Vísir - 11.10.1978, Blaðsíða 11

Háhyrningsvaöa rétt hjá Guðrúnu.
Háhyrningsveiðar Sæ-
dýrasafnsins fóru að
ganga vel um leið og
leiðangursmenn fengu
sæmilegt veður. Áhöfnin
á Guðrúnu/ frá Hafnar-
firði/ náði sex dýrum í
vörpuna í fyrsta kasti og
þar úr var valið tveggja
ára karldýr/ tæplega
þriggja metra langt.
(Þeir stærstu verða 9
metra)
Sædýrasafniðhefur leyfi til að
veiða tiu dýr i ár og hefði svo-
sem getað innbyrt þessi sex, en
þau verða að vera á vissum
aldri og af vissri stærð til að
mögleikar á að temja þau séu
sem mestir.
Það var þvi haldið til hafnar
með þennan fyrsta feng og hon-
um skilað i sérstakt „búr” sem
er i höfninni i Grindavik. Þar
verða dýrin látin jafna sig eftir
ferðalagið, en svo flutt á betri
geymslustað i Sædýrasafninu
meðan þau biða eftir flugi út til
Bandarikjanna og Hollands.
Háhyrningar eru falleg dýr og
gáfuð og milljónir manna koma
árlega til að sjá þá leika listir
sinar i sædýrasöfnum viösvegar
um heiminn.
Grimmir og gráðugir
A ensku heita háhyrningar
„Killer Whales” eða „dráps-
hvalir” og miklar sögur fara af
grimmd þeirra, græðgi og vits-
munum. Þess er skemmst að
minnast að Austurbæjarbiö
sýndi i sumar kvikmyndina
„Orca The Killer Whale”, þar
sem háhyrningur var i aðalhlut-
verki ásamt þeim Richard
Harris og Charlotte Rampling.
Harris var þar (eins og þeir
hjá Sædýrasafninu) að reyna að
veiöa karldýr, lifandi. Svo illa
tókst til að hann missti af karl-
dýrinu en drap fyrir slysni
„eiginkonu” þess.
I myndinni var þvi haldið
fram að háhyrningar séu einu
sjávardýrin sem séu svo vits-
munum gædd að þau leiti
hefnda fyrir maka sinn.
Umræddur háhyrningur var þvi
stöðugt i kjölfarinu á Harris og
lagði heil þorp i rúst i tilraunum
sinum til að koma fram hefnd-
um.
Mörg tonn á dag
Visindamenn segja efnisþráð
þennan tóma tjöru, en staðfesta
hinsvegar að „Orcinus Orca”
eins og háhyrningur kallast á
latinu, sé vitur, og grimmur og
hið mesta átvagl.
Hann er heldur ekki matvand-
ur og úðar i sig fiski, selum,
höfrungum eða sjófuglum, allt
eftir þvi hvað býöst. Þessa dag-
ana er hópur af háhyrningum aö
keppa við islenska sildveiðiflot-
ann, um það lostæti sem hann
hifir úr sjó, og étur aöskiljanleg
tonn á dag.
Auðvitað er það óttalegasta
sem sagt er um nokkra skepnu
það að hún sé mannæta og
margar sögur hafa heyrst frá
norðurhjara heims um að
háhyrningar hafi reynt að velta
Og hann fór fljótlega aö taka viö sér.
Richard Harris berst viö háhyrning i „Orca The Kiiler Whale”.
isflögum sem menn hafa staðið
á, til að fá þá i soðið.
Visindamenn segja að þetta
séá misskilningi byggt, háhyrn-
ingar séu forvitnar skepnur og
stingd oft upp hausnum til að lita
á tilveruna á yfirborði sjávar.
Hinsvegar eru háhyrningar
litt matvandir, eins og fyrr segir
og ef einhver manngarmur yrði
svo óheppinn að detta af isflögu
sem háhyrningur væri að for-
vitnast við, er langt frá þvi úti-
lokað að hann yrði snarlega
settur á matseðilinn.
Grét hástöfum
Ekkj virtust háhyrninga-
veiðarar Sædýrasafnsins hafa
af þessu stórar áhyggjur, eða
Þeir iosuöu hann úr „lyftunni” og byrjuöu aö svamia meö hann
fram og aftur.
elskir að mönnum og hafa
gaman af að við þá sé leikið. Við
óskuðum þess innilega að þessi
veslingur fengi fljótt leikfélaga.
Góður hagnaður
„Við hlúum að þessum dýrum
eins vel og okkur er unnt”, sagði
Jón Gunnarsson, forstööumaður
Sædýrasafnsins, sem var einn
leiðangursmannanna. „Með
okkur um borð er Brynjólfur
Sandholt, héraðsdýralæknir og
svo annar dýralæknir frá
kaupendum og þeir gefa dýrun-
um róandi sprautur til að verja
þau losti.
,,Og það lita sérfróðir menn
eftir þeim allan timann til að
tryggja að þeim liði vel. Við höf-
um fengið góðar fréttir af þeim
dýrum sem hingaðtil hafa verið
flutt út.”
Háhyrningafangarar Sædýra-
safnsins nota tvær samskeyttar
þorskanætur við þessar veiðar.
Þær eru 275 faðma djúpar, létt
og góð veiðarfæri að sögn.
Þegar búið er að ná dýrum i
hana fara menn af stað i
gúmmibát og froskbúningum,
inni i nótinni til að velja dýr. Ef
þeir finna eitthvað heppilegt er
það hift um borð en hinum
sleppt.
Guðrún er búin að vera
„fangarinn” á þeim þrem árum
sem þessar veiðar hafa verið
stundaöar og þar kunna menn
þvi orðiö vel til verka.
Jón hafði ekki mörg orð
um fjárhagshliðina en sagði að
á siðasta ári hefði verið af þessu
góður hagnaöur (þá voru veidd
sex dýr) sem notaður var til
ýmissa lagfæringa i Sædýra-
safninu.
kannske þeir hafi ekki séð
myndina. Tveir þeirra voru i
froskbúningum i búrinu meö
fanganum og voru að liöka hann
eftir ferðalagið.
Þeir höfðu brugðið „beisli”
yfir höfuðið á honum og döml-
uðu svo fram og aftur með þetta
þriggja metra átvagl. „Hái”
virtist láta sér þetta vel lika,
enda dasaður eftir feröina — og
sjálfsagt skelfdur.
Þegar við komum að, rétt i
þann mund sem Guðrún lagði
upp að bryggju, heyröum við
aumkunarvert kvein sem hefði
allt eins getað verið barn að
gráta.
Þaö kom hinsvegar i ljós að
það var háhyrningurinn sem
barmaði sér svona ákaft. Sér-
fróðir menn sem þarna voru
vildu ekki samþykkja aö hann
væri að gráta, en hljóðin höfðu
auðsjáanlega áhrif á þá lika, þvi
þeir töluöu við hann i gælutón og
kjössuöu hann meðan þeir voru
að búa hann undir aö vera hifð-
ur i búrið.
Þegar búið er að temja
háhyrninga eru þeir ákaflega
ÓT.
i brúnni, Næst er Jón Guömundsson, skipstjóri, Jón Gunnarsson,
Sædýrasafninu og Brynjólfur Sandholt, dýralæknir.