Vísir - 13.10.1977, Qupperneq 11

VISIR Fimmtudagur
fór fram um sáttatillögu sátta-
nefndar, þar til á mánudaginn, aö
endanlega slitnaði upp úr þeim.
Við hvaðá að miða
útreikning tilboða?
Mestar umræöur hafa eölilega
farið fram um launalið væntan-
legs samnings, þvi þaö eru yfir-
leitt launin sjálf, sem skipta
mestu máli, þótt önnur atriöi hafi
sitt að segja.
BSRB hefur lagt áherslu á, aö
ná eigi lakari launakjörum en
gilda hjá öðrum. I þvi sambandi
hefur bandalagiö bent á, aö áöur-
nefnd könnun á launum BSRB-
manna og annarra hópa hafi sýnt,
að laun opinberra starfsmanna
þyrftu að hækka um miðju launa-
stigans um 20% eingöngu til leiö-
réttingar og án tillits til þeirra
hækkana, sem ASt samdi um i
sumar.
Rikisvaldið hefur viöurkennt,
aö þarna hafi komið i ljós nokkur
mismunur, en hefur ekki taliö
hann eins mikinn og BSRB.
Þá hefur komiö fram, aö kjara-
rannsóknanefnd meti kauphækk-
anir samkvæmt samningum ASI
sem 25-26%.
En þegar bera á tilboð, sem
fram hafa komið, saman viö
þennan mismun og viö ASÍ-hækk-
anirnar, við hvað á þá aö miða?
Um þaö hafa deiluaðiiar ekki
veriö sammála.
Fulltrúar fjármálaráöuneytis-
ins miða gjarnan tilboð sin viö
laun eins og þau voru i mai siðast-
liðnn, og taka þá með i útreikning
á áhrifum tilboöa sinna þær
breytingar, sem orðið hafa sam-
kvæmt eldri kjarasamningi.
Samtök opinberra starfsmanna
vilja hins vegar einungis miöa viö
enda siöasta samningatimabils,
þ.e. þann tima þegar nýr samn-
ingur tekur gildi, sem er 1. júli.
Þvi er ekki að neita, aö aðferð
fulltrúa fjármálaráðuneytisins er
nokkuö nýstárleg i kjaramálaum-
ræðu hér, og hafa menn þó fyrr
leikið sér á margvislegan hátt
með tölur. Það er óvenjulegt að
reikna með tilboðum við nýja
samningsgerð kauphækkanir,
sem viðsemjendur hafa þegar
fengiö með eldri samningi.
Venjan er auðvitað að byrja á
sléttu borði þegar samningar
renna út.
Hvað fela tilboðin
í sér mikla hækkun?
Þetta verður aö hafa i huga við
mat á fullyrðingum deiluaðila
um, hvað hin ýmsu tilboð þýöa i
reynd.
ígreinargerð samninganefndar
rikisins er þvi þannig haldið
fram, að lokatilboð rikisins þýði
36% hækkun júlilaunanna og er
þá miðað við mai-launin, sem
þýðir, að i þessari tölu eru kaup-
13. október 1977.
LFL Fjöldi á launum OKTÓBERLAUN
Núverandi Sattatillaga Boð rikis Tilboð i BSRB
01 55 88.727 98.708 101.828
02 88 91.180 100.921 104.041
03 66 94.430 103.849 106.969 -
04 228 98.572 107.584 111.744
05 434 102.709 112.939 117.417 124.800
'06 594 106.575 118.222 123.090 130.208
07 467 110.441 123.505 127.723 135:616
08 449 114.311 128.789 133.397 141.024
09 671 118.176 134.074 139.070. 146.432
10 723 122.045 139.358 144.743 151.840
11 768 125.915 144.643 150.416 157.248
12 651 129.778 149.924 156.089 162.656
13 661 133.550 155.215 161.736 168.067
14 520 138.643. 161.035 167.436 173.472
15 604 143.931 167.001 173.109 178.880
16 209 149.419 173.062 178.782 184.288
17 224 155.117 179.225 . 184.455 189.696
18 175 161.032 185.492 190.129 195.104
19 77 167.173 191.866 195.802 200.512
20 66 173.546 198.354 201.475 205.920
21 65 180.167 204.958 208.078 211.328
22 30 187.046 211.688 214.863
23 27 194.168 218.534 221.812
24 12 201.576 225.518 228.901
25 4 209.261 232.634 236.124
26 6 215.576 239.092 242.678
27 2 222.080 245.641 249.325
28 3 228.781 252.285 256.070
29 4 235.684 259.057 262.912
30 1 242.795 265.868 269.856
31 250.078 272.793 276.885
hækkanir, sem opinberir starfs-
menn fengu samkvæmt eldri
samningi. Komið hefur fram áður
það mat BSRB, að sú hækkun,
sem fékkst meö siðasta samningi
og tekin er með i útreikningum
rikisins, sé 11%
Ekki lá fyrir i gær hjá BSRB
nákvæmt mat á þvi, hvað siöasta
tilboð rikisins þýði i heild i pró-
sentum, en ljóst er, að þar er litið
svo á, að um minni hækkun sé að
ræða en rikið vill vera láta. Og
BSRB telur, að launaliðurinn i
lokatilboði rikisins, að áfanga-
hækkununum meðtöldum, feli
einungis i sér 2-3% hækkun frá
þvi, sem fólst i sáttatillögunni.
októberlaunum og tilboði rikisins
kemur i ljós, aö samkvæmt til-
boðinu hækka októberlaunin um
nokkra launaflokka sem hér seg-
ir:
1. flokkur um 13.101 krónu eða
14,8% 5. flokkur um 14.708.00 eða
14.3% 10 flokkur um 22. 689.00 eða
18.6% 15. flokkurum 29.178.00 eða
20.3% 20. flokkur um 27.929.00 eða
16,1% 25. launaflokkur um
26.863.00 eða 12.8% og 31. launa-
flokkur um 26.807.00 eða 10.7%.
Þetta eru einungis fáeinir
launaflokkanna, en lesendur geta
skoðað mismun i öörum launa-
flokkum á töflunni.
Þeir launþegar, sem starfað
hafa i 15 ár fá svo viðbótarhækk-
un sem nemur einum launaflokki
samkvæmt tilboði rikisins.
Munurinn á til-
boðum aöilanna
í töflunni er einnig sýnt siöasta
tilboð BSRB, og geta menn þvi
séð, hvað bar á milli miöað viö
laun I október, þegar upp úr slitn-
aði.
Ef teknir eru nokkrir launa-
flokkar sem sýnishorn er bilið
milli deiluaöila sem hér segir:
t 5. launaflokki 7.383 krónur eða
6,3% i 10. launaflokki 7.097 krónur
eða 4.9% i 15. flokki 5.771.00 eða
3.3% og i 20. flokki 4.445.00 eða
2.2%.
1 siðasta tilboði BSRB voru ekki
lagöar fram tölur um fióra neðstu
flokkana, ná um nokkra efstu
flokkana. Hins vegar var af
hálfu BSRB lögð megináhersla á
að lægstu flokkarnir yrðu að
hækka meira en aðrir flokkar.
Endurskoðunarrétturinn
erfiður þröskuldur
Mismunurinn miðað
við laun í október
En hvaö sem liður ágreiningi
um, hversu mörg prósent felast i
framkofnnum tilboðum, þá er
hægt að gera sér grein fyrir þvi,
hvað felst i afstööu hinna ýmsu
aðila miðað við laun i þeim mán-
uði, sem nú er að líða, október.
Með þessari grein er birt tafla
yfir októberlaun opinberra
starfsmanna. Þar er i fyrsta lagi
núverandi laun, i öðrulagi laun
samkvæmt sáttatillögunni, sem
felld var, i þriðjalagi laun sam-
kvæmt lokatilboði rikisins, og i
fjórða lagi laun samkvæmt sið-
asta tilboði rikisins, og i fjórða
lagi laun samkvæmt siðasta til-
boði eða kröfu BSRB. I þessum
tölum öllum er reiknað með þeirri
verðlagsuppbót, sem kom til
greiðslu 1. september siðastlið-
inn. Alls staðar er miðað við laun
i 3ja þrepi, sem er seftir sex ára
starf eða við 32 ára aldur.
Við samanburð á núverandi
heildarkjarasamninginn um rétt
BSRB til uppsagnar og verkfalls-
heimildar á samningstimabilinu,
ef veigamiklum forsendum hans
yrði breytt og kaupmætti umsam-
inna launa raskað”.
t kröfugerðinni var þetta oröað
svo: „Verði röskun á umsaminni
visitölutryggingu eða veruleg
rýrnun á kaupmætti launataxta
frá þvi, sem þessi samningur
gerir ráö fyrir, skal heimilt að
segja upp kaupliðum samnings-
ins með mánaðar uppsagnar-
fresti.”
t þessu efni eru deiluaðilar
langt hvor frá öörum. Fulltrú-
ar rikisstjórnarinnar lögðu fram i
lokatilboði sinu tillögu um orða-
lag, sem á engan hátt fullnægði
kröfu BSRB. Þar sagöi, að „verði
gerðar breytingar visitölureglum
almennra kjarasamninga i land-
inu á gildistima þessa samnings
með lögum, skulu samningsaðilar
taka upp viðræðúr, aö þau véröi
eigi lakari en hja öðrum fjöl-
mennum launþegasamtökum I
landinu.”
A þessu, og uppsagnarrétti með
verkfallsheimild, er auðvitað
mikill munur. Fulltrúar rikis-
valdsins telja hins vegar, að ekki
sé hægt aö ganga að kröfu BSRB
að óbreyttum lögunum, og vafa-
laust er i stjórnarflokkunum um-
talsverð andstáða gegn sliku.
Þetta atriði, sem er eitt þriggja
meginatriða i kröfugerö BSRB, er
þvi erfiöur þröskuldur.
Ýmsir hafa undrast, að ekki
skyldi takast að brúa þetta bil á
milli tilboðs rikisins og tilboðs
BSRB. Og margt bendir til þess
að það heföi alls ekki reynst óbrú
anlegt, ef önnur atriði hefðu ekki
lika verið óleyst.
Þar kom annars vegar til að þvi
var lýst yfir af hálfu rikisins, að
tilboðið væri háð þvi skilyröi, að
samið yrði um önnur atriöi kjara-
samningsins óbreytt.
Þetta er vafalaust mikilvægt
atriði.
En enn áhrifameiri var þó
ágreiningurinn um svoneíndan
endurskoðunarrétt á samnings-
timanum.
Samkvæmt lögunum um kjara-
samninga BSRB er gert ráð fyrir,
að aðalkjarasamningur gildi til
tveggja ára hið skemmsta.
BSRB lagði hins vegar áherslu
á það þegar á þingi sinu i fyrra,
að sett verði tryggileg ákvæði i
Stendur verkfallið
margar vikur?
Ljóst er, að kjaradeilan er á
erfiðu stigi, og hvorugur aðilinn
virðist reiðubúinn að stiga fyrsta
skrefið nú sem stendur.
En hvað mun þá gerast? Mun
verkfallið standa i nokkrar vikur,
eða munu viðræður hefjast á ný
fljótlega og málin fara aö
hreyfast?
Ætla má, að svariö við þessum
spurningum sé að hluta til i hönd-
um sáttanefndar. Svo virðist, sem
hún ein hafi nú möguleika á að
koma málunum á hreyfingu á
nýjan leik. Verður ekki annaö séð
en það sé skylda hennar, ef hún
vill standa undir nafni.
Ef samningsaðilar nálgast ekk-
ert af sjálfsdáðun getur sátta-
nefndin að sjálfsgöðu lagt fram
hugmyndir um lausn, og jafnvel
nýja sáttatillögu, þar sem tekið
verði á helstu deiluatriöunum.
Alla vega virðist frumkvæði frá
henni verða nauðsynlegt, og það
fyrr en siöar, ef koma á I veg fyrir
að verkfall opinberra starfs-
manna standi i nokkrar vikur.
Og reyndar er allt útlit fyrir, að
jafnvel þótt sáttanefndin kæmi
viöræðunum af stað um eða eftir
helgina þá muni verkfalliö standa
i a.m.k. hálfan mánuö.
—ESJ
venjulega
Ekki allir jafn skorinorðir
og þeir Davíð og Jónas
Ekki eru allir jafnskorinorðir
og þeir Davið og Jónas, þó að ekki
verði efast um að undir niðri gæti
álika hræringa. Bjarni Guðnason,
sem vel þekkir til, lætur sér t.d.
nægja að staöhæfa: „Alþingi er
höil meðalmennskunnar” og
„Morgunblaðið”, er naumast
verður sakað um óvild i garð lög-
gjafarsamkundunnar, telur þing
það, sem kom saman á mánudag-
inn var og er siðasta þing kjör-
timabilsins, réttnefnt kosninga-
þing, þ.e. muni eyða timanum i að
velgja upp gömul kosningaloforð.
Enn aðrir bregð.a á glens Indr*
iði kallar þingmenn „gangandi
skrifstofur”, sem hafi „ca. sextiu
sjónarmið i byggingarmálum
Alþingis”, en séu þó sammála
um, að þeir treysti sér varla til að
koma fyrir á borðum sinum þeim
gögnum, er störfum þeirra séu
nauðsynleg, „item innkaupalista
fyrir heimilið, vixla frá kjósend-
um og siðdegisblöðunum
Blaðamenn „Visis” brugðu einn-
ig á leik i sumar og tóku að gant-
ast við safnið. Þá fýsti að kanna,
hvernig þinglaunafólk dræpi tim-
ann i 5 mánuði eftir 7 mánaða
þingsetu (að meðtöldu 1 mánaðar
jólafrii og 2-3 vikna páskaleyfi) 4
daga i viku, 2-4 klst. á dag, á fullu
kaupi (250-300 þús. kr. á mánuði).
Rannsóknarleiöangurinn leiddi i
ljós, að einn gætti sonarbarna
sinna, annar hugaði að blómum i
garðinum við heimili sitt, þriðji
„upplifði myrkvunina i N. York”
(á góðum launum fyrir „þing-
störf”) og sá fjórði ferðaðist um
landið I þvi skyni að „kynna sér
„atvinnulifið”.
Þjóöin staðfesti hug sinn
meö fjarveru
Af framangreindu verður ljóst,
að undirritaður getur þvi miður
ekki hrósað sér af að vera einn
um álit sitt á samkundu þeirri,
sem samkvæmt stjórnarskipun-
arlögum ber að vera æösta og
valdamesta stofnun rikis og þjóð-
ar. Þeir einu, sem vitað er um, að
af heilum hug geðjist verulega að
stiunni, eru aö sjálfs. Varsjár-
bandalagsmenn enda hefir verið
unnið þar ósleitilega að áhuga-
málum þeirra, og nægir i þvi efni
að minna á löggjöf um fóstur-
dráp, hjúskaparréttindi sýfilis-
sjúkra og hálfbjána, að ógleymdu
óbilandi umburðarlyndi gagnvart
öllu öðru sem veldur rotnun og
niðurlægingu. Lika má geta þess,
að presturinn, sem flutti þing-
setningarprédikun sl. mánudag,
lét sig ekki muna um að fullyrða
úr stólnum, að sér væri kunnugt
um „að þjóðin ber fullt traust til
kjörinna fulltrúa sinna” og að
persónuleg kynni sin af mörgum
háttvirtum hefðu sannfært sig
um, að þar héldi glæsilegt úrvals-
liö til þjóðþrifastarfa. Já, prest-
ar!
Hug sinn staðfesti þjóðin með
fjarveru. Þjóðþrifafylkingin átti
greiða leið i glampandi sólskini úr
guðshúsi i gapaból. Hyllingar-
hróp ullu ekki hellu fyrir neinu
eyra.
Verðbólgan veröur ekki i
neinni teljandi hættu
Það þarf enga spámannsgáfu
til þess að segja fyrir um „störf”
99. löggjafarþings íslendinga.
Þar mun að venju verða ráfaö á
milli herbergja, samið um sér-
hagsmuni á göngum og i glugga-
kistum fyrirgreiöslur og greiða
sölur ástundaðar af meiri ófyrir-
leitni en oftast áður, einkum af
þvi að þetta er „kosningaþing” og
fæstir þingsetar mega til þess
hugsa að missa af launum
samkvæmt launaflokki B 29 á
launatöflu rikisstarfsmanna, og
eiga á hættu að þurfa að vinna. Þá
langar nú alla ósköp mikið til þess
að ná endurkosningu. Til þeirra
munu væntanlega fáir fara bón-
leiðir til búðar. öllum verður lof-
að sérhverju þvi, sem hugur girn-
ist.
önnur „störf” verða að stað-
festa lög, sem verkalýðshreyfing-
in setti með „Sólstööusamningun-
um” alræmdu i sumar meö hót-
unum verkföll. Hendur verða
réttar upp til samþykkta laga-
frumvarpa, sem starfsmenn
stjórnarráösins hafa samiö af þvi
að ekki var annars kostur vegna
þess að þinglaunamenn eru biess-
unarlega lausir við allt frum-
kvæði er löggjöf varðar. Verðbólg
an verður ekki i neinni teljandi
hættu, ekki heldur fjármálaóreið-
an, náttúruránsskapurinn til
lands og sjávar mun fremur fær-
ast i aukana, það má ekki gera
neitt, sem styggir hraðgróðaat-
kvæði. Og hrein fjarstæba væri að
imynda sér að nokkuð verði gert
til þess að lækka rostann i verka-
lýðsrekendum eða stööva yfir-
gang SÍS.
Auga gefur þess vegna leið.að
eina stofnunin i landinu, sem
verkfall opinberra starfsmanna
getur engin hugsanleg áhrif haft
á, er Alþingi tslendinga — blátt á-
fram sökum þess, að þar gengur
„business as usual”.
Jón Þ. Árnason