Vísir - 07.02.1976, Page 8

8
VÍSIR
tJtgefandi: Heykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Davið Guðmundsson
Hitstjóri og ábm: Þorsteinn Pálsson
Ritstjóri frétta: Arni Gunnarsson
Hitstjórnarfulltrúi: Bragi Guðmundsson
Fréttastjóri erl. frétta: Guðmundur Pétursson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
y Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiðsla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Hitstjórn: Sfðumúla 14. simi 86611. 7 linur
Askriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands.
i iausasögu 40 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Látum ekki breta hræða
okkur til undanhalds
Breska verkamannaflokksstjórnin hefur nú girt
fyrir alla möguleika á skammtimasamkomulagi
um lausn landhelgisdeilunnar. Aðgerðir stjórn-
arinnar i kjölfar yfirlýsingarinnar um að hún væri
reiðubúin til frekari viðræðna eru með öllu óskiljan-
legar.
Fyrstu raunverulegu viðbrögð bresku rikisstjórn-
arinnar við viðræðutilboði islendinga voru þau að
senda togara sina i ránsskap á friðað veiðisvæði.
Þegar islenskt gæsluskip snýst gegn þessari ósvifni
með þvi að klippa á togvira eins togara er það notað
sem átylla til þess að senda flotann inn i fiskveiði-
lögsöguna á nýjan leik.
Með þessu einstæða athæfi hafa bretar að engu
gert vonir manna um friðsamlega lausn deilunnar.
Þegar málin eru skoðuð æsingalaust er alveg ljóst,
að báðum þjóðunum hefði orðið það til Þegar
samningum fram yfir næsta fund hafréttarráð-
stefnunnar. Breska verkamannaflokksstjórnin
hefur verið illa flækt i eigin vef og hefur nú með
þessari siðustu ákvörðun fest sig þar enn betur.
Þegar bretar hafa á ný sent flota sinn til þess að
koma i veg fyrir eðlileg löggæslustörf á miðunum
umhverfis landið eigum við i sjálfu sér ekki marga
mótleiki. Við getum hér eftir sem hingað til truflað
veiðar breta svo sem frekast er kostur innan þeirra
marka að mannslifum sé ekki stefnt i hættu. En hitt
má okkur vera Ijóst, að með öllu er útilokað að
brjóta þessa flotaihlutun á bak aftur með aðgerðum
varðskipa, þó að þau vinni mikilvæg störf við að
reyna að koma i veg fyrir rányrkju breta.
Hér er einfaldlega ekki um árásarstrið að ræða.
Þetta er að verulegu leyti taugastrið. Og einmitt
þess vegna verður að gera þá kröfu til stjórnvalda,
að þau miði allar aðgerðir af okkar hálfu við þá ein-
földu staðreynd. Það er þolgæði og úthald, sem máli
skiptir, en ekki skyndiákvarðanir frá einum degi til
annars.
Það hefur ávallt verið ljóst, að við eigum meiri
möguleika á að ná okkar fram við samningaborðið
en i átökum varðskipa og herskipa. Þetta er bresku
stjórninni fullljóst og þvi kýs hún heldur flotaihlut-
un. Yfirlýsingar hennar um samningsvilja eru
marklitlar eftir siðustu atburði.
En hvað sem þvi liður hljótum við að keppa að þvi
að ná okkar sjónarmiðum fram, þar sem við höfum
sterkastá aðstöðu. Ljóst er, að hafréttarráðstefna
Sameinuðu þjóðanna ræður úrslitum um alþjóðlega
viðurkenningu á 200 sjómilna efnahagslögsögu.
Þó að margt bendi til þess að meginreglan um 200
sjómilna efnahagslögsögu verði viðurkennd, þarf
það ekki að tákna fullnaðarsigur fyrir okkur á þeim
vettvangi. Margar þjóðir reyna t.d. að knýja fram
viðurkenningu á svonefndum sögulegum rétti til
veiða innan lögsögunnar.
Gegn öllum slikum kröfum verðum við að vinna á
alþjóðavettvangi. í þvi skyni verðum við að nota
okkur til hins itrasta áhrif okkar og styrkleika innan
þeirra alþjóðasamtaka, sem við erum aðiiar að. í
þeim efnum megum við ekki brjóta brýr að baki
okkar með skyndiákvörðunum, sem teknar eru i
hita augnabliksins. Við verðum einfaldlega að
standast taugastriðið. Við megum fyrir alla muni
ekki láta breta rugla okkur svo i riminu með of-
beldisverkum sinum, að við förum að veikja stöðu
okkar á alþjóðavettvangi, þegar mest riður á að
halda henni vegna hafréttarráðstefnunnar.
Laugardagur 7. febrúar 197«. VISIR
Umsjón:
Guðmundur Pétursson

Danskt „Watergate-
mál" í hámarki:
VAR
AKSEL
LARSEN
NEYDDUR
TIL AÐ
STYÐJA
RÍKIS
STJÓRNIR
SÓSIAL
DEMÓ
KRATA
— vegna þess að
forystumenn krata
vissu að hann hafði
veitt CIA upplýsingar?
Upp 1 j ústrun Kaup-
mannahafnarblaösins „Politik-
en” fyrir nokkrum dögum, um
samband liins kunna danska
kommúnistaleiðtoga og síöan
stofnanda SF, sósialiska þjúöar-
flokksins i Danmörku, Aksels
Larsen, við bandarisku leyni-
þjúnustuna CIA, hefur valdið
gifurlegu fjaörafoki I Dan-
mörku, en samkvæmt upplýs-
ingum „Politiken” ú Aksel Lar-
sen aö hafa gefiö CIA greinar-
gúðar upplýsingar um starfsemi
danska kommúnistaflokksins,
og einnig um starfsemi hinnar
aljúölegu kommúnistahreyfing-
ar.
Gert Petersen, talsmaður SF i
danska þjóðarþinginu segir
upplýsingar blaðsins hreinar
CIA-lygar. CIA sé að reyna að
hefna sin á SF vegna baráttu
flokksins fyrir þvi, að almenn-
ingur i Danmörku fái að vita um
njúsnastörf á vegum CIA og
bresku leyniþjónustunnar i
Danmörku frá lokum fyrri
heimsstyrjaldar, en nú er i Dan-
mörku verið að upplýsa starf-
semi danskra „pipulagningar-
manna” eða njósnahóps
danskra kommúnistaandstæð-
inga, sem nefndur var „Firm-
et” og stundaði njósnir i Dan-
mörku frá striðslokum til 1963,
þegar þáverandi rikisstjórn i
Danmörku, beitti sér fyrir þvi
að uppræta hópinn. Vitað er að
þessi hópur, sem starfaði ólög-
lega, var i nánum tengslum við
bresku leyniþjónustuna, en naut
fjárhagslegs stuðnings CIA, og
er almennt talið að baráttan um
CIA-peningana, hafi gert það að
verkum að rikisstjórnin kom i
veg fyrir áframhaldandi starf-
semi hópsins, svo að hin löglega
leyniþjónusta Danmerkur fengi
ein þá peninga sem CIA veitti
dönum til njósnastarfs i land-
inu.
Það var fyrst danska blaðið
„Information” en siðan „Poli-
tiken”sem fyrirnokkru byrjuðu
að grafa i málefnum „Firmets”
— og með þeim árangri að þessa
dagana eru dönsku blöðin full af
upplýsingum um njósnastörf i
landinu á vegum CIA og bresku
leyniþjónustunnar. Kalla danir
þetta sitt „Vatergate-mál”.
M.a. hefur verið upplýst að
„Firmet” lét koma fyrir hljóð-
nemum i ibúð Alfreðs Jensens,
sem lengi var maður nr. 2 i
danska kommúnistaflokknum,
á meðan Aksel Larsen var
Iskold
luft
mellem
top-
spioner
Fonvertli ElUmtnintititnttitt
louichtl havdt htmmtlit hontaht tit
ArneStjn 'Firma'
Da Aksel
)IA
tin viden, fomentlig udfra et
Blaoamenn frá Kaupmannahafnarblaðinu ,,Politiken” hafa und-
anfarið verið önnum kafnir við aö grafa I málcfnum danskrar
njúsnastarfsemi frá lokum siöari heimsstyrjaldar. Arangurinn
af starfi þeirra sér nú dagsins ljús á siðum biaðsins.
Aksel Larsen:
— veitti CIA upplýsingar um
starfsemi danska kommúnista-
flokksins og hinnar alþjúölegu
kominúnistahreyfingar.
maður nr. 1. Arangurinn var sex
stórar segulbandsspólur með
samtölum Alfreðs Jensens við
samherja sina og annað fólk, og
eru spólurnar i geymslu dönsku
öryggislögreglunnar, en þing-
menn SF hafa undanfarið barist
fyrir þvi i danska þinginu, að
þessar segulbandsspólur komi
fram i dagsins ljós, ásamt ótal-
mörgu öðru varðandi starfsemi
dönsku leyniþjónustunnar og
annarra njósnahópa i landinu.
Uppljóstrun „Politikens” um
Aksel Larsen, stofnanda SF og
foringja flokksins, þar til hann
lést fyrir tveimur árum, hefur
vægast sagt komiö illa við hina
baráttuglöðu SF-merin, en þeir
visa, eins og áður sagði, þessum
upplýsingum á bug sem hrein-
um CIA-lygum, eins og þeir
kalla það.
Samkvæmt upplýsingum
„Politiken” hafði Aksel Larsen
samband við CIA, þegar hann
1958 missti stöðu sina, sem
formaður danska kommúnista-
flokksins, eftir 20 ára starf sem
leiðtogi hans. Aksel hafði um
skeið gagnrýnt sovéska komm-
únistaflokkinn, og það þoldi
rússakomminn ekki — og má
vel imynda sér að sovéska
leyniþjónustan KGB hafi unnið
dyggilega að falli Aksels — en
þá komst til valda i flokknum
Knud Jeppesen, sem enn er for-
maður hans. Aksel simaði til
CIA-manna i Kaupmannahöfn
og kvaðst geta gefið nokkuð
greinagóðar upplýsingar um
starfsemi kommúnistaflokksins
og um leið hinnar alþjóðlegu
kommúnistahreyfingar, sem
hann og gerði simleiðis.
En mikið var Aksel Larsen ó-
heppinn. Hann notaði simaklefa
til þess arna, sem var skammt
frá sovéska sendiráðinu. Þann
simaklefa notuðu gjarnan sov-
éskir diplómatar, og var hann
þvi undir smásjá dönsku örygg-
islögreglunnar, sem ekki var
lengi aö komast að raun um
hvað hinn fyrrverandi komm-
únistaleiðtogi hafðist að. Sam-
kvæmt upplýsingum „Politik-
en” lét öryggislögreglan af-
skiptalaust samband Aksels og
CIA, en lét CIA vinsamlegast
vita af þvi', að starfsemi er-
lendra leyniþjónusta væri bönn-
uð I Danmörku, hins vegar
myndi lögreglan ekkert gera i
málinu, ef CIA afhenti henni af-
rit af frásagnargleði Aksels.
CIA féllst á það og mun þvi það
sem Aksel hafði að segja CIA
vera til i hirslum dönsku örygg-
islögreglunnar. Samkvæmt
„Politiken” fékk þáverandi
rikisstjórn, og þá um leið for-
ystumenn sósialdemókrata, að
vita um samvinnu CIA og Aks-
els Larsens. Mun öryggislög-
reglan hafa spurt að þvi, um leið
og hún færði stjórninni þessar
upplýsingar, hvort gera ætti
málið opinbert, en rikisstjórnin
vildi það ekki og leyfði Aksel að
stofna i ró og næði SF — enda
flokkurinn liklegur til að draga
til sin stóran hluta af fylgi
kommúnistaflokksins.
Margir sem eru vel heima i
stjórnm álasögu Danmerkur
siðustu árin, telja að nú sé fund-
in skýringin fyrir þvi hversu
Aksel Larsen sem var formaður
SF, var samvinnuþýður við
sósialdemókrata. Kratarnir
höfðu jú dýrmætar upplýsingar
um athafnir Aksels.
Gott dæmi um samvinnuþýðni
Aksels Larsens eru árin
1966—1968. 1 þingkosningunum
1966 fengu sósialisku flokkarnir,
kratar og SF meirihluta á þingi i
fyrsta sinn i sögu Danmerkur.
SF jók i þeim kosningum fylgi
sitt um helming, fékk 20 menn
kjörna en hafði áður 10. Sósial-
demókratar mynduðu minni-
hlutastjórn eftir kosningarar,
með stuðningi SF og var Per
Hækkerup falið það starf, sem
formanni þingflokks krata, að
semja og vinna með SF i þing-
inu. Þessi kratastjórn þótti með
eindæmum hægrisinnuð af slikri
stjórn að vera og reis fljótt upp
innan SF mikil óánægja út af
stuðningi flokksins við stjórn-
ina, og urðu þær raddir háværar
innan flokksins sem vildu slita
samvinnunni við krata. En.það
var sama hversu hægri sinnað-
ar ákvarðanir rikisstjórnin tók,
Aksel Larsen stóð alltaf jafn
fast gegn þvi að hætta stuðn-
ingnum við stjórnina, og voru
margir undrandi yfir þvi hversu
hægrisinnaður Aksel var allt i
einu orðinn. Öánægjuraddirnar
innan SF urðu stöðugt háværari
og klofnaði flokkurinn fyrir
kosningarnar 1968, minnihlutinn
stofnaði nýjan flokk, VS —
vinstri sósíalistaflokkinn, kosn-
ingunum fékk SF 13 menn
kjörna en VS 4, kratar töpuðu 10
mönnum. Eftir kosningarnar lét
Per Hækkerup hafa það eftir
sér, að kratastjórn hefði tekið
hægri sinnaðar ákvarðanir
beinlinis til að eyðileggja SF.
Sem kunnugt er mynduðu
borgaraflokkarnir rikisstjórn
eftir þessar kosningar. Sósíal-
demókratar komust aftur til
valda 1971. Þeir mynduðu þá
aftur minnihluta stjórn, sem
eins og fyrr naut stuðnings Aks-
els Larsens og SF-flokks hans.
—ebé — Malmö.