Ég fer allt aðra leið.
Ef þetta gengur upp er það stórt skref
fyrir íslenska menningu. Það skiptir
mig miklu máli. En auðvitað er það
ekki einvörðungu menningarlegi þátt-
urinn sem rekur okkur áfram; á bak
við ákvörðunina um að ala barra
liggja fjórar arðsemiskannanir. Menn
við Háskóla íslands eru búnir að liggja
yfir fræðunum, og niðurstaðan var sú
að barrinn væri hagkvæmastur. Hann
er góður eldisfiskur, vex hratt og þar
fram eftir götunum, og er sú tegund
sem Evrópubúum líkar best og borga
mest fyrir. Þetta er lúxusfiskur."
Hvurslags fiskur er þetta, bragðast
hann likt einhverjum fisk sem maður
þekkir?
„Þetta er heimskulegasta spuming
sem ég veit; það er ekki hægt að út-
skýra bragð; bragð er huglægt. Það er
mánuður þangað til fólk fær að bragða
á barranum og það verður bara að
bíða. Ég tel það menningarlegt spurs-
mál hvemig þjóðin tekur þessum fisk.
Ég held að íslenska þjóðin þurfi á því
að halda að smakka barra - en hún
verður auðvitað að gera það upp við
sig hvemig hún ætlar að bregðast við.
Ég held að þessi þjóð hafi. svipað við-
horf til barrans og Evrópubandalags-
ins; það sem hún ekki þekkir er hún
dauðhrædd við.“
Meinarðu að Islendingar þurfi að
kynna sér barrann og Evrópubanda-
lagið?
„Ég held að þjóðin þurfi að hugsa
sig vel um; það væri upplagt eftir
góða barramáltíð. Það er oft talað um
barrann sem furðufisk - en það er ekk-
ert furðulegt við hann nema það að
hann er ekki veiddur hér við land. Og
það er ekkert furðulegt við það.“
Ertu fœddur og uppalinn ú Sauðar-
króki?
„Ég ólst hér upp en var svo í burtu í
átján ár, en æ hvað það er gott að vera
kominn aftur. Hér ríkir einhver svo
einlæg manngæska. Ég bjó í Dan-
mörku allan síðasta áratug, en er al-
sæll með að vera kominn aftur í
hjartahlýjuna á Sauðárkróki. Lífið er
mjög þægilegt í alla staði og bærinn er
í þægilegri fjarlægð frá Reykjavík -
þangað er ágætt að koma í einn,
kannski tvo daga, en þá er ég líka bú-
inn að fá mig fullsaddan. Ég vil búa í
almennilegu þorpi, en nenni ekki að
búa í stóm þorpi. Annaðhvort á maður
að búa í alvöm stórborg eða í alvöru
þorpi. Ég á það til að gefa svona yfir-
lýsingar og Reykvíkingar verða oft
mjög sárir, þeir kunna illa við að vera
kallaðir þorparar. Eru ánægðir með
sitt og hæstánægðir með að vera allir
heimsfrægir í höfuðborginni.
Það kom mér skemmtilega á óvart
hvað það var gott að koma aftur á
Sauðárkrók - þegar maður hefur alist
einhvers staðar upp og kemur aftur
eftir átján ár, þá getur maður ekki ver-
ið viss um að hlutimir gangi upp. Það
er eins með barrann; það er ómögulegt
að sjá fyrir hvort dæmið gengur upp.
En mikið er alltaf gott að upplifa það
að draumur rætist."
Björn Mikaelsson yfirlögreglu-
þjónn ræðir í samtali við Alþýðu-
bladid um krimmasnauðan Sauð-
árkrók
Hérerlítiðaf
krímmum
-segir Björn, „við látum
ykkur fá þá."
Eru margir bófar d Sauðdrkróki?
„Nei, sem betur fer ekki,“ segir
Bjöm Mikaelsson yfirlögregluþjónn á
Sauðárkróki. Bjöm hefur verið í lög-
reglunni í tutmgu og tjögur ár, þar af
yfirlögregluþjónn í þrettán ár.
„Starfið reynir meira á andlegu
heldur en líkamlegu hliðina. Um helg-
ar er náttúrlega oft eitthvað tuskast í
kringum böll og dansleiki, en andlega
álagið er hálfu verra. Það alversta sem
lögreglumenn lenda í er að horfa uppá
slys á bömum og unglingum.
Ég á sem betur fer létt með að vinna
á móti andlegu álagi, hef mörg áhuga-
mál, geri mikið af því að hnýta flugur
og er mikið á hestbaki. Það er nauð-
synlegt að geta dreift huganum.“
Eru Skagfirðingar löghlýðið fólk
upp til hópa?
,JHér er lítið af krimmum. Enda erf-
itt að vera krimmi á svona litlum stað
- og svo emm við lögreglumennimir
náttúrlega eldklárir. Þefum allt uppi.
Strákapeyjar, sem em að fikta við eitt-
hvað misjafnt, þrífast ekki á litlum
stöðum. Hér er ekkert rými fyrir mis-
indismenn. Þeir flýja suður á bóginn í
athafnafrelsið - við látum ykkur fá þá!
Hefurðu aldrei séð eftir því að hafa
farið út íþetta starf?
,JSIei, en ég hef oft orðið þreyttur og
spurt sjálfan sig: „Af hverju valdi ég
þetta starf?" En ég hafði áhuga á sín-
um tíma, byijaði í lögreglunni 22 ára
gamall, og það var enginn sem ýtti
mér út í það, ég valdi mér leiðina
sjálfur. Gott ef menn reyndu ekki
heldur að draga úr mér! Langafi minn
var reyndar fyrsti lögreglumaðurinn á
Akureyri, svo kannski á ég ekki langt
að sækja þetta.
Ég er Eyfirðingur, fæddur á Dalvík,
var á Akureyri í ellefu ár áður en ég
kom hingað. Okkur líkar mjög vel hér
á Sauðárkróki. Samfélagið er mátu-
lega stórt, hér er gott að ala upp böm,
við höfum ágætis heilsugæslu, krakk-
arnir geta lokið stúdentsprófi hér í
bænum. Það er stutt í menninguna -
eða ómenninguna - stutt til Akureyrar
og þægilegt að komast til Reykjavík-
ur. Er hægt að biðja um nokkuð betra,
þegar maður er auk þess ánægður með
starfið og hefur tækifæri til að sinna
áhugamálum sínum? Hér er allt til
alls.“
Björn Mikaelsson: Það er erfitt að vera krimmi á svona litlum stað - og
svo erum við lögreglumennirnir náttúriega eldklárir. Þefum allt uppi.
Heimilisfeng
Baejarféjag
Kennitala
Ég óska eftjr að greiða með
grejðslukorti númer:___________________ _______________________________
gíróseðli
; - 7,7 - ~~ ~~rr tjtíT ~~r r~ r t - j i t - - - - r.nr T<~ ~~u ~rj~ t~~ ~m3r rrr T,.n -T'T ~ ~ js.~ ~r~ --.-
Aðeins
950
krónur á mánuði
Hringdu eða sendu okkur línu eða símbréf
Ég óska eftir að gerast áskrifandi að Alþýðublaðinu
Nafn