Vísir - 11.03.1976, Síða 9

9
vism Fimmtudagur 11. marz 1976
Þegar hjón vinna
bæði úti, annast kon-
an heimilið að
mestu.
Eiginkonum
útjaskað með allt að
80 klst. vinnuviku.
Hefðbundin
verkaskipting á ekki
við i iðnaðarrikjum
nútimans.
Vinnutimi foreldra
barna innan 3ja ára
aldurs styttur.
Vinnutimi sveigjan-
legri.
Feður fái fri þegar
börn fæðist.
Heimilisstörf og
barnagæsla viður-
kennd verðgildi.
Stjórnvöld œttu að endurskoða
afstöðu sína til fjölskyldunnar...
Þrátt fyrir umhyggju og
góðan ásetning ríkis-
stjórna, virðist lítt miða í
þá átt að auka á jafnrétti
kynjanna. Að mjög miklu
leyti stafar þetta af því að
ekki hefur verið gefinn
nægur gaumur að sam-
bandinu milli fjölskyldu-
lífsins og jafnréttis karla
og kvenna, með því jöfn-
uður innan fjölskylduein-
inga er forsenda þess að
framfarir verði á sama
sviði utan fjölskyldu.
Evrópuráðið viðurkennir
þessa staðreynd og hefur
því gert tillögur um endur-
bætur á sifjarétti, sem
miða að því að gera víð-
tækar breytingar á af stöðu
karla og kvenna og koma á
auknu jafnvægi í fjöl-
skyldulífinu að því er
réttindi og skyldur varðar.
Konum útjaskað með allt
að 80 klukkustunda vinnu-
viku
Raunverulegt jafnrétti hefur
ekki náðst i neinu aðildarrikjanna
og mjög er mismunandi hversu
þvi er háttað að lögum. Mjög
mikið er enn um misrétti að þvi er
varðar t.d. eignarrétt og erfða-
mál. Þetta á einnig við á sviði
félagsmála með þvi kvenfólk
hlýtur yfirleitt lægri laun og
megnið af heimilisstörfunum
hleðst á það. Þegar hjón vinna
bæði úti, annast konan einnig
heimilið að mestu.
Fjölmargar mæður vildu
gjarnan stunda störf utan heim-
ilis, en þá verða hindranir um of á
vegi þeirra. Hins vegar eru
margar eiginkonur i vinnu þannig
að þeim er útjaskað með allt að 80
klukkustunda vinnuviku.
Þannig segir meðal annars i
grein eftir blaðamanninn Jean-
Pierre Pouilly sem hann skrifaði
um þessi málefni.
Hann heldur áfram: Hefð-
bundin verkaskipting, þannig að
móðirin annast heimilið og
börnin, en faðirinn sér fjölskyld-
unni farboða með launuðu starfi,
á ekki við i iðnaðarrikjum
nútimans. Hún gerir ekki ráð
fyrirþeim stökkbreytingum, sem
orðið hafa á sviði fjölákyldu-
lifsins.
Stjórnvöld ættu að endur-
skoða afstöðu sína til fjöl-
skyldunnar
Fólk gengur i hjónaband á unga
aldri og verður að takmarka sig
við tvö til þrjú börn og jafnvel
þaðan af færri i sumum löndum.
Leiðir þetta til þess, að þegar
konan er á fertugsaldri eru börn
hennar nær fullvaxin. Auk þess
hafa tæknilegar nýjungar og
framfarir á sviði efnahagsmála
átt drjúgan þátt i þvi að stytta
timann, sem þarf að verja til dag-
legs heimilisreksturs. Aður fyrr
höfðu giftar konur meira en nóg
að gera nær alla starfsævi sina.
Nú á þetta tæpast við lengur en
fyrstu 10-15 fullorðinsárin meðan
börnin eru á unga aldri.
Vegna þessa ættu stjórnvöld að
endurskoða afstöðu sina til fjöl-
skyldunnar með tilliti til breyttrá
þarfa og óska giftra kvenna og þá
sér i lagi hinna yngri, sem vilja i
siauknum mæli komast i einhvers
konar störf utan heimilis. Það er
álit Evrópuráðsins að fjölskyldan
sé yfirleitt mjög hefðbundið fyrir-
brigði.
Stjórnvöld ættu að tryggja að
hjón hljóti fleiri valkosti en verið
hafa að þvi er varðar starfsskipt-
ingu innan og utan heimilis.
Afskiptaleysi yfirvalda af
fjölákyldum, þar sem heimilis-
faðir og húsmóöir vinna bæði úti,
skapar vandamál, sem fólk liður
fyrir.
Aukinn jöfnuður...
Aukinn jöfnuður innan fjöl-
skyldu leiðir til þess að verka-
skipting milli eiginmanns og konu
hans verður réttlátari. Slik upp-
bygging hefur ýmsa kosti i för
með sér. Hún getur stuðlað mjög
að velferð fjölskyldunnar. En
helsti kostur aukins jafræðis i
verkaskiptingu kann að felast i
betri tækifærum til að börnin
komist i nánara samband við for-
eldra sina og þá sér i lagi föður
sinn. Einnig gerir þetta konum
kleift að taka virkari þátt i
störfum utan heimilis og að finna
til aukins jafnræðis við karlkynið.
Þá skapast og meiri jöfnuður á
fjárhagssviðinu.
Gera verður meiri háttar
endurbætur áður en fjöldi heimila
getur notið kosta þess að jöfnuður
kynjanna verði aukinn. An slikra
endurbóta kynni breyting kvenna
i áttina að auknu jafnræði að
stofna öryggiskennd fólks i hættu
en hún felst i hinni hefðbundnu
uppbyggingu fjölskyldunnar.
Vinnutimi foreldra barna
innan 3ja ára styttur
Mikil þörf er fyrir endurbætur á
sviði starfsskilyrða foreldra
ungra barna. Takmarkið ætti að
vera að gera bæði móður og föður
kleift að annast börn sin vel, þótt
þau sinni öðrum störfum. 1 þvi
skyni ætti að stuðla að reglu-
bundnum störfum hluta úr degi,
en þau eru oft illa launuð og ekki
vel séð. Ætti þetta fyrirkomulag
að vera meginþáttur i stefnu-
mörkun fjölskyldunnar. Evrópu-
ráðið leggur til að rikisstjornir og
stéttarfélög taki til athugunar að
stytta vinnutima forelda barna
innan þriggja ára aldurs.
Einnig væri hjálplegt fyrir for-
eldra, er stunda störf innan og
utan heimilis, að vinnutimi væri
sveigjanlegri. Þá bæri og að veita
leyfi þegar um er að ræða veik-
indi ungbarna og örðugleika i
fjölskyldulifi. Gefa ætti föður fri
þegar barn fæðist, þannig að
samband hans við barnið byggist
frá upphafi á traustum grunni.
Eflaust reynist nauðsyniegt að
finna einhverja leið til að bæta
tekjumissi ef veitt eru sérstök
leyfi frá störfum, og á það við
a.m.k. þegar um illa stæða for-
eldra er að ræða.
Einnig mætti koma á fót full-
komnari þjónustu, þ.á.m. fleiri
barnaheimilum, barnagæslu utan
skólatima, heimilisaðstoðar fyrir
fjölskyldur i örðugum aðstæðum
og bættu fyrirkomulagi almenn-
ingsþjónustu fyrir timaáætlun
vinnandi foreldra.
Ef heimilisstörf og barna-
gæsla yrðu viðurkennd
verðgildi....
1 flestum löndum gera menn
sér ljóst að uppeldi barna er
mikilsvert fyrir þjóðfélagið og,
ætti það þvi að taka á sig hluta
þeirrar fjárhagsbyrði, sem af þvi
leiðir. Kemur þetta venjulega i
ljós i sambandi við fjölskyldu-
bætur og skattlagningu.
En aðeins fáein riki hafa komist
að þeirri niðurstöðu, að forelifri,
sem heimilisstörfin annast, en
það er venjulega móðirin, ætti að
vera fjárhagslega sjálfstæður
aðili og hljóta einhvers konar
greiðslu, tryggingu og eftirlauna-
réttindi.
Ef heimilisstörf og barnagæsla
yrðu viðurkennd verðgildi. mundi
slik vinna verða eftirsóttari og
gefa margri konunni meiri jafn-
réttiskennd i hjónabandi.
Þrátt fyrir fjölmargar væntan-
legar hindranir verðum við að
vona að hugmvndir þessar nái
fram að ganga. Það kemur að
þeim tima i sögunni, að breyt-
ingar reynast óhjákvæmilegar og
tjáir ekki að leitast við að neita
þvi, með þvi það kann að hefna
sin siðar meir, þegar breyting-
arnar gerast sjálfkrafa.