Vísir - 01.04.1977, Blaðsíða 12

12
Föstudagur 1. april 1977 vism
Það vœru ömurleg þáttaskil
,, ,,Er þaö ekki stórkostlegt,
að við skulum geta skilið hvert
annað fyrirhafnarlaust, þegar
við komum svona saman og
ræðumst við? sagði ungur norð-
maður eitt sinn við mig i sam-
kvæmi, sem haldið var hér T
Reykjavik fyrir norrænan
gestahóp. Þetta var fyrsta
heimsókn hans til Islands og
greinilegt að nokkur tifinninga-
hiti lá að baki þessari spurningu
hans.
Jú, vissulega hlýtur það að
vera ánægjulegt fyrir þá af
hinum norrænu þjóðunum, sem
erindi eiga vestur um haf, aö
hitta fyrir á þessu eylandi
skyldmenni, sem tala mál er
gestirnir skilja næstum eins og
það væri þeirra eigið og þar sem
gestgjafarnir kunna móðurmál
hinna gestkomandi, þannig að
ekki er gerð krafa um að notuð
séu hin fjarlægari tungumál,
enska eða til að mynda franska.
Þvi má svo bæta við, að eftir á
að hyggja held ég að
norðmaðurinn hafi reyndar
haldið að sú islenskukennda og
kjarnmikla skandinaviska, sem
heimamenn töluðu með
alkunnum hrossaframburði i
þessu hófi væri hiö eina og
sanna móöurmál okkar Islend-
inga. En þaö er annað mál.
„Allir skilja
Islendingana"
Hvort sem slikur misskiln-
ingurer algengur eða ekki rikir
góður skilningur milli islend-
inga og annarra norðurlanda-
búa, þegar við beitum þvi af
dönskulærdómi, sem barna-
skóli og framhaldsskólar lögðu
okkur til. „Allir skilja
islendingana” er gjarnan
viðkvæðið. Að visu veröur þarna
að gera vissan fyrirvara um
finna, en eins og fram hefur
komið af fréttum valda tungu-
málaerfiðleikar þeim nokkrum
vanda i hinu
starfi.
norræna sam-
Ekki þarf að fjölyrða um
mikilvægi frjálslegrar og
óhindraðrar tjáningar fyrir
eölilega og vinsanílega sám-
búð fólks. Sýnir ekki sagan
greinilega, hvernig óbrúan-
legt bil hefur skapast milli
manna af óliku þjóðerni
vegna sambandsleysis, sem
mátt hefur rekja til tungu-
málaörðugleika? Þögnin éða
skilningsskortur hefur oft
magnaö tortryggni og úlfúð i
viðskiptum fólks af ólikum
uppruna og þetta hafa liðnir
hugsjónamenn viljað lagfæra
með mótun nýrra tungumála i
þvi skyni að sameina mann-
kynið i friöi og sátt.
Zamenhof samdi sitt
esperanto til aö stuðla að
friðsamlegum samskiptum
samfélagshópa, sem löngum
höfðu eldað grátt silfur. Svo vill
til að einmitt nú i sumar ætlar
fjölmennur flokkur fóiks úr
öllum heimshornum að hittast
hér i Reykjavik með það
sameiginlega veganesti að geta
tjáð sig á hinu alþjóðlega gervi-
máli esperanto.
Á gömlum merg
. Hjá okkur norðurlandabúum
stendur sameiginleg málhefð á
gömlum merg. Vitaskuld hafa
islendingar og finnar orðið að
leggja meira á sig i Norður-
landasamvinnu en hinar þjóð-
irnar, þar eð islenska og finnska
hafa ekki verið opinber tungu-
mál norrænnar samvinnu, ef
svo mætti segja. En aö minum
dómi hlýtur það að vera
óhjákvæmilegt fyrir okkur, og
einnig finna, að axla þær
byrðar, sem sérstaða á mála-
sviðinu veldur okkur og nema
tungur hinna norðurlanda-
þjóðanna til að geta beitt þeim i
Markús Örn
Antons-
son skrifar um
tungumálanotkun
í norrœnni
samvinnu og
hafnar
hugmyndum um
rœður á íslensku
í Norðurlandaráði
samskiptunum við þær. Að visu
kunna málin að horfa nokkuð
öðruvisi við hjá finnum, af þvi
að þeir telji stöðu sina á
alþjóðavettvángi þess eðlis að
önnur tungumál en t.d. sænska
verði látin hafa forgang i
fræðslukerfi þeirra.
Fyrir islendinga er efling
tengsiá við Norðurlönd
tvimælalaust höfuðatriði i utan-
rikismálastefnu þjóðarinnar.
Leið okkar i bandalög og
samtök á hinum viðari,
alþjóðlega grundvelli hefur
legið um Norðurlönd og þátt-
taka okkar i Evrópusamstarfi
framtiðarinnar, sem við
hljótum að fara að gefa aukinn
gaum, mun áreiðanlega mótast
af norrænum viðhorfum.
„En takast ekki vinsamleg
samskipti milli ríkja, þó að leið-
togar tali ekki sama tungumál
en notist einfaldlega við túlka i
samræðum sinum?” kunna
einhverjir að spyrja. Það er
alveg hárrétt og inn á þessa
braut virðast finnar einmitt
ætla að leggja nú meö þvi að
láta túlka umræður á Norður-
landaráðsfundinum, sem hófst i
Helsinki i gær.
Finnar vita væntanlega, hvað
þeim er fyrir bestu i samvinnu
við aðrar þjóðir. Eflaust er
grunntónninn i þeirra Norður-
landastefnu nokkur annar en
hjá okkur, að þeir leggi meiri
áherslu á hinn pólitiska þátt en
þann mannlega. Allavega
gerðist það nýlega, að finnskt
bæjarfélag frestaði þátttöku
sinni i vinabæjasamskiptum við
hin Norðurlöndin af þvi að
enginn þeirra einstaklinga, sem
hefðu átt að koma fram fyrir
hönd bæjarfélagsins, talaði
annað Norðurlandamál.
Ekki til eftirbreytni
Mér finnst allsendis ófært að
islendingar liti á sérstöðu finna
sem eitthvert fordæmi fyrir sig
eöa fyrirmynd að framtiöar-
fyrirkomulagi Norðurlanda-
samskipta okkar. 1 eðli sinu er
norræn samvinna góðra vina
fundur. Þar mætast ólikir
samfélagshópar frá þessum
þjóðum, rækta frændsemina,
vináttuna og sameiginlegan arf,
hvort sem það eru nú menntir
og listir, handiðnir, alþýðlegir
drykkjusiðir, kökubakstur eða
matargerð. Upp úr þessum lit-
rika jarðvegi er siðan sprottinn
sá geysiþýðingarmikli pólitiski
ávinningur, sem ísland hefur af
norrænni samvinnu.
Það er að minu viti alveg
óþörf þjóöernisstefna, ef
Islenskir ráöamenn ætla
aðleggja metnað sinn i að tala
islensku i Norðurlandaráði.
Slikt ætti miklu frekar við á
allsherjarþingi Sameinuðu
þjóðanna eða ámóta fjöl-
þjóðlegum samkomum.
Einhverjum kann að þykja það
rismikið, ef Islenskur ráðherra
messar á Islensku yfir
norrænum samstarfsmönnum
og að það eigi ekki að spilla
neinu þótt viðstaddir hlýði á
þýðingu túlksins I heyrnartól-
um. En meö þess konar athæfi
er veriö að setja öðrum mjög
vafasamt fordæmi, splundra
kjarnanum i þessu samstarfi
eins og hann hefur dafnað á
liðnum áratugum.
Upphaf lokaþáttar
Það væri mjög miður, ef
Islendingaþáttur i norrænni
samvinnu yrði i reynd
ópersónuleg skriffinnska og
túlkaðar, formlegar greinar-
gerðir i stað lifandi, mannlegra
samskipta með hæfilegum
skammti af „Skane”, „Gammel
dansk” eða „Koskenkorva” —
glaðværra og persónulegra
sambanda einstaklinganna i
samfélagi grannþjóðanna. Það
væru reynar ömurleg þáttaskil.
Ef til vill upphaf lokaþáttarins?
■ G O OD/YEAR------------
hjólbarðar fyrir sendibíla.
Eigum fyrírliggjandi
eftirtaldar stœrðir
af hjólbörðum.
STÆRÐIR
650—16/8
650—16/10
700—16/8
700—16/10
kr. 12.556.- 750—16/6
kr. 15.322,- 750—16/8
kr. 15.210.- 750—16/10
kr. 16.994,- 825—16/12
kr. 13.792.
kr. 16.299.-
kr. 18.187.-
kr. 34.240.-
GOOD'fy^f^
cood'/yeah
HJÓLBARÐAÞJÓNUSTAN
Laugavegi 172 — Sími 28080
HEKLA hf.
Laugavegi 1 70— 1 72 — Sími 21240
NY SENDING
SK0KKAR
OG
BOLIR
Tökum upp nýjar peysur í dag
með rúllukraga
og án rúllukraga
PÓSTSENDUM
elle
OLLI
Laugavegi 26 Opið laugardaga