Vísir - 01.02.1978, Qupperneq 10

10
VÍSIR
Utgefandi: Reykjaprenth/f
Framkvæmdarstjóri: Davið Guömundsson
Ritstjórar: Þorsteinn Pálsson abm.
Olafur Ragnarsson
Ritstjórnarfulltrúi: Bragi Guðmundsson. Fréttastjóri erlendra frétta: Guð
mundurG. Pétursson. Umsjón meö helgarblaöi: Árni Þórarinsson. Blaöamenn:
Edda Andrésdóttir, Elias Snæland Jónsson, Guðjón Arngrímsson, Jónina
Michaelsdóttir, Katrin Pálsdóttir, Kjartan L. Pálsson, Kjartan Stefánsson, Oli
Tynes, Sæmundur Guðvinsson. Iþróttir: Björn Blöndal, Gylfi Kristjánsson.
Ljósmyndir: Jens Alexandersson, Jón Einar Guðjónsson. Utlit og hönnun: Jón
Oskar Hafsteinsson, Magnús Olafsson.
Auglysinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson
Auglýsingar og skrifstofur: Siöumúla 8
simar 86611 og 82260
Afgreiösla: Stakkholti 2-4 simi 86611
Ritstjórn: Siöumúla 14 simi 86611 7 linur
Askriftargjald er kr. 1700 á
mánuði innanlands.
Verö i lausasólu
kr. 90 eintakið.
Prentun
Blaðaprent h/f.
í þágu arðsemi
og menningar
Um nokkurt skeiö hafa menn horft upp á vaxandi
vandamál í þéttbýli vegna lélegrar nýtingar á gömlu
húsnæði. í Reykjavík hefur t.a.m. orðið alvarleg
byggðarröskun, sem að verulegu leyti á rætur að rekja til
þeirrar óskynsamlegu húsnæðislánastefnu, að höfuð-
áhersla hefur verið lögð á lánaveitingar til nýbygginga.
Ingvar Gíslason alþingismaður hefur nú á ný lagt
fram frumvarptil laga um breytingar á lánastarfsemi
Húsnæðismálastofnunar ríkisins, er miðar að þvi að
snúa við blaðinu í þessum efnum. Hugmynd þingmanns-
ins er sú, að meðal aðalverkef na Byggingasjóðs verði að
lána fé til kaupa á gömlu húsnæði og ennf remur að lána
jöfnum höndum til endurbyggingar og nýsmíði.
Hér er um gagnmerkt frumvarp að ræða. Það miðar
að lausn á vandamáli, sem menn hafa vitað af um nokk-
urn tíma, en ekki gef ið nægjanlegan gaum. Sveitarfélög-
in hafa ekki haft aðstöðu til að hef ja lánastarfsemi til
kaupa á gömlum húsum til mótvægis við nýbyggingarn-
ar. Borgaryfirvöld í Reykjavík hafa af þeim sökum
lengi óskað eftir breytingum á lánastefnu Húsnæðis-
málastofnunarinnar í því skyni að mæta þessu vaxandi
vandamáli
Frumvarp Ingvars Gíslasonar er óumdeilanlega stórt
skref í rétta átt. En vandamálið, sem fyrir hendi er í
þessu sambandi, er í rauninni tvíþætt. I fyrsta lagi hafa
menn ekki áttaðgang að nægjanlegum lánum til kaupa á
gömlu húsnæði. Ungt fólk hef ur því orðið að ráðast í ný-
byggingar. í annan stað hefur verið erfiðleikum bundið
að fá lán til endurnýjunar á gömlu húsnæði og af þeim
sökum hefur nýting þess ekki orðið sem skyldi.
Smám saman hafa augu manna verið að opnast fyrir
því, að það-er þjóðhagslega hagkvæmt að viðhalda göml-
um húsum i stað þess að þenja út nýja byggð í jaf n ríkum
mæli og gert hefur verið. Það er augljóslega rétt, sem
Ingvar Gíslason benti á í f ramsöguræðu fyrir f rumvarpi
sinu, að frá þjóðhagslegu sjónarmiði er skynsamlegt að
beina auknu f jármagni til uppbyggingar og viðhalds á
gömlu húsnæði.
Það er vissulega vert eftirtektar, þegar þingmenn
hafa frumkvæði að umbótamálum sem þessum. Reynsl-
an sýnir að tillögur af þessu tagi vilja rykfalla í ráðu-
neytisskúffunum. Frumvarp Ingvars Gíslasonar er
skýrt dæmi um það, hvernig þingið getur sjálft haft for-
ystu um lausn vandamála og viðfangsefna og þarf ekki
að láta stjórnast af seinvirkum ráðuneytum.
í umræðunum um þetta frumvarp benti einn af þing-
mönnum Reykvíkinga, Ellert B. Schram, á þá alvarlegu
staðreynd, að þrátt fyrir fólksfækkun í Reykjavík hafa
ný hverfi sprottið upp með meiri hraða en nokkru sinni
fyrr. Þetta á m.a. rætur að rekja til lélegrar nýtingar á
gömlu húsnæði. Allur kostnaður borgarinnar við ýmis
konar þjónustu eins og t.d. skóla og heilsugæslu verður
af þessum sökum miklu meiri en vera þyrfti, ef jafn-
vægi ríkti í þessum efnum.
Þá er einnig verð athygli sú hugmynd, sem Ellert
Schram setti fram í umræðunum um frumvarp Ingvars
Gislasonar, að hækka lán Byggingarsjóðs með því að
veita þau ekki nema einu sinni til sama aðila. Menn
fengju þá lán til þessað koma yf ir sig þaki i fyrsta skipti
en ekki þegar menn byggðu eða keyptu og ættu hús f yrir.
Aðalatriðið er þó að breyta þeirri útlánastef nu, sem
fylgt hefur verið. Ærin ástæða er til að knýja á um að
frumvarp Ingvars Gíslasonar verði ekki látið daga upp í
nefnd. Þetta umbótamál á einfaldlega að afgreiða á
þessu þingi. Það hef ur bæði þjóðhagslegt gildi og menn-
ingarlegt.
„Höfuð
óvinur
konunnar
er ekki
karlmoður-
* ##
inn
„Þegar minnst er á
kvennabaráttu dettur flest-
um í hug Rauösokkahreyf-
ingin og f framhaldi af þvi
kjörorö , sem beinast gegn
karlmönnum, gegn heimil-
inu og gegn barneignum.
Aróbur sem þessi er ein-
kennandi fyrir þá hreyf-
ingu... Höfuö óvinur kon-
unnar er ekki karlmaöurinn,
og ekki eiga allar konur
heidur sameiginlega hags-
muni”, segir i tilkynningu
frá hópi kvenna, sem starfa
aö undirbúningi alþjóölegs
baráttudags kvenna, sem er
8. mars n.k. i Bandarfkjun-
um fóru verkakonur i fyrsta
sinn i verkfal! á þessum degi
og undirbúningshópur hér á
landi vill stuöia aö þvi aö
þessi dagur veröi baráttu-
dagur verkakvenna hér á
iandi sem annars staöar I
heiminum. „Hér á islandi
hefur lftiö fariö fyrir þessum
degi enda hefur kvennabar-
áttan hér fyrst og fremst
veriö leidd af mennta- og yf-
irstéttarkonum”, segir i til-
kynningunni.
Stofnfundur „8. mars
hreyfingarinnar” veröur
haldinn i kvöld kl. 20.30 i sal
rafvirkja og múrara aö
Freyjugötu 27, annarri hæö.
—KP.
Einar Kristjánsson rithöfundur
frá Hermundarfelli er einhver
áheyrilegasti fyrirlesari sem nú
ervöl á i útvarpi eöa á manna-
mótum. A skemmtun, sem Al-
þýðubandalagið hélt á lands-
fundi sínum i haust sagði hann á
ógleymanlegan hátt frá póli-
tiskum hræringum i Þistilfirði á
ungdómsárum sinum. Um sam-
stjórn Framsóknar- og Sjálf-
stæðismanna i kaupfélögum og
annarstaðar hafði hann þetta að
segja:
„Þið vitið hvernig það er, þeir
hanga saman á l'iðileg'héitun-
um”.
Oft kemur mér þessi setning i
hug, þegar afrek núverandi
rikisstjórnar ber á góma. Þá fer
ég oft að velta fyrir mér, hvort
það séu persónuleg liðlegheit
ráðherranna, sem þarna ráði
ferðinni. En niðurstaðan verður
alltaf sú sama: Það er siður en
svo. Það er nú eitthvað annað.
Fyrirmynd um
vöndugheit
Ekki get ég sagt, að ég þekki
alla ráðherrana persónulega, en
get þó dæmt nokkuð um verð-
leika þeirra flestra.
Við Geir Hallgrimsson vorum
bekkjarbræður i stærðfræði-
deild Menntaskólans i Reykja-
vik. Hann var fyrirmynd um
vöndugheit og framkomu alla,
og ég hef enga ástæðu að ætla,
að hann hafi breyst að þvi leyti.
Stjórn hans á málum Reykja-
vikurborgar bar lika þessi ein-
kenni hvað sem um ihaldið má
segja. En þegar hann tekur við
forsjá landstjórnarinnar, fer
allt úr böndunum. Þá hamast
verðbólgan eins og fælin
ótemja. Þá sjaldan að reynt er
að taka i taumana með aðgerð-
um, sem ef tilvill þurfa að vera
nokkuð sársaukafullar þá eru
þær þess eðlis, að þær magna
aðeins vandamálið, eins og
væntanleg gengisfelling mun
gera.
Hið besta vegarnesti
Ólafur Jóhannesson hefur að
allra dómi haft hið besta vegar-
nestifrá æskustöðvum sinum og
uppruna, hvað snertir heiðar-
\ \
Páll Bergþórsson segir
aö samkvæmt útilok-
unarreglunni hljóti
hvaöa samsteypu-
stjórn sem er að vera
betri en samstjórn
framsóknar- og sjálf-
stæðismanna.
FOLK LÆTUR EKK
Guðmundur H. Garðarsson,
alþm. 1 tilefni frumvarps um
frjálsan rekstur hljóðvarps og
sjónvarps á Islandi.
I byrjun yfirstandandi þings
lagði greinarhöfundur fram
frumvarp til laga um breytingu á
gildandi útvarpslögum á þá lund
að núverandi einkaleyfi rikisins á
hljóðvarps- og sjónvarpsrekstri á
Islandi verði afnumið. Frum-
varpið hefur fengið góðar undir-
tektir hjá öllum almenningi og
sérstaks áhuga gætir meðal ungs
fólks fyrir framgangi þess. Er
það vel skiljanlegt þegar höfð er i
huga hin sterka frelsisþrá ís-
lendinga og rótgróin andúð á tak-
markalausu valdboði.
Að treysta fólkinu
En eins og við er að búast um
meiriháttar mál einkanlega ef
þaufela i sérróttækar breytingar
á rikjandi ástandi eru skiptar
skoðanir um ágæti þess að fleiri
aðilar fái að fjalla um hljóðvarps-
og sjónvarpsrekstur á Islandi en
nú á sér stað.
Við sem trúum á einstaklings-
frelsið treystum fólkinu og ein-
staklingnum sjálfum bezttil þess
að fjalla um og ráða sem mestu i
eigin málum. 1 frelsinu felst lifs-
hamingja einstaklings og þjóðar.
Tjáningarfrelsið telst til mikil-
vægustu mannréttinda. Þess
vegna vilja þeir sem unna frels-
inu afnema rikiseinokun á þessu
sviði fjölmiðlunar. Um aukið
frelsi á þessu sviði tjáningar-
forms gilda sambærileg rök og
við eiga um frjálsa útgáfu dag-
blaða, timarita, bóka, o.þ.h.
1 stjórnarskrá Lýðveldisins Is-
lands frá 1944 segir i 72. gr.:
„Hver maðuráréttá að láta i ljós
Guðmundur H. Garö-
arsson alþingismaður
skrifar um frjálsan út-
varpsrekstur og segir
m.a. aö stofnanavald-
iö/ samtryggingakerf-
ið og hagsmunaklikur
stjórnmálaf lokkanna
muni ásamt komm-
únistum reyna aö
koma i veg fyrir að
einstaklingar og félög
fái það sjálfsagða
frelsi að fjalla um og
hefja rekstur sjálf-
stæðra hljóð- og sjón-
varpsstöðva. J
prentfrelsið og að með sérstökum
lögum eru settar ákveðnar tak-
markanir á sjálfstæði manna
gagnvart öðrum tjáningarform-
um er það staðreynd að I reynd
hafa litlar hömlur verið settar á
frelsi manna til að láta i ljósi
skoðanir sinar i rikisútvarpinu
hafi þeir á annað borð komizt að.
Meðal annars um þetta atriði þ.e.
takmarkaða og skerta möguleika
fólksins til að komast að i hinum
rikisreknu f jölmiðlum, hljóðvarpi
og sjónvarpi, snýst umræðan.
Hverir eiga að komast að? Hverj-
ir eiga að ákveða val efnis frétta,
hljómlistar, kvikmynda
o.sv.frv.? A að færa ákvörðunar-
tökuna nær fólkinu sjálfu með að-
stoð nýrra rekstrarforma sem
fela i sér nýja og áður óþekkta
valddreifingu á þessu sviði fjöl-
miðlunar hérlendis? A viðsýni og
framfarahugur að fá að ráða?
Eða á að viðhalda stöönuðu rikis-
rekstrarformi, þar sem starfs-
menn ráða takmörkuðu en yfir
vötnum svifur andi pólitiskra
hagsmuna.
Gallað skipulag
hugsanirsinaráprenti, þó verður
hann að ábyrgjastþærfyrir dómi.
Ritskoðun og aðrar tálmanir fyrir
prentfrelsi má aldrei i lög leiða.”
Frelsisskerðing
Þótt framangreint stjórnar-
skrárákvæði sé takmarkað við
Hið rikisrekna hljóð- og sjón-
varpfullnægir ekki kröfum lands-
manna um fjölbreytni I efnis- og
fréttavali flutningi hljómlistar,
kvikmynda o.sfrv. t þeim efnum
er ekki við starfsmennina að sak-
ast nema siður sé. Höfundur
þessarar greinar, sem er einnig
flutningsmaður frumvarpsins um
frjálsan hljóðvarps- og sjón-
varpsrekstur á íslandi hefur
margraára góða reynslu af sam-
starfi við fjölda hæfra og góðra
starfsmanna þessara stofnanna.
Það er skipulagið, einokunin,
stofnanavaldið og samtrygging-
ing, sem útilokar að hið rikis-