Vísir - 14.11.1977, Blaðsíða 17

16
Mánudagur 14. nóvember 1977 VISIR
Bifreiðaeigendur
athvgið
Við lagfærum hemla á öllum gerðum bifreiða.
17 ára starfsreynsla tryggir yður góða þjónustu.
Framkvæmum ennfremur aimennar viðgerðir, ef óskað er.
Höfum ávallt fyrirliggjandi hemlahluti i allar gerðir ameriskra
bifreiða á mjög hagstæðu verði.
STILLJNG HF.
Skeifan 11
simar
31340-82740
HREVFIll
SÍMI 85522
Opið allan sólarhringinn
Bensin og vörusala við Fellsmúla opin frá
kl. 7.30-21.15.
Leigjum út sali til funda- og veisluhalda,
dansleikja ofl. o.fl.
HREYFILL FELLSMÚLA 26
HHótei Borgarnes'
Ráðstefnuhótel
Gisti- og matsölustaður
Sendum út heitan og
kaldan mat.
Ennfremur þorramat.
30% fjölskylduafsláttur
af herbergjum frá
1/12 77 - 1/5 78.
bdýrt og gott hótel í
sögulegu héraði.

Pantanir teknar
i sima 93-7119-721£
orgavneó
Bílaleiga
Kjartansgötu 12 — Borgarnesi
Simi 93-7395.
Volkswagen Landrover
u
HANN ER A
KYNBÆTA
KARTÖFLUR
/#
Vísir segir frá og rœðir
við íslenskan vísinda-
mann sem á óvenjulegt
tómstundagaman
Texti: Kjatan L. Pálsson
Ljósmyndir: Jón Einar Guðjónsson
um kartöflur eða fræ frá visinda-
mönnum i mörgum löndum.
Einarhefur dvalið viða erlendis
við rannsóknir og störf. Eftir að
hann lauk búfræðinámi frá Hóla-
skóla hélt hann til Bandarikjanna
þar sem hann m.a. tók magister-
próf i náttúrufræði.
Eftir heimkomuna hóf hann
kennslu við Hólaskóla en hætti
þar eftir að hafa lent upp á kant
við forráðamenn fræðslumála i
landbúnaði. Vildi hann gera
Einar I. Siggeirsson meö
doktorsritgerð sína í
höndunum.
„Það má kallast þjóð-
legasti siður þetta að
pota útsæðinu niður...”
segir i einum dægur-
lagatexta sem gekk yfir
landið fyrir nokkru. Þar
var sungið hástöfum um
— nokkuð sem fáir gera
hér á landi nema ef vera
mætti ágætur maður að
nafni Einar I. Siggeirs-
son.
Hans áhugamál númer eitt-tvö-
og þrjú eru nefnilega kartöflur.
Það eitt nægir honum ekki að
setja þær niður að vori og fá
margar upp um haustið. Hann er
ekki fullkomlega ánægður nema
að hann viti ætt þeirra og sjái það
sem mannlegt auga sér ekki við
neina kartöflu.
A meðan við hin hámum
kartöflurnar i okkur — og kannski
veltum þvi fyrir okkur hvort þær
heiti Gullauga, Eyvindur, Helga
eða bara rauðar islenskar — er
Einar að gera tilraunir með kyn-
bætur á kartöflum með það fyrir
augum að út komi kartöflutegund
sem er bragðgóð og þoli meira
næturfrost en aðrar tegundir.
Það hefur litið verið látið yfir
þessum tilraunum Einars hér á
landi. Yfirvöld kæra sig sýnilega
ekkert um að vita neitt um þær,
og aðeins örfáir Islendingar vita
og gera sér grein fyrir hverju
hann hefur áorkaö f þessum efn-
um.
Vildi breyta búnaðar-
kennslunni
Aftur á móti hafa háskólar og
aðrar stofnanir viða um heim
gert sér grein fyrir mikilvægi
rannsókna hans og tilrauna. Til
hans streyma fyrirspurnir, óskir
siðan, hefur hann haldið þessum
rannsóknum áfram og náð ótrú-
legum árangri að sögn þeirra sem
til þekkja.
Bragðið fékkst
frá ísrael
,,Ég er með opið garðland —
eða venjulegan kartöflugarð — i
Skammadal i Mosfellssveit þar
sem ég rækta minar kartöflur”
sagði Einar er við fengum hann
til að segja okkur litillega frá sinu
tómstundargamni.
,,Á þessum árum hefur mér
tekist að fá fimm goða stofna sem
þola næturfrost betur en til dæmis
Eyvindarkartaflan sem talin er
þola næturfrost best af þeim
kartöflum sem hér eru almennt
ræktaðar.
Með tilraunum og æxlun fram
og aftur hefur þetta tekist.
Bragðið var lengst af höfuð-
verkurinn, en nú er ég búinn að
koma þvi i lag. Þessar tegundir
sem ég er með bragðast mjög vel
og má það þakka ábendingu sem
ég fékk frá Israel.
Ég skrifaði grein um tilraunir
minar i bandariskt timarit sem
landbúnarráðuneytið þar gefur
út. Eftir það komu fyrirspurnir og
bréf viða að og m.a. frá Israel,
þar sem kartöflur eru settar niður
i desember en þar er hætta á
næturfrostum i febrúar.
//....Ég hef ekki fundið
eina einustu heilbrigöa
plöntu í Þykkvabæn-
breytingar á búnaðarkennslunni
hér en það fékkst ekki samþykkt
frekar en ýmislegt annað sem
hann lagði til.
Eftir það starfaði Einar við
landbúnaðarháskólann i Asas i
Noregi. Vann hann þar m.a. að
kennslubók i tilraunastærðfræði
ásamt Erling Strand sem nú er
prófessor við þennan sama skóla.
Náð ótrúlegum árangri
Eftir tvö ár i Noregi fékk Einar
rannsóknarstyrk frá Visindaaka-
demiu Bandarikjanna til rann-
sókna á veirusjúkdómum i plönt-
um og til að gera kynbætur á
kartöflum svo þær þoli meira
næturfrost en áður hafi þekkst.
Vann Einar við þessar rann-
sóknir i tvö ár i Bandarikjunum.
Eftir að hann kom heim og hóf
kennslu i liffræði við Réttarholts-
skóla, þarsem hann hefur starfað
/ ’
' '
„...vísindamaöurinn
vinnur oft betur ef hann
starfar sjálfstætt..."

Stingsagir.
Hjólsagir margar stæröir
Höggboravélar
Vinkil slípivélar
BOSCH er meö tvöfaldri einangrun.
Framleitt fyrir mikið álag.
Varahluta- og viögerðarþjónusta á eigin verkstæði.
handverkfæri eru í notkun á f jölda smærri
og stærri verkstæöa viö húsbyggingar/skipasmíða
stöövar og fl.
BOSCH
ler þýsk og svissnesk framleiðsla.
Gæði ofar öllu.
útsölustaöir:
Akurvík/ Akureyri/ BykO/ Kópavogi
og umboðsmenn víöa um landið.
/
urmai S$ó%eiiMo/i k.f.
SUÐURLANDSBRAUT 16 - SlMI 35200 - 105 REYKJAVÍK
Smurbrauðstofan
BJÖRNÍNIM
Njólsqötu 49 — Simi 15105
Nafn
Heimili
BOSCH
Fyrir iðnaðarmanninn
Vinsamlega sendiö mér myndalista og verö
á Bosch iönaöarverkfærum.
VTSTR
Mánudagur 14. nóvember 1977
nVTT í LonDon
Hinn 16. nóvember tekur nýr aðili í London að sér afgreiðslu á vörum tíl
flutnings með vélum Flugfélags Islands og Loftleiða: Hollenska flug-
félagið KLM, Shoreham Road, Cargo Village, Heathrow.
........ M
eftir sem áður milligöngu, s.s. móttoku pantana, ef óskað er. Sími okkar
á Heathrow er 01-759-7051.
Leiðbeiningamiðar, ..Routing order" fást á skrifstofu
farmdeildar í Reykjavík, simi 84822.
flucfélac LOFTLEIDIR
/SLAJVDS
frakt
flth. l vetur verða sérstök fraktflug, frá London á þriðjudögum og föstudögum
Blikkklippur
Borvélar
margar geröir
meö eöa án höggs.
„...Ábendingu um gott bragð fékk ég frá ísrael...."
Taflan hans notuð við
kennslu
Auk þessara tilrauna og rann-
sókna hefur Einar að undanförnu
fengist við að rækta vaxtarvef úr
spirum og ýmislegt annað hefur
hann fundið sér til að skoða og
kanna. Aðstöðu til þess hefur
hann fengið i Rannsóknarstofunni
Neðra-Asi i Hveragerði.
Þá hefur hann einnig skrifað
greinar i erlend fræðirit um þessi
mál og önnur. Má þar t.d. nefna
bók um snikjuþráðaorma, og
hann hefur samið bók um jarð-
ræktarfræði svo eitthvað sé
nefnt. Þá hefurEinar gert töflu
um erfðareiginleika i kartöflum,
og er tafla þessi nú þegar komin
inn i kennslubækur við háskóla i
háskólinn 1 Hannover i Vest-
ur-Þýskalandi veitti honum gráð-
una Dr. RER. HORT, sem laus-
lega þýðir, „doktor i plönturækt”,
en þann titil hefur enginn annar
tslendingur, sem okkur er kunn-
ugt um.
Einar vildi annars litið um
þessar rannsóknir sinar ræða. Við
spurðum hann hvort hann teldi að
hann hefði náð betri árangri og
væri lengra kominn ef hann hefði
notið aðstoðar frá rikinu.
„Það hefði að sjálfsögðu flýtt
fyrir að hafa meira fé og að-
stoðarfólk. En ég tel persónulega
að visindamaður sem ekki er að
starfa fyrir rikið vinni betur ef
hann fær að vinna sjálfstætt.
Hann er þá að vinna fyrir sig og
visindin i heild. Ég er til dæmis
engum bundinn og geri hvað ég
vil i sambandi við þessi áhugamál
min og þannig vil ég helst hafa
það” sagði Einar að lokum.
— klp —
Þaðan fékk ég ábendingu um
kartöflutegund með erfðasér-
kenni, sem gerði það að verkum
að eftir æxlun hefur bragðið i
kartöflunum minum i Skamma-
dal batnað verulega og gefur nú
ekki eftir þeim kartöflum sem hér
eru á markaðnum.
Kartöflurnar í Þykkva-
bænum sjúkar?
Jafnframt þessu hef ég haldið
áfram að rannsaka veirur i plönt-
um á íslandi, og fljótlega fór ég
að sérhæfa mig i veirum i kartöfl-
um. Ég komst að þvi að flestallar
kartöflutegundir hér eru meira
eða minna sjúkar af veirum.
Meðal annars hef ég fundið
tvær veirur i kartöflum hér, sem
áður voru óþekktar. Eru þær
nefndar veira „S” og veira „M”
meðal visindamanna sem fást við
þessar veirurannsóknir.
Þessar veirur, sem eru allar
duldar, draga mjög úr öllum
vexti á kartöflum. Ég tel til
dæmis að þessar veirur séu ein
aðalorsökin fyrir minnkandi
kartöfluuppskeru i Þykkvabæn-
um.
Ég hef farið þar um garðana og
skoðað, og ekki fundið eina ein-
ustu plöntu sem er heilbrigð.
Þessar veirur er ekki hægt að
lækna. Það er ekkert lyf til.”
Þýskalandi og einnig i Bandarikj-
unum.
Litið hefur verið sagt frá og
skrifað um þessi störf Einars hér
á íslandi. Aftur á móti hefur meir
um þau verið rætt og ritað er-
len^is. Hefur Einar t.d. viða hald-
iðfyrirlestra i boði háskóla og má
þar benda á þrjá fyrirlestra sem
hann hélt i Háskólanum i Berlin
um kynbætur á kartöflum...
Fékk doktorsnafnbót i
sumar
Fyrir nokkrum árum fékk Ein-
ar Siggeirsson styrk frá þýska
visindaráðinu til að kynna sér
nýjungar i veirufræði og erfða-
fræði piantna. Veturinn 1972 og
1973 fékk hann orlof frá kennslu
til að vinna að doktorsritgerð.
Ritgerðin og niðurstöður Ein-
ars á veirum og snikjuþráðum
voru taldar það mikilvægar, að