Vísir - 28.08.1976, Qupperneq 8

8
VÍSIR
Otgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Davið Guðmundsson
Ritstjórar: Porsteinn Pálsson, ábm.
ólafur Ragnarsson
Rilstjórnarfulltrúi: Bragi Guðmundsson
Fréttastj. erl. frétta: Guðmundur Pétursson
Blaöamenn: Anders Hansen, Anna Heiöur Oddsdóttir, Edda Andrésdóttir,
Einar K. Guöfinnsson Jón Ormur Halldórsson, Kjartan L. Pálsson, ólafur
Hauksson, Óli Tynes, Rafn Jónsson, Sigriöur Egilsdóttir, Sigurveig Jóns-
dóttir, Þrúður G. Haraldsdóttir.
tþróttir: Björn Blöndal, Gylfi Kristjánsson.
útlitsteiknun: Jón Óskar Hafsteinsson
Ljósmyndir: Jens Alexandersson, Loftur Asgeirsson.
Auglýsingastjóri: Þorsteinn Fr. Sigurðsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiösla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Siðumúla 14. Simi 86611.7 linur
Askriftargjald 1000 kr. á mánuöi innanlands.
1 lausasölu 50 kr. cintakiö. Blaðaprent hf.__________________
Vandamál framundan
Rétt tvö ár eru nú liðin siðan rikisstjórnarsam-
vinna Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokks-
ins hófst undir forsæti Geirs Hallgrimssonar, en
þá höfðu þessir flokkar verið i andstöðu i samfellt
átján ár. Það er vægt til orða tekið, að hrein
ringulreið hafi rikt i efnahagsmálum, þegar þessi
stjórn tók við.
Engin gjörbreyting hefur orðið á framvindu
efnahagsmálanna á þessu timabili. Að visu hefur
tekist að lækka verðbólguna úr 50% niður i 30%.
En um leið er á það að lita að núverandi verð-
bólgustig er óþolandi með öllu, kippir stoðunum
undan heilbrigðu efnahagslífi og brýtur niður allt
sem kallað er siðferði i þjóðfélaginu.
Tilraunir til að lækka rikisútgjöld i hlutfalii við
þjóðarframleiðslu hafa mistekist. Þingið hefur
tvívegis a.m.k. hindrað áform rikisstjórnarinnar
i þeim efnum. Skuldasöfnun hefur haldið áfram i
talsverðum mæli, og i raforkumáium hefur fjár-
festingarfjármagn verið nýtt mjög óskynsam-
lega.
Á móti þessu kemur, að viðskiptahallinn við út-
lönd er hvergi nærri eins mikill og áður. Má rekja
það bæði til breyttra ytri aðstæðna og aðhaldsað-
gerða af hálfu ríkisstjórnarinnar. Þá hafa við-
skiptakjör farið batnandi að undanförnu. Á ýms-
an hátt er þvi heldur að rofa til i efnahagsmálun-
um.
Mesti vandinn, sem rikisstjórnin stendur nú
frammi fyrir, er að koma i veg fyrir að efnahags-
batinn leiði til nýrra þensluaðgerða. Þegar er
farið að bera á kröfugerð hagsmunasamtaka og
opinberra aðila, sem sýnir að hér er hætta á ferð-
um.
í annan stað er óhjákvæmilegt að beita enn
strangari aðhaldsaðgerðum til þess að draga úr
verðbólgunni. Ef það tekst ekki blasir við hreint
upplausnarástand i þjóðfélaginu. Stjórnmála-
flokkarnir bæði i stjórn og stjórnarandstöðu
verða að sýna að þeir ráði við þennan vanda. Það
stenst ekkert þjóðfélag slika röskun á verðmæta-
mati, sem þetta verðbólgustig hefur i för með sér.
Þá stendur rikisstjórnin frammi fyrir þvi að
þurfa að taka föstum tökum á þeirri eiginlegu
skálmöld, sem nú rikir i fjármálalifi þjóðarinnar.
Að undanförnu hefur komið i ljós, að svikastarf-
semi hefur grafið um sig viða i þjóðfélaginu. Hér
er um að ræða hættulega meinsemd, sem óhjá-
kvæmilegt er að uppræta.
Borgararnir gera kröfu til strangra aðgerða i
þessum efnum. Verst er, að stjórnmálaflokkarnir
standa ekki of traustum fótum i þessum efnum.
Fyrr á þessu ári upplýstist t.a.m., að annar
stjórnarflokkanna hefur flækst inn i mjög vafa-
söm viðskiptamál. Og nýlega hefur verið opin-
berað, að forstöðumenn málgagns stærsta
stjórnarandstöðuflokksins hafa hagrætt skatta-
málum sinum svo, að þeir fá endurgreiðslu hjá
gjaldheimtunni.
Engum blöðum er um það að fletta, þegar á
þessar aðstæður er litið, að brýn þörf er á rögg-
semi og ákveðnum aðgerðum. Þó að miðað hafi i
rétta átt á mörgum sviðum undanfarin tvö ár, er
alveg ljóst, að rikisstjórnin mun þurfa að glima
við mörg erfið mál á næstunni.
Laugardagur 28. ágúst 1976
Umsjón:
Guömundur Pétursson I
▼ ^
-----------------------------------------1
Þegar Ford forseti valdi sér að vara-
forsetaefni hinn 53 ára gamla öldunga-
deildarþingmann Kansas, Robert Dole,
hafði hann tvennt í huga.
Annað var að skapa einingu meðal
hinna stríðandi afla í flokknum. Hitt
var að þessi nýi stríðsmaður í kosninga-
baráttu Fords kann þá list, að snúa töp-
uðu tafli upp í sigur.
Valið kom mönnum nokkuð á óvart.
Síðustu dagana fyrir f lokksþingið höfðu
menn helst getið upp á Ronald Reagan,
Howard Baker eða jafnvel William
Ruckelshaus, fyrrum aðstoðardóms-
málaráðherra.
En Ford valdi þann manninn, sem lík-
astur er honum í skoðunum. Auk þess
sem hann þekkti Dole vel frá fyrri tíð í
fulltrúadeildinni. Þar störfuðu þeir
Ford og Dole saman í þingflokki repú-
blikana i átta ár.
Fyrstu viöbrögö viö vali Fords á Dole benda
ekki til annars, en aö flokksmenn láti sér þaö vel
lynda. Þegar Ford kynnti varaforsetaefni sitt,
lagöi hann áherslu á þaö, að Reagan keppinautur
hans úr forkosningunum væri samþykkur valinu.
Kosningastjóri Reagans, Paul Laxalt, öldunga-
deildarþingmaður, stóö Ford á hægri hönd, þegar
hann kunngerði valiö, og lýsti þegar i stað yfir vel-
þóknun sinni.
Biöa verður siöan kosningaúrslitanna sjálfra i
nóvember til þess að fá úr þvi skoriö, hvort bar-
áttuharka Dole hafi verið rétt metin hjá Ford.
A flokksþinginu sjálfu haföi Dole fátt aö segja
um sinn hlut i kosningabaráttunni framundan.
Hann rifjaði þó upp, að þegar hann bauö sig fram
til öldungadeildarinnar fyrir Kansas árið 1974,
sýndu skoðanakannanir, að mótframbjóöandi
hans naut 12% meira fylgis. — Ford forseti tók sér
þá ferð á hendur til Kansas til eð leggja hönd á
plóginn meö Dole, sem sigraöi. „Þaö finnst mér
gefa visbendingu um, að snúa má skákinni viö,”
sagöi Dole.
Robert Dole
Þar sem maðurinn er alinn upp i einu helsta
landbúnaöarfylki Bandarikjanna, er ekki nema
eölilegt, aö hann láti landbúnaöarmál mest til sin
taka. 1 landbúnaöar- og skógarnefnd öldunga-
deildarinnar er hann aöaltalsmaöur minnihlut-
ans, repúblikana. Hann hefur mjög beitt sér fyrir
veröbótum, eða niðurgreiðslum, eins og viö
mundum nefna þaö, fyrir bændur.
Bob Dole var landbúnaöarráöunautur sendi-
nefndar Bandarikjanna á matvæla- og landbúnaö-
arráöstefnu Sameinuöu þjóöanna i Róm 1965.
Hann var fulltrúi i þingnefnd, sem heimsótti Ind-
land 1966 til aö kynna sér matvælaskortinn þar.
Einnig var hann i svipaöri nefnd, sem 1967 fór til
austurlanda nær aö kynna sér ástandið hjá flótta-
mönnum Araba.
Hann var formaður landsnefndar Repúblikana-
flokksins eitt ár, valinn aö undirlagi Richards
Nixons 1971. Þrátt fyrir yfirburöarkosningasigur
Nixons 1972, féll Dole i ónáö og hrapaöi i metorö-
um innan flokksins. Hann sakaöist ekki viö forset-
ann um þaö, en gagnrýndi „þá nafnlausu, andlits-
lausu fáu menn i Hvita húsinu, sem virðast finna
persónulega nautn i þvi aö troöa einhvern niður i
svaöiö”... eins og hann oröaði þaö þá.
Seinna meir tók Dole upp hanskann fyrir Nixon i
Watergatemálinu. Hann var algerlega andvigur
þvi, að Nixon segöi af sér, og vildi heldur að hann
stæöi fyrir máli sinu gagnvart rannsókn. Þar var
Dole einn á báti, þvi aö flestir repúblikanar vildu,
að endir yröi bundinn á Watergatemálið hiö allra
fyrsta. Alit Doles rýrnaöi þó ekki viö þessa ein-
stæöu afstööu, og nýtur hann virðingar annarra
stjórnmálamanna fyrir sjálfstæðar skoðanir.
Meöan hann sat i fulltrúadeildinni þótti litið
bera á honum. En i öldungadeildinni vakti hann
Um þessar mundir sýndu skoöanakannanir, aö oft athygli á sér, þegar hann tók upp vörn fyrir
Jimmy Carter, frambjóöandi demókrata naut Nixonstjórnina og veittist aö demókrötum. Hann
23% meira fylgis meöal kjósenda en Gerald Ford. er sagöur haröur I horn aö taka, einlægur fööur-
Siöan hefur heldur vænkast hagur Fords og fyrr i landsvinur og sleppir ógjarnan tækifæri til kapp-
þessari viku birtust niðurstööur könnunar Gall- ræöu.
ups, sem sýndu, aö munurinn er ekki oröinn nema Hann var einn af striöshetjum Bandarikjanna i
um 10%. Þaö er samt umtalsvert bil fyrir Ford og siðari heimsstyrjöldinni, en særöist svo alvarlega
Dole aö vinna upp, en þeir hugga sig viö þaö, aö uppi i fjöllum á ítaliu, aö hann lá á sjúkrahúsi i
enn er langt til kosningakvölds. þrjú ár og var afskrifaður af hernum með höfuðs-
Robert Joseph Dole er ættaöur úr einu miörikja mannstign. Hann ber enn minjar sára sinna, þvi
Bandarikjanna, og ef dreginn væri I pólitiska aö hægri hendin ef lömuö.
dilka repúblikanaflokksins, mundi hann kallast Dole gekk aö eiga Mary Elizabeth Hanford i
vera nokkurn veginn mitt á milli hægrimanna og desember I fyrra, en hún er fulltrúi i verslunar-
þeirra frjálslyndustu. ráöi Bandarikjanna. Aður gekk hann i hjónaband
Hann fæddist I Russell I Kansas 22. júli 1923 og meö Phyllis Holden 1948, en þau skildu 1972.
ólst upp á næstu slóðum viö þar sem flokksþingiö Þeirra dóttir, Robin, er lögfræöingur aöeins 22 ára
var haldiö. Siöustu sextán árin hefur hann veriö i aö aldri.
Washington. Fyrst sem fulltrúadeildarþingmaður Dole er sagður hafa aðeins eitt háhugamál fyrir
og slðast sem öldungadeildarþingmaöur. Hann utan starfstíma sins, og þaö eru stjórnmál.
var forseti flokksþingsins núna siöast. (Alexander Sullivan, fréttamaöur IPS)
BOB
0G
JERRY
VISIR