Vísir - 21.04.1976, Qupperneq 11

VISIR Miðvikudagur 21. april 1976
Um niðurlœgingu bresks efnahagslífs — Síðari grein
Röng stjórnarstefna
Oóbyrg verkalýðsforysta
íhaldssamir atvinnurekendur
• Bretar hafa tekið þátt i flestum
helstu striðum siðustu ár-
hundruð og haía að jafnaði borið
hærri hlut. Nú virðast þeir vera á
góðri leið með að tapa friðnum.
Það er nokkuð til i þvi, þegar þeir
segjast betur hafa tapað siðasta
striði þvi þá hefðu þeir en ekki
þjóðverjar fengið verksmiðjur
sinar endurnýjaðar fyrir erlent
fé.
• Þetta segir þó ekki nema hálfa
söguna, þvi erfiðleikar þeirra nú
eru að mestu sjálfskaparviti, af-
leiðingar rangrar stjórnarstefnu,
óábyrgrar verkalýðsforustu og
andvaraleysis og ihaldsemi stjórn
enda breskra fyrirtækja. Tvennt
það siðarnefnda gerði ég mér að
umtalsefni i fyrri grein minni um
þetta efni, en endaði með að segja
að höfuðábyrgðina á óförum
breta bæru stjórnmálamenn
þeirra.
• Eftir heimstyrjöldina hófu
bretar að byggja upp velferðar-
riki á Bretlandi, sem um tima var
það fullkomnasta i heimi. Þetta
varmerkilegt brautryðjendastarf
og drö verulega úr þeim ójöfnuði,
^lón
Ormur Halldórsson
skrifar.
5
sem áður einkenndi þjóðlif þar i
landi. Læknaþjónusta er ókeypis i
Bretlandi, lyf nánast ókeypis,
matvæli niðurgreidd, menntun
yfirleitt ókeypis og stúdentar
njóta beinna styrkja frá rikinu,
sem nægja nálega fyrir upphaldi.
• Um þetta er allt gott að segja
nema að bretar hafa nú reist sér
hurðarás um öxl. Rúmlega
þriðjungur þjóðarinnar býr i hús-
næði, sem byggt er og rekið af
hinu opinbera. Leigutekjurnar
nema nú aðeins 45% af reksturs-
kostnaði húsanna en fyrir fáum
árum námu þær 75% af
kostnaðinum við rekstur þessara
húsa. Ihaldsmenn hafa lagt til að
rikið gefi núverandi leigjendum
húsin, en jafnaðarmenn hafa
daufheyrst við.
• Rikisforsjánni sleppir ekki hér.
Stáliðnaður breta, kolanámurn-
ar, járnbrautirnar, hafnirnar,
bilaiðnaðurinn að hluta og fjöldi
annarra fyrirtækja hefur verið
þjóðnýttur á undanförnum árum,
og er rekinn með geigvænlegu
tapi. Eitt þessara fyrirtækja kost-
arbreska skattborgara sem svar-
ar 700 milljónum króna á dag.
Sjálfsagt væri erfitt að láta öll
þessi fyrirtæki berá sig en eitt-
hvað má á milli vera.
• Rikisstjórnin hefur nú uppi
áfonn um að þjóðnýta á næstu ár-
um fjölda fyrirtækja sem rekin
eru með myndarbrag, sjá tugþús-
undum fólks fyrir vinnu og borga
tugmilljónir punda á ári hverju i
skatta til rikisins.
• Þjóðnýtingaráform þessi styðj-
ast ekki við neinar efnahagslegar
eða félagslegarforsenduren þetta
er stefnuskráratriði hjá stjórnar-
flokknum og þvi hafið yfir deilur i
rikisstjórninni. Á næstu þremur
árum stendur til að eyða sem
svarar 170 milljörðum króna til
þess verkefnis án þess að við það
skapist eitt einasta atvinnutæki-
færi nema ef vera skyldi á skrif-
stofum hins opinbera.
• Hafandi i' huga, að atvinnuleysi
er nú um 5.8% og iðnaðurinn er að
veslast upp vegna skorts á rekstr-
ar- og fjárfestingarfé, er ekki
erfitt að koma auga á betri not
fyrir þetta mikla fé. Stofnanir
velferðarkerfisins, sem þekktar
eru fyrir óhóflega eyðslusemi,
rikisreknu fyrirtækin, sem tapa
hundruðum milljarða á ári og dýr
þjóðnýtingaráform stjórnarinn-
ar, eru að sliga breska skatt-
borgara.
• Skattar geta komist uppi
tekna og jafnvel þeir sem lifa á
almannatryggingabótum, ein-
göngu, borga tekjuskatt. Fáir
hafa þvi efni á að koma þaki yfir
höfuð sér og leita þvi á náðir
rikisins sem lánar þeim húsnæði,
sem svo að sjálfsögðu er byggt
fyrir skatta viðkomandi.
• Iðnaður breta er fjárvana
vegna skattpiningar og litils
kaupmáttar fólks, sem gengur
illa að lifa af þvi sem rikið skilur
eftir af tekjum þess, auk annarra
ástæðna. Ríkið hefur komið
stærstu fyrirtækjunum til hjálpar
með lánum og með þvi að kaupa
sig inn i þau. Þá aðstoð f jármagn-
ar það svo með nýjum skatta-
álögum sem siðan sliga fyrirtæk-
in enn frekar.
• Gegndarlaus eyðsla hins opin-
bera hefur einnig stuðlað að verð-
bólgu sem eyðileggur sam-
keppnishæfni breskra fyrirtækja
við erlend fyrirtæki og háir út-
lánsvextir sem i kjölfarið sigla
gera fjárfestingu erfiða. Hinn hái
tekjuskattur dregur m jög úr viljá
almennings til þess að afla sér
hærri tekna.
• Menn gefast upp og fara að
treysta á forsjá rikisins fyrir sér
ogsinum, og stöðugt fækkar þeim
sem halda öllu jiessu ómennska
kerfi uppi með vinnu sinni. Þeir
sem vilja leggja að sér og vilja
um leið uppskera einhver laun
fyrir erfiði sitt og hugvit flytjast
unnvörpum úr landi.
• Færustu visindamenn, tækni-
menn, læknar og duglegustu at-
hafnamenn breta eru i þessum si-
stækkandi hópi flóttamanna. Er-
lendis eru þeim boðin margfalt
hærri laun og lægri skattar. Hug-
vit og dugnaður þessa fólks skilar
ómældum arði I þjóðarbú þeirra
nýju heimkynna á sama tima og
Bretland veslast upp. Bretar
neyðast kannski með tímanum til
að taka upp sömu aðferðir við að
halda i' fólk sitt og notaðar eru af
þeim rikjum, sem enn lengra eru
á veg komin i þróun sósialismans.
VORHUGUR
í vöggustofu
„Þetta er nú eigmíéga vöggu-
stofa og fósturbörnin eru öll
tekin af okkur þégar þau fara að
stækka,” sögðu þaú i Gróðra-
stöðinni i Laugardalnum þegar
Visir leit þar inn til að sjá hvað
vorið væri langt á veg komið hjá
þeim.
Það var verið að dreifplanta
fósturbörnunum, eða prikla eins
og það cr nefnt i daglegu tali i
gróðrastöðinni. Þau voru ósköp
smávaxin og hvert öðru áþekk i
augum fáfróðra gesta, en munu
á komandi sumri prýða garða
borgarinnar i öllum regnbogans
litum.
„Við erum hérna með stjúp.ur,
alísur, hádegisblóm og margt
fleira og mörg litaafbrigði af
hverju. Það er eftir að sá
ýmsum tegundum, sem eru
fljótari til, eins og morgunfrúr
og flauelsblóm,” sagði’ Lilja
ólafsdóttir garðyrkjumaður.
Vorundirbúningurinn
hófst i fyrrasumar!
Hvenær byrjar vorundir-
búingurinn i gróðurhúsunum?
,,Ja, það liggur nú við að hann
byrji sumrinu áður. Sumum
tegundunum sáum við i ágúst,
:f % pnrm 5
u.* *vl 1'** -- V 1® I v jH \
,,Þetta er allt tekið frá okkur þegar það fer að stækka,” segir Lilja
ólafsdóttir. MyndirJim.
Blómsturglaðasta
gardenia i heimi!
I einu gróðurhúsinu er
fegursta gardenia að keppast
við að koma sér upp blómum.
„Þessi er nú bara privat fyrir
okkur. sem vinnum hérna.”
segir Steingrimur Benediktsson
Karl er tiu minútur með kassann ef vel liggur á honum, annars....
rikja i húsunum, bæði hjá fóst-
urbörnum og uppaldendum.
„Við fengum nýja lýsingu i
sáðhúsið i vetur og það var
mikil bót i þvi” sagði Stein-
grimur. „Þessar rennur gefa
einn fimmta af sólarljósi á
björtum sumardegi. Siðan þær
komu höfum við nær alveg
losnað við svartrót og aðra
sveppi sem herjuðu á plönt-
urnar.”
Hugsað fyrir
grænu byltingunni
I gróðurhúsunum eru fleiri
þúsund kassar og i hverjum
þeirra um sjötiu plöntur. Þetta
mun þvi sennilega vera
umfangsmesta vöggustofa
borgarinnar.
i syðsta gróðurhúsinu hefur
Karl Daviðsson aðsetur en hann
smiðar kassana undir allar
plönturnar.
„Ég er tiu minútur með
kassann ef vel liggur á mér.”
sagði Karl.
„Það þarf alltaf að endurnýja
kassana.” sagði Steingrimur.
„Það verða alltaf einhver afföll
á hverju ári og auk þess fer
plöntufjöldinn alltaf vaxandi.
Það verður að hugsa fyrir
grænu byltingunni.”
Þar með lauk spjallinu, þau
héldu áfram með vorið. en við
fórum út i rigninguna. —EB
Steingrimur er stoltur af gardeniunni, en h.ún ilmar eingöngu fyrir
starfsliðið.
og geymum þá úti yfir veturinn,
stjúpurnar t.d. þola alveg að
frjósa.
Mesti annatiminn er yfirleitt i
april og mai, þannig að törnin er
byrjuð núna. Þá erum við aðal-
lega i þvi að dreifplanta úr sáð-
kössunum og setja út i reiti.
Plöntun i garðana hefst svo i
júni, og er stefnt að þvi að búið
sé að setja nokkurn hluta út
fyrir 17. júni,” sagði Lilja.
1 gróðurhúsunum vinna sjö til
átta manns og þar er margt
fleira i uppvexti en sumarblóm.
Trjáplöntur eru þar einnig, allt
frá örsmáum birkiplöntum i
sáðkössum upp i myndarlegustu
grenitré utan við húsin. Þar eru
lika kálplöntur fyrir skóla-
garðana og undir borði rákum
við (ágirndar-) augun i falleg-
ustu kartöflur i spirun, einnig
fyrir skólagarðana.
yfirverkstjóri. ,,Ég heyrði ein-
hverntíma amerikana stæra sig
af þvi að eiga gardeniu með 90
knúbbum, en ég treysti mér
ekki til að telja knúbbana á
þessari.”
Aðferðin við að ná þessari
blómsturgleði hjá gardeniunni
var ekki gefin upp, nema hvað
þau sögðust hæla henni óspart á
hverjum degi. En ef til vill hefur
hún einfaldlega smitast af þeirri
lifsgleði og vorhug sem virðist