Vísir - 17.11.1977, Blaðsíða 11

vism Fimmtudagur 17. nóvember 1977
11
Áhugi skólamanna hverju
leikhúsi gleðiefni
tslandi hefur þaö þó komiö fyrir
og þá sami háttur haföur á, t.d.
um leikrit Halldórs Laxness, aö
þau hafa komiö út á frum-
sýningardag.
lumsögn Jónasar Guömunds-
sonar um leikritiö Fröken Mar-
gréti i Timanum laugardaginn
12. nóv. sl. er eftirfarandi
klausa: „Dálitil umræöa hefur
oröiö nýveriö um aö taka leikrit
til kennslu i framhaldsskólum,
og þar eö „kúpp” ákveöinnar
bókaútgáfu um aö koma
óþekktu leikriti um einhvern
Stalin til kennslu á framhalds-
skólastigi, viröist nú kjöriö
tækifæri til samstarfs milli
skóla og þjóöleikhúss, án þess
bókaútgefandi segi leikhúsinu
fyrir verkum”.
Meö þvi mál þetta hefur boriö
á góma i öörum blöðum, án þess
um getendur nafngreindu sig,
þykir rétt aö taka fram eftir-
farandi:
1. Leikritaval Þjóöleikhússins
fer fram á þann hátt, aö leik-
ritavalsnefnd fjallar um
hugsanleg verkefni, oft i sam-
ráöi viö þá leikstjóra, sem i
húsinu starfa. Niöurstööur

hann er frá höfundarins hendi
og svo sjálfa sýninguna. Þaö
hefur stundum boriö á áhuga af
þessu tagi áöur, en ekki alltaf
verið unnt aö sinna honum, sér-
staklega ef ný islensk leikrit
hafa tekiö miklum breytingum
nánast fram á frumsýningar-
dag. Hins vegar má, fyrst áhugi
hefur vaknaö, benda á tvö verk-
efni, sem i vændum eru i leik-
húsinu, sem ugglaust mætti
einnig nýta viö kennslu: ödipus
konung eftir Sófókles i íslensk-
um búningi Helga Hálfdánar-
sonar og Son skóarans og dóttur
bakarans eftir Jökul Jakobsson.
nefndarinnar eru siöan lagöar
fyrir þjóöleikhúsráö til sam-
þykktar. Fjallaö var um umrætt
leikrit á haustmánuðum I fyrra,
en verkefnaskrá endanlega lögö
fyrir leikhúsráö i mái sl.
2. Eftir aö æfingar hófust upp-
lý'Sti höfundur forráðamenn
Þjóöleikhússins um þaö aö
áhugi væri hjá bókaútgáfunni
Iðunniað birta leikritiö á prenti
og hvort leikhúsiö sæi nokkuö
athugavert viö þaö. Þvi var
svaraö svo sem venja er, að þaö
væri siður en svo: hins vegar
þætti i leikhúsinu eölilegt, aö
leikritið birtist ekki á bók fyrr
en þaö væri frumsýnt. Þó aö þvi
miöur sé minna um þaö en
skyldi að leikrit komi út á bók á
3. Það hlýtur að vera hverju
leikhúsi gleðiefni, þegar úr hópi
skólamanna ber á áhuga á þvi
sem i leikhúsinu gerist. Þarna
er gerð tilraun til aö fjalla um
samtimabókmenntir nánast
þegar þær eru varla þurrar af
pennanum og gefur auga leið,
aö fróölegt er fyrir nemendur aö
bera saman textann eins og
Kafli úr fréttatilkynningu frá bókaútgáfunni löunni.
Fr nóvemiier veróur frumsýnt ' Þjóólei.khúsinu nýtt leikrit eftir
Ivéstein t.úftvfksson sem nefnist Stalfn er ekki hér. Samtfmis
lkemur bókiry út hjá Tbunni, sem hefur áóur pefift út skáldsöguna
’Sftirbankar .lóhönnu eftir Véstein. Er áformað að taka leikriti-ft
iStrax ti 1 kermslu f nokkrum framhaldsskólum og verða skipulagilar
jskólasýni rigar á verkinu fl.jótlega eftir frumsýningu.
Sveinn Einarsson
þjóðleikhússtjóri
skrifar
t fyrsta skipti í 30 ár hefur
þingmaöur Reykvikinga veriö
kosinn i fjárveitinganefnd al-
þingis. Þessi kosning er merki-
leg fyrir margra hluta sakir, og
þó helst fyrir þaö, aö hún sýnir
glögglega til hvers er ætlast i
dag af fjárveitinganefnd.
Meöan fjárveitingar alþingis
fóru aö mestu eftir eölilegum
reglum einkanlega meöan
frjálshyggja viöreisnarinnar
réöi, var ekki nauösynlegt fyrir
kjördæmi aö eiga sér fuiltrúa i
fjárveitingarnefnd. Góö mál
áttu sér visan stuöning innan
fjárveitingarnefndar, þótt eng-
inn væri fulltrúi úr „kjördæm-
inu” aö tala fyrir þvi.
Kjarni byggðastefnunnar
Þegar vinstri stjórnin tók viö
völdum 1971 var þaö eitt megin-
markmiö hennar að beita fjár-
veitingarvaldinu gegn Reykja-
vík. Undir kjörorðinu byggöa-
stefna voru settir á stofn sjóöir,
sem ekki mega lána til skyn-
samlegra framkvæmda, ef þær
eru fyrirhugaöar i Reykjavik
eöa Reykjaneskjördæmi.
A sama hátt er beinlinis ætl-
ast til þess aö fé sé variö til
óskynsamlegra framkvæmda i
öörum landshlutum.
Höfuöminnismerki byggöa-
stefnunnar er Þörungavinnslan
hf., en til þess fyrirtækis hefur
veriö variö á nokkrum árum
hundruðum milljóna, framlög-
um sem nema meiru en öll
stofnlánasjóösframlög til bænda
I Barðastrandasýslu i meira en
hundraö ár.
Kjarni byggöastefnunnar er
ekki fólginn i þvi aö treysta
byggö I landinu eins og margir
halda, heldur I þvl aö mismuna
fólki eftir búsetu.
Hin pólitíska
fyrirgreiðsla
Sjálfstæöismenn eiga aö hafa
þaö hugfast, aö þaö er ekki út I
bláinn gert, að byggöastefnan
má ekki ná til Reykjaness og
Reykjavlkur. Þessi tvö kjör-
dæmi eru höfuövigi flokksins, og
þaö var ætlun vinstri stjórnar-
innar aö beita afli sinu á alþingi
til þess aö rjúfa varnarmúra
flokksins á þessum stööum.
Með þvi aö setja helstu fjár-
festingarsjóöina undir pólitísk
kommisarat Framkvæmda-
stofnunarinnar var hin pólitiska
fyrirgreiðsla sett i öndvegi, og
sést þess vlöa staö.
Sérstaða Reykjavíkur
Forustumenn Sjálfstæöis-
flokksins i Reykjavik hafa alltaf
lagt á þaö höfuöáherslu, aö
sjálfstæöi borgarinnar byggöist
á þvl, aö hún væri ekki háö öör-
um. Reykjavlkurborg hefur
búiö viö traustan f járhag og hún
hefur ekki sótt I fjárhirslur
rikissjóös til aö inna af hendi
nauðsynlegar framkvæmdir.
Reykvikingar hafa sjálfir lagt
fram fé til hafnarframkvæmda,
— Samgönguráöherra „gaf
eftir fjárveitingar til vega-
mála á siöasta ári. Nú vill
hann fá þaö „bætt”. Nú er
kosningaár og nú á aö fara
eftir nýjum vegi til kjósenda.
Haraldur Blöndal
segir, að menn trúi
þvi að fulltrúi úr
þingmannahópi
Reykjavikur geti
helst slegið á þau
einsýnu byggðasjón-
armið, er ráði allt of
miklu i fjárveiting-
arnefnd.
s------------------
malbikunar, hitaveitulagna, og
svo mætti lengi telja. Ekkert
annaö sveitarfélag á landinu
getur sagt hiö sama.
Reykvikingar hafa aldrei
þurft á fjárveitingarnefnd al-
þingis aö halda. Þaö er sérstaöa
Reykjavikur.
Þingmenn Reykvíkinga
Þaö hefur löngum veriö sagt,
aö Reykvikingar ættu sér engan
þingmann. Og þetta er rétt á
vissan hátt. Þingmenn Reykja-
vlkur hafa aldrei litiö á kjör sitt
til alþingis meö þvi hugarfari
aö þar eigi þeir aö standa og lita
einsýnt á svokallaöa hagsmuni
Reykjavikur. Þingmenn Reyk-
vlkinga hafa fram á slöustu ár
lagt á þaö höfuöáherslu aö hlut-
verk þingmanna sé aö f jalla um
málefni alþjóöar. Þingmenn
Sjálfstæöisflokksins I Reykjavík
treysta borgarstjórn Reykja-
víkur til þess aö fara meö mál-
efni byggöarlagsins, enda er
þaö stefna Sjálfstæöisflokksins,
aö sveitarfélögin ráöi sér sjálf
en sæki ekki undir rlkisstofnan-
ir.
Þvi miöur er ekki sömu sögu
aö segja utan af landi. Þing-
menn þar lita á sig sem fulltrúa
ákveðins landsvæöis. Þegar al-
menningur kýs sér fulltrúa þar,
er ekki litið til hæfni mannsins
eða þess hvaö hann hefur fram
aö færa, heldur meira til nátt-
staöar hans i kjördæminu.
Gegn byggðastefnunni
Nú kunna menn aö spyrja: af
hverju vildu svo margir Sjálf-
stæöismenn i þingflokki Sjálf-
stæöisflokksins kjósa Reykvlk-
ing i fjárveitingarnefnd. Ég
held aö þar hafi fyrst og fremst
veriö kosið um menn, og er eft-
irtektarvert aö ekki kusu allir
þingmenn Reykvlkinga Ellert
— Nú kunna menn aö spyrja:
Af hverju viidu svo margir
sjálfstæðisþingmenn kjósa
Reykviking i fjárveitingar-
nefnd? Ég held aö þar hafi
fyrst og fremst veriö kosiö um
menn, og er eftirtektarvert, aö
ekki kusu allir þingmenn
Reykvikinga Ellert B.
Schram.
B. Schram. En jafnframt held
ég aö menn trúi þvl aö fulltrúi úr
þingmannahópi Sjálfstæöis-
manna I Reykjavik geti helst
slegið á þau einsýnu byggöa-
sjónarmiö, sem ráöa allt of
niiklu I fjárveitingarnefnd.
Lltiö dæmi skal tekiö. Sam-
gönguráöherra „gaf eftir” fjár-
veitingar til vegamála á s.l. ári.
Nú vill hann fá það „bætt”. Nú
er kosningaár, — nú á aö fara
eftir nýjum vegi til kjósenda.
Allt of margir þingmenn vilja
slást I þessa för. Þaö eru helst
áhrif Reykvikinga sem geta
slegiö á þessar óskir, — og aörar
svipaöar, — og þaö er nauösyn-
legt aö þær raddir heyrist sem
fyrst.
Ekki markmið í sjálfu sér
Ég llt ekki á þaö sem mark-
miö i sjálfu sér aö einn fulltrúi
úr fjárveitingarnefnd sé úr
Reykjavik. Miklu frekar á aö
flytja þá stefnu fram til sigurs,
aö fólkið sjálft ráöi málum sln-
um án afskipta rlkisvaldsins, —
aö sveitarfélögin þurfi sem
minnst á fjárveitingarnefnd al
þingis aö halda.
Ég treysti borgarstjórn
Reykjavlkur miklu betur til
þess aö ráöstafa skynsamlega
þeim fjármunum, sem leggja á
til opinberra framkvæmda i
Reykjavlk en alþingi. Borgar-
stjórn Reykjavlkur heföi aldrei
flutt Stjórnarráö Islands úr
miðbæ Reykjavlkur eins og nú
er lagt til af rfkisstjórninni,
enda lagt hiö gagnstæöa til.
Að styðja menn
Þaö er rangt aö þingmenn
Sjálfstæöisflokksins hafi ekki
staðiö vörö um hagsmuni Reyk-
vlkinga. Þeir hafa þvert á móti
stutt hverja þá stefnu, sem veit-
ir sveitarfélögunum og þar meö
Reykvlkingum frelsi til eigin at-
hafna.
Þeir hafa veriö andsnúnir þvl
aö gera alþingi aö kaupþingi
auglýsingamennsku og trúö-
leiks. Og fyrir þaö eiga þeir
traust skiliö.