Vísir - 28.03.1978, Qupperneq 10

10
Þriðjudagur 28. mars 1978 vism
VISIR
Utgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjóri: Davið Guðmundsson
Ritstjórar: Þorsteinn Pálsson ábm.
ólafur Ragnarsson
Rítstjórnarfulltrúi: Bragi Guðmundsson. Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmund-
ur Pétursson. Umsjón með helgarblaði: Árni Þórarinsson. Blaðamenn: Edda And-
résdóttir, Elías Snæland Jónsson, Guðjón Arngrimsson, Jón Einar Guðjónsson,
Jónína Mikaelsdóttir, Katrin Pálsdóttir, Kjartan L. Pálsson, Kjartan Stefánsson,
Oli Tynes, Sæmundur Guðvinsson. Iþróttir: Gylfi Kristjánsson. Ljósmyndir:
Björgvin Pálsson, Jens Alexancjersson. Utlit og hönnun: Jón Oskar Hafsteinsson,
Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson
Auglýsingar og skrifstofur: Siðumúla 8.
simar 86611 og B2260
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4 simi 86611
Ritstjórn: Siöumúla 14 simi 86611 7 linur
Áskriftargjald er kr. 1700 á
mánuði innanlands.
Verð i lausasölu
kr. »0 eintakið.
Prentun
Blaðaprent h/f.
Að þykjast vera stœrri
en maður er
Matthias Johannessen AAorgunblaðsritstjóri hefur upp
á síðkastið lagt stund á öf ugmælafrásagnir í óbundnu
máli. I dymbilvikunni tók hann smá rispu í þessu og
byrjaði á því að spotta þjóðfrelsisnefndir kommanna
með slíkum ágætum, að úr þeim herbúðum heyrist
hvorki hósti néstuna hér eftir öðru vísi en alþjóð hlæi
En hitt var öllu barnalegra þegar ritstjórinn fór dag-
inn fyrir skírdag að stinga AAorgunblaðstituprjónunum í
Vísi vegna bréfs, sem útgefendur Vísis sendu öðrum
dagblaðaútgefendum varðandi upplagseftirlit. í bréfi
þessu lögðu útgefendur Vísis til að fulltrúum dagblað-
anna yrði falið að gera drög að samkomulagi um fyrir-
komulag upplagseftirlits.
Útgefendur Vísis vildu með þessu koma hreyfingu á
þetta mál á nýjan leik. En af þeirra hálfu hefur aldrei
verið dregin dul á, að Vísir vildi ganga svo tryggilega f rá
sliku samkomulagi um upplagseftirlit, að allir aðilar
gætu treyst því að niðurstöðurnar gæfu raunverulega
mynd af útbreiðslu blaðanna.
Ritstjórar Árvakursblaðanna, bæði þess stóra og þess
litla, hafa heldur betur stokkið upp á nef sér vegna þess
að útgefendur Visis hafa nú átt frumkvæði að þvi að
koma hreyfingu á málið á nýjan leik. Engu er likara en
prentsmiðjustjóri Árvakurs sé farinn að kippa í spott-
ana. Bæði blöðin koma með því sem næst samhljóða for-
ystugreinar um málið.
Ritstjóri litla Árvakursblaðsins hefur alla tið lifað á
því að þykjast vera stærri en hann er. En þegar AAatthías
Jóhannessen fer að endurskrifa forystugreinar litla Ár-
vakursblaðsinsdaginn fyrir skírdag fatast honum f lugið
i öfugmælalistinni. Upplag Vísis hefur að vísu aukist
mjög mikið síðustu mánuði. En varla er það frambæri-
leg ástæða fyrir Árvakursblöðin til þess að stökkva upp á
nef sér, þegar útgefendur Vísis vilja á ný koma hreyf-
ingu á mál, er ætti að varða sameiginlega hagsmuni
blaðanna.
Núverandi stjórnendur Vísis hafa vissulega ástæður til
þess að gera ríkar kröfur í því skyni að upplagseftirlit
gef i rétta mynd af útbreiðslu blaðanna. Bókhaldi er auð-
velt að hagræða, ef ekki er tryggilega gengið frá öllum
endum. Bankastjórar Landsbankans vöknuðu t.a.m. ný-
lega við það, að tugum milljóna króna hafði verið stolið
f yrir f raman nef ið á þeim, endurskoðunardeild bankans
og bankaeftirliti Seðlabankans. Þar voru veikir hlekkir í
eftirlitskerf inu.
Núverandi stjórnendur Vísis hafa einnig komist að því
að ritstjóri og framkvæmdastjóri litla Árvakursblaðsins
lifðu á því meðan þeir voru á Vísi að þykjast vera stærri
en þeir voru. Þá auglýstu þeir um tíma upplag blaðsins
því sem næst50% stærra en það var í raun og veru. Það
er svoleiðis svindl sem núverandi stjórnendur Vísis vilja
koma i veg fyrir. Og þó að prentsmiðjuhagsmunir Ár-
vakurs séu mikilvægir ætti að vera óþarfi fyrir stóra
blaðið að slá skjaldborg um hið sérstaka siðgæði stjórn-
enda litla blaðsins.
Bréf útgefenda Vísis til hinna dagblaðanna felur ekki
annað i sér en áreitnislausa tillögu um að blöðin skipi
menn til þess að gera drög að samkomulagi um upplags-
eftirlit. Lögð er áhersla á að þannig sé gengið frá fyrir-
komulagi og reglum, að allir aðilar geti treyst því að rétt
mynd fáist af upplagi blaðanna. I því sambandi er m.a.
bent á nauðsyn þess að blöðin komi við samræmdu
reikningsuppgjöri.
Vísir hef ur ekki séð ástæðu til að standa í deilum út af
þessu máli hvorki f yrr né síðar. Sumir þrífast ekki nema
hafa aðstöðu til að þykjast vera stærri en þeir eru. En
ekki verður séð hvers vegna stóra Árvakursblaðið þarf
að verja þann lífsstíl.
Peter Mills. Visismynd BP
„Ég hef fundið það
greinilega meðan á dvöl
minni hefur staðið að
Islendingar hafa fyrir-
gefið Bretum atburðina
sem gerðust í fiskveiði-
deilunni, og ég mun skýra
leiðtoga mínum,
Thatcher, frá því þegar
ég kem aftur heim."
Þetta sagði breski þing-
maðurinn Peter AAills í
Segi frú That(
• Breskir þingmenn eiga í \
• Vísir rœðir við Peter Miil
samtali við Vísi núna á
dögunum. AAills var
staddur hér á landi í
nokkra daga fyrir páska
til viðræðna við íslenska
ráðamenn, og þá hafði
Vísir tal af honum.
AAills hefur verið þing-
maður (haldsf lokksins
breska um fimmtán ára
skeið, og var ráðherra í
stjórnartíð Heaths.
FRJALST UTVA
Stefán J. Hafstein skrifar grein
i Visi (28. feb.) sem einkennist af
óskhyggju um hvernig fyrir-
myndarútvarp gæti litiö út. Ósk-
hyggja Stefáns á litð skylt viö
raunveruleikann. Reynsla ann-
arra þjóöa hefur leitt i ljós aö
þegar kemur aö framkvæmdum
er litið gagn i draumórum á borö
viö þá sem Stefán leggur á borö
fyrir lesendur Visis.
Einfaldast er að bera kenning-
ar Stefáns saman við reynslu
Bandarikjamanna, sem hafa búiö
við frjálsan útvarpsrekstur frá
1920.
Stefán ræðst harkalega aÖ
rekstri frjálsra útvarpsstöðva,
sem byggist á auglýsingatekjum
eingöngu. Hann segir að slikar
stöðvar séu ekki frjálsari en aug-
lýsendur og auglýsingamark-
aöurinn leyfa. Orðrétt segir
hann: „Slikar stöðvar eru reknar
sem fyrirtæki sem veita eiga
gróða i vasa eigendanna. Fyrst og
fremst verða þær þvi að taka til-
lit til auglýsendanna, og sjá svo
um i dagskrá sinni að auglýs-
endur telji sér akk i að borga.
Efnisval miðast þvi við auglýs-
ingar, —• ekki þarfir og þjónustu
við áheyrendur.”
Þessar stöðvar eru vondar i
augum Stefáns, þvi þær þjóna
eingöngu gróðasjónarmiðum. En
hvernig getur Stefán aðeins litiö
á annan enda útvarpsins, þ.e. út-
varpsstöðina. Hann gleymir
hlustendum. Ef stöðin hefur enga
hlustendur, þá verður litið úr
gróðanum, og auglýsandinn sér
sér lítinn akk fað borga. Ef efnis-
val miöast aðeins við auglýsend-
ur, þá verða hlustendur fljótt leið-
ir. Útvarpsstöðvar hljóta þvi að
reyna að sinna fyrst og fremst
þörfum áheyrenda, til að fá sem
stærstan hlustendahóp, sem aftur
á móti dregur að auglýsendur.
Þetta tekur Stefán ekki með i
dæmið.
Reynsla Bandarikjamanna er
einmitt á þennan veg. Hinar
tæplega niu þúsund útvarps-
stöðvar reyna að laða til sin sem'
flesta hlustendur með þvi að
bjóða þeim upp á það sem þeir
vilja heyra, hvort sem það er
dægurlagatónlist eða kirkjuleg
dagskrá, fréttadagskrá eða ann-
að.
Óskir hlustenda eru hin stöðuga
svipa sem vofir yfir bandariskum
útvarpsstöðvum. Ef fjöldi hlust-
enda minnkar þýðir það minni
auglýsingatekjur. Stöðvaeigend-
ur reyna þvi að þjóna hlustendum
sinum fyrst og fremst. Er hægt að
óska eftir meira lýöræði?
Ekki hætta
á einhæfni
Stefán segir að stöðvar i sam-
keppni bjóði alls ekki upp á fjöl-
r a
ólafur Hauksson svar-
ar grein Stefáns J.
Hafstein hér í blaðinu
og segir: Hvers vegna
ekki að standa við lýð-
ræðishugsjónirnar og
láta fólkið fá það sem
það vill? Besta leiðin
til að gera það er að
leyfa fólkinu að velja á
milli frjálsra
útvarpsstöðva.
breytni. Þar beinir hann spjótum
sinum aðallega að sjónvarpi, og
hefur að mörgu leyti rétt fyrir
sér. En um útvarp (hljóðvarp)
gegnir öðru máli. 1 ameriskri
borg á stærð við Reykjavik er
yfirleitt hátt i tug útvarpsstöðva,
ef ekki fleiri, og dagskrár mis-
munandi. Stöðvarnar reyna aö
höfða til ýmissa áhugahópa. Þær
bjóða ekki allar upp á þaö sama.
Að visu býður rúmlega helmingur
allra bandariskra útvarpsstöðva
upp á vinsæla dægurlagatónlist
eingöngu (svokallaöar Top 40
stöðvar), en þær spegla þar fyrst
og fremst óskir hlustenda. Stefán
kallar slikt „múgmenningu”,
eins og það sé eitthvað verra en
önnur „menning”. Það er alltaf
til fólk sem er tilbúið til aö segja
öðrum hvaö þeim er fyrir bestu!
1 grein sinni blandar Stefán
gjarna saman útvarpi og sjón-
varpi, en hér skal kosið að fjalla
aðeins um útvarpshliðina. Enda
eruvarlamiklarlikurá að fleiri en
ein sjónvarpsstöð verði rekin hér
á landi. Stofnkostnaður sjónvarps
er of mikill til að jafn litill mark-
aður og ísland geti boriö tvær eða
fleiri sjónvarpsstöðvar.
Þessir vondu
,peningamenn'
„Peningamenn” eru mikill
þyrnir i augum Stefáns. Hann sér
fram á að þeir einir geti staðið að
stofnun útvarpsstöðva ef rekstur
þeirra verður gefin frjáls. Slikt er
óheillavænlegt að mati Stefáns,
þvi slikir menn standa aö skoð-
anakúgun.
„Peningamenn” eiga meiri
hluta bandariskra útvarpsstöðva^
Hafa þeir staðið að skoöanakúg-
un? Yfirleitt ekki. Ef hægt er
að tala um „skoðanakúgun”, þá
felst hún i að stöðvar leiða hjá
sér að fjalla um ýmis málefni',
vegna áhugaleysis hlustenda.
Bandariskar útvarpsstöðvar búa
við strangar reglur um að leyfa
öllum' aðilum að deilumálum að
tjá sig, ef stöðvarnar taka upp á
þvi að fjalla um málin. Hlut-
drægni i fréttaflutningi og skoð-
anaflutningi er yfirleitt kærð til
bandariska útvarpsráðsins, sem
skipar viðkomandi stöðvum að
bæta úr. Hvers vegna ætti svipað
fyrirkomulag ekki að geta gilt á
Islandi?
En hver segir að peningamenn
einir getj stofnað úrvarpsstöðvar.
Hópur fólks sem hefur mikinn
áhuga á að þörfum þess verði
sinnt getur staðið að stofnun og
rekstri útvarpsstöðvar. Dæmi um
slikt má nefna ýmiss konar trúar-
hópa, áhugafólk um sérstaka teg-
und tónlistar o.s.frv. Þetta fólk
getur lagt i púkk og komið sér upp
viðunandi stöð(vum). Það getur
meira að segja reynt aö græöa á
fyrirtækinu!
Allirí
útvarpið
Stefán J. Hafstein hefur lausn-
ina á útvarpsmálum Islendinga,
og hún byggist ekki á frjálsum út-
varpsrekstri. Þess f stað leggur
Stefán til að núverandi Rikisút-
varp verði eflt, rásum fjölgað, og