Vísir - 24.01.1976, Qupperneq 8

8
VÍSIR
r
Laugardagur 24. janúar 1976. VISIR
Umsjón:
Guömundur Pétursson
)
Ctgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Davið Guðmundsson
Ritstjóri og ábm: Þorsteinn Pálsson
Ritstjóri frétta: Arni Gunnarsson
Ritstjórnarfulltrúi: Bragi Guðmundsson
Fréttastjóri erl. frétta: Guðmundur Pétursson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiðsla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Siðumúla 14. simi 86611. 7 linur
Askriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands.
i lausasögu 40 kr. eintakiö. Blaðaprent hf.
AAikilvægar viðræður
Viðræður forsætisráðherra Islands og Bretlands
nú um helgina marka nokkur þáttaskil i þeim átök-
um, sem staðið hafa milli þjóðanna. Ljóst er, að þær
ráða miklu um framvindu landhelgisdeilunnar,
hver svo sem niðurstaða þeirra verður.
Það var ótviræður áfangasigur, þegar okkur tókst
með aðgerðum innan Atlantshafsbandalagsins að
knýja bresku verkamannaflokksstjórnina með her-
skip sin út fyrir fiskveiðitakmörkin. Gildi þess að
hafa knúið breta út með herskipin er fyrst og fremst
fólgið i tvennu: Við þurfum ekki að búa við sama
hættuástand og rikt hefur hér undanfarna tvo mán-
uði. Og i öðru lagi höfum við með þessu opnað
möguleika á fleiri útgönguleiðum.
Engum vafa er þvi undirorpið, að við stöndum
mun betur að vigi, eftir að hafa komið herskipunum
út. Það var rökrétt framhald af þessum áfangasigri
að kannaðir yrðu möguleikar á friðsamlegri lausn
deilunnar. I sjálfu sér er þó ekki mikil von til þess
að við náum viðunandi árangri i þessum viðræðum.
En rétt er að kanna það til þrautar, þvi umfram allt
viljum við heldur friðsamlega lausn en áframhald-
andi hættuástand.
Loft er ekki eins lævi blandið, eftir að herskipin
fóru. En þess er ekki að vænta, að það ástand vari
lengi, ef engir möguleikar eru á samningum. Átök
við herskipin geta þvi hafist á nýjan leik áður en
langt um liður.
Markmið okkar er það fyrst og fremst að draga úr
sókn útlendinga á miðin hér við land og ná virkri
stjórn á veiðunum. Ef kostur er á samningum við
breta verðum við að vega og meta, hvort við kom-
umst nær settu marki i þessum efnum með þvi móti
eða áframhaldandi átökum. Þar getur verið um
vandasamt mat að ræða.
Við megum ekki láta tilfinningasemi ráða hvaða
leið við veljum, ef á annað borð verður völ á fleiri en
einni leið. Þar verður að vega og meta með kaldri
skynsemi, hvernig við komumst næst þvi að ná
virkri stjórn á veiðunum. Það væri hins vegar
barnalegt i meira lagi að útiloka samningaleiðina
fyrirfram. Það er þvert á móti hlutverk forsætis-
ráðherrans að fullreyna, hvort unnt er að ná að-
gengilegum samningum um friðsamlega lausn.
Engin átök um helgina
Þegar bretar létu undan þrýstingi islendinga og
kölluðu herskip sin út úr fiskveiðilandhelginni fyrr i
vikunni, var þvi lýst yfir af hálfu rikisstjórnarinnar,
að islenskum lögum yrði framfylgt innan landhelg-
innar eftir sem áður. Þetta eru mjög svipaðar yfir-
lýsingar og gefnar voru við sömu aðstæður 1973. En
sem kunnugt er þá var reynt að komast hjá átökum
meðan samningaumleitanir stóðu yfir.
öllum hugsandi mönnum má ljóst vera, að nauð-
synlegt er að hafa þennan hátt á. Rólegt andrúms-
loft á miðunum er forsenda þess að við náum ein-
hverjum árangri i viðræðunum. í raun réttri hefðu
stjórnvöld þvi átt að segja umbúðalaust, að þau
stefndu ekki að átökum við bresku togarana rétt á
meðan viðræðurnar fara fram.
Þó að fremur sé ósennilegt að við náum aðgengi-
legum samningum, er rétt að reyna það til þrautar
og af fullri alvöru. Það er þvi beinlinis rangt að vera
með aðgangshörku gegn bresku togurunum nú um
helgina. Við gætum hugsanlega náð árangri i þess-
um viðræðum og það er með öllu ástæðulaust að
koma i veg fyrir það. Siðan er að vega og meta,
hvort við komumst nær settu marki með samning-
um eða áframhaldandi átökum.
Concorde byrjuð
áœtlunarferðir
myndi það seinka þvi, að við
hæfum áætlunarferðir þangað
fram yfir fyrsta april, eins og
við höfðum áður ráðgert. En
lendingarleyfi New York skul-
um við fá, fyrr eða seinna.”
Aðrir lendingarstaðir
Air France hefur fleiri lend-
ingarstaði i hyggju fyrir Con-
corde i Bandaríkjunum, en að-
eins Washington og New York.
Þar koma hugsanlega til
greina Miami eða Boston.
Vitanlega munu þá heyrast
raddir um hávaðamengun, en
þar sem Miami og Boston liggja
náðar við sjóinn, eru óþægindin
minni, segir Perol.
Air France vilja ekki heldur
Hvort sem bandarikjamenn
leyfa Concordcþotunni að lenda
i Washington og New York eða
ekki, er langt frá þvi enn útséð
um, hvernig deilunni um þéssa
fullkomnustu farþegaþotu
heims tii þessa, mun lykta.
Til viðbótar við fastar áætlun-
arferðir þotunnar milli Parísar
og Rio De Janeiro sem Air
France heldur nú uppi, og þær
sem British Airways heldur
uppi milli Lundúna og Bahrain,
skulu nú teknar upp ferðir milli
Parfsar og Caracas.
Smiðir farþegaþotunnar
hljóðfráu segja, að Concorde
muni taka upp fastar áætlunar-
feröir allra heimshorna á milli.
Bretum og frökkum
meinaður aðgangur?
En allir vita þó, að fái Con-
cordeþotan ekki lendingárleyfi i
Bandarikjunum, muni rekstur
hennar tæplega svara kostnaði.
Banninu gæti svo hæglega
fylgt lokun bandariskra flug-
valla fyrir breskum og frönsk-
um flugvélum.
„Við verðum að fá lendingar-
leyfi i Bandarikjunum”, sagði
talsmaður frönsku stjórnarinn-
ar. ,,Að öðrum kosti rennur allt
út i sandinn.”
Stærstu verkalýðssamtök
Frakklands og samtök skipa-
smiða hafa hvatt frönsku
stjórnina til að hætta að kaupa
bandariskar vörur, ef Con-
cordeþotunni verður neitað um
lendingarleyfi i Bandarikjun-
um.
SU skoðun á einnig vaxandi
fylgi i Frakklandi og Bretlandi,
að rf lendingarleyfið fæst ekki,
muni allar staðhæfingar banda-
rikjamanna um frjálst framtak
falla um sjálfar sig.
Ekki snúið til baka
úr þessu
Bretar og frakkar eru á
þeirri skoðun, að of mikið hafi
þegar verið f járfest i Concorde-
þotunni, til að allar áætlanir um
rekstur hennar verði lagðar á
hilluna.
„Við förum með málshöfðun
til bandariskra dómstóla, og við
skulum sigra”, sagði embættis-
maður i franska samgöngu-
ráðuneytinu.
En rikisstjórnir Bretlands og
Frakklands hafa þó fariðað öllu
með gát við athuganir Washing-
tonstjórnarinnar um Concorde-
málið.
Bandariskir
auðhringar
með i spilinu?
Þótt flestir áliti, að sam-
gönguráðherra Bandarikjanna,
William Coleman hafi sýnt fulla
sanngirni i máli þessu, gruna þó
margir bandarisk stórfyrirtæki
um græsku, og telja þau beita á-
hrifum sinum til að Concorde
verði með öllu bannað að lenda
á Dullesflugvelli við Washing-
ton, ellegar þá aðeins lenda þar
með nokkurra vikna fresti.
Vitanlega gátu British Air-
ways og Air France aðeins tekið
upp áætlunarferðir til Washing-
ton til að byrja með.
„Ég þori að veðja, að Con-
corde fær að lenda i Washing-
ton”, sagði aðalframkvæmda-
stjóri AirFrance, Gilbert Perol.
„En öðru máli gildir um New
York. En hvað sem þvi liður, þá
útiloka Montreal, en þá mun
hljóðfráa þotán lika æða með
ærandi gný yfir gjörvalla Kan-
ada.
Aðrir lendingarstaðir, sem til
greina koma, eru Tokyo, Singa-
pore, Sydney, Mexico City,
Buenos Aires, Santiago og
nokkrir staðir i Afriku.
„Við höfum komist að sam-
komulagi við sovétmenn um
lendingarleyfi i Siberiu”, sagði
franskur embættismaður, ,,en
þá er bara eftir að miða út flug-
leiðir. Við búumst þó við að
ieysa öll þau vandamál á næstu
mánuðum.”
Farþegar af öllum
tegundum
„Farmiðar i ferðir milli Par-
isar og Rio De Janeiro fyrstu
mánuðina, hafa selst ágæt-
lega”, sögðu talsmenn Air
France.
„Við bjuggumst við þvi, að
fyrstistaðyrðu ferðirmeð Con-
cordeþotunni, aðeins tiskufyrir-
brigði, og kaupsýslumennirnir
kæmu seinna”, sagði einn tals-
mannanna, „en annað hefur
komið upp á teningnum. Þetta
er góðs viti um, að almenningur
mun ferðast með hljóðfráum
farþegaþotum.”
Jafnvel heitustu andstæðing-
ar Concordeáætlunarinnar i
Frakklandi, eins og leiðtogi rót-
tækra, Jacques Servan-Schreib-
er, segja nú, að veita eigi hljóð-
fráum farþegaþotum, eins og
Concorde, nægileg tækifæri til
að sanna ágæti sitt.
„Héðan i frá, verðum við að
dæma Concorde eftir þvi, hvort
rekstur hennar skilar arði”,
sagði Servan-Schreiber.
Concorde á Kcflavikurnugvelli. — Visismynd Bragi.