Vísir - 15.12.1978, Blaðsíða 17

VISIR
Föstudagur 15. desember 1978
Nýjarbœkur
„Hann hefur dregið allar lokur frá
skilningarvitum sínum“
segir Erlendur Jónsson um höfund
annars bindis HERNÁMSÁRANNA
og hann bætir við:
....Og kemur mér ekki á óvart þó
bók hans ber hátt á metsöluhimnin-
um fyrir komandi jól" . . .
MYNDSKREYTT VERÐLAUNABÓK
j vcíM1ívi5
Æviminningar Tryggva Einarssonar
í Miðdal
Guðrún Guðlaugsdóttir skráði
Tryggvi er fæddur í Miðdal í Mos-
fellssveit og hefur alið þar allan sinn
aldur. Hann segir frá atburðum,
mönnum og málefnum, margskonar
veiðum og útivist, skíðaferð yfir
Sþrengisand, gullgreftri, frumstæð-
um bílferðum og búskap í kúlnaregni
hernámsliðsins. Ratvísi Tryggva er
með ólíkindum og gæddur er hann
dulrænum hæfileikum.
r
ÞRAUTGOÐIR
ÁRAUNASTUND
Björgunar- og sjóslysasaga íslands
Tíunda bindi —árin 1911 — 1915
Meðal frásagna í bókinni má nefna er
togarinn Skúli fógeti fórst á tundur-
dufli í Norðursjó, skipsströnd við
Vestfirði 1914, strand togarans Tri-
bune undir Hafnarbergi og frækilega
björgun áhafnar hans, hrakninga
vélbátsins Haffara og björgunarafrek
við Grindavík 1911.
Einn viðamesti bókaflokkur lands-
ins
Staðreyndir sem halda gildi
f
Póll Þorsteinsson

hjóólíls
liællir
ÞjóólílNþættir
eftir Pál Þorsteinsson
fyrrum alþingismann frá
Hnappavöllum
í þessari bók eru 15 þættir úr ís-
lensku þjóðlífi aö fornu og nýju, þar
sem Austur-Skaftafellssýsla og
mannlíf þar kemur einkum við sögu.
Nafn bókarinnar — ÞJÓÐLÍFS-
ÞÆTTIR — gefur þetta til kynna. í
bókinni er sagt frá staðreyndum sem
eiga að halda gildi þótt tímar líði.
• • • •
Om&Orlygur
Vesturgötu 42 simi: 25122

Af ný|um bókum
Hugrún
KONAN VIÐ FOSSINN nefnist
bók sem Þjóösaga hefur sent frá
sér. Magnús Sveinsson frá Hvfts-
stöbum er höfundur bókarinnar.
Þar eru æviþættir Jóns Danfels-
sonar skipstjóra og samband vift
huldukonuna er fylgt hefur hon-
um i llfi og starfi.
Bahá’u’lláh
og
nýi tíminn
eftlr J. E. Esslemont
Bók um Baháí trúna
BAHA'ULLAH OG NVI TtM-
INN nefnist bók um Bahái trúna
sem komin er ót á Islensku. Höf-
undur bókarinnar er J.E. Essle-
mont en þýftandi er EOvarft T.
Jónsson.
Bókin fjallar um þafterindisem
Bahaf trúin á til samtlmans en
trúarbrögftin sem bókin greinir
frá eru þau yngstu i heiminum.
Bókin skiptist i 15 kafla og 286
blaftslftur aft stærft.
Ingimar Erlendur
Sigurðsson
Sjötta [jóðabók
höfundar
Smurbrauðstofan
Niólsgjxtu 49 - Simi 15105
Ingimar Erlendur Sigurftsson
hefur sent frá sér nýja ijóftabók
sem ber heitift FJALL 1 ÞOFU.
Þetta er ellefta bók höfundar og
sjötta Ijóftabókin. „Heiti hinnar
nýju ljóftabókar visar til þess
vifthorfs sem fram kemur I ýms-
um ljóftum hennar aft hver maftur
gegni I llfi sinu þvi hhitverki aft
setja fjall inn i þúfu. Ingimar Er-
lendur fer ekki fremur venju
troftnar slóftir i skáldskap,” segir
meftal annars I kynningu Leturs
sem gefur bókina út.
21
Hress að
vanda
ólafur bóndi á Oddhóli og fyrr-
um í Alfsnesi: Afram meft
smérib piltar.
Dagur Þorleifsson skráöi.
Orn og Orlygur, Rvik 1978.
198 bls.
Haustift 1976 kom tit endur-
minningabók Olafs bónda Jóns-
sonar á Oddhóli i Rangárvalla-
sýslu og áftur I Alfsnesi. Htin
hét: Ég vil núhafa minar konur
sjálfur. Sti bók seldist I stærri
upplögum en flestar aftrar bæk-
ur á þessu landi-og var auftséft
að fólk kunni vel aft meta
ævintýrum f titlöndum, kvenna-
málum og áleitni stjórnarráös-
fulltrúajsem ekki var alveg eins
og aftrir i kynferftismálum. Oft
reyndi á dug bóndans.en alltaf
stóö hann fyrir sínu, hló bara aft
allu saman ef ekki vildi betur.
Og ekki má gleyma frásögn-
unum af búskapnum i Oddhól.
Norska Björgin sem Ólafur var
kvæntur um skeift kemur hér
nokkuft vift sögu. Htin þvoöi
vinnumennina gjarnan upp tir
Handy Andy og ekki fór hjá þvj
aft hún hreildi bónda sinn á stund
um meft næsta furftulegum til-
bókmenntir
hispurslausar frásagnir hins
viftförla bónda af ævintýrum
þeim, sem hann haffti rataft I á
Ufsleiöinni.
I formála fyrir þeirri bók sem
hér er til umsagnar, segir Dag-
ur Þorleifsson aft hinar frábæru
vifttökur sem fyrri bókin fékk
hafi öftru fremur valdift þvl aft
þeir ólafur réftust i aft setja
saman afti a bók um ævi Odd-
hólsbónda.is. Mörgum þótti
fyrri bókin l.eldur efnisrýr, þótt
skemmtileg væri. Þessi bók er
hins vegar tvlmælalaust mun
betri hvaft þaft snertir. Ólafur
segir fyrst frá bemsku sinni
norftur I landi og hér i Reykjavlk
en siftan vikur sögunni austur i
Biskupstungur, þar sem hann
ólst aft mestu upp hjá frænda
sinum, Halldóribónda i Asakoti.
Og þaft er frásögnin af dvölinni I
Asakoti sem öftru fremur gefur
þessari bók gildi. Ólafur lýsir
btiskaparháttum og lifsmáta
Tungnamanna á fyrstu áratug-
um aldarínnar mjög skemmti-
lega. Og margt kemur á óvart I
þeirri frásögn. Svo frumstæftur
var búskapurinn austur þar á
þessum tima aft undrum sætir.
Allur búskapur þeirra Tungna-
manna var meft miftaldahætti
og miklum mun frumstæftari en
tlftkaftist i flestum sveitum
landsins á þessum tima.
Margar skemmtiiegar þjóft-
sögur segir Ólafur einnig og
lýsingar á Tungnabændum eru
sumar stórsnjallar. En lifift var
ekki eintómt gaman og sögurn-
ar eru ekki allar i gamantón.
Lifsbaráttan var erfift oft,svo aft
jafnvel hörftustu menn létu bug-
ast. Sumir urftu aft bregfta búi
vegna skulda, aftrir gengu
lengra og sviptu sig lifi, oft
vegna þess aft þeir gátu ekki
staöift I skilum meft smáræfti.
Sem dæmi má nefna átakanlega
sögu af bónda sem varft aft
bregfta búi vegna þess aft hann
gat ekki staftift I skilum meft
skuld, sem I dag myndi nema
u.þ.b.hálfri milljón. Hann þoldi
ekki skömmina og hengdi sig á
bæ sem hann var gestkomandi
á. Þannig var gildismat og
virfting fólks fyrir skuldbinding-
um sinum i þann tfft. Og nýtnin
var mikil: sá sem skar þennan
ólánsama bónda niftur lét sig
hafa þaft aft plokka af honum
snærift sagfti þaft ágætt upp i
hesta.
Or Biskupstungunum lá leift
Ólafe til Reykjavlkur, þar sem
hanndvaldist næstu árin. Hann
var þá ungur og lifsglaöur,naut
llfsins á góftum stundum og
.Jiaffti séns eins og hinir.”
1 sfftar’ helmingi bókarinnar
eru frásögur frá ýmsum
skeiftum i ævi ólafs. Hann segir
frá búskap á Vestfjöröum,
tektum: „Þaft var þetta Lappa-
æfti”, segir Ólafur og ekki
ástæfta til aft gera neitt veftur tit
af þvi. Og vinnumennirnir voru
ekki beinllnis einvalalift. Einn
þeirra skaut td. bæfti hnifi og
byssuktilum aft bónda I matar-
tímanum. Geri aörir betur.
Þessi bók þeirra ólafs og
Dags er stórskemmtileg, auk
þess aft vera fróftleg. Málfar
ólafs nýtur sin einnig vel,
hressilegt og oft nokkuft
óvenjuleg sunnlenska. Til aft
mynda segir hann alltaf álgs-
biettur i staft álagablettur,
öngvir I staft engir o.s.frv. Og
alltaf talarhannum ketog smér
aft gömlum hætti.
Eins og áftur sagfti gefur
bókaútgáfan örn og örlygur
bókina tit og er allur frágangur
hennar til sóma.
JónÞ.Þór
Svo er margt
sinniö sem skinnið
Viðhorf manna
til Ólats á
Oddhóli eru
misjöfn.
Sumir sjá ekkert
nema kynlíf
þar sem aðrir
meta meira
frásögn hans
af atvinnu-
háttum og
Iffi fólks
á fyrstu
tugum þessarar
aldar.
Svo er margt
sinnið sem
skinnið
og það verður
hver að dæma
fyrir sig sjálfur.
En við birtum
sem auglýsingu,
þessa grein
Jóns Þ. Þórs,
sagnfræðings
sem birtist
í Tímanum
29. nóv. til
þess að fólk
eigi þess kost
að kynnast
viðhorfi
manns sem
virðist dæma
bækur af
samviskusemi,
hlutleysi
og engrl illglrni.

Örn og Örlygur
i&JS~J Vesturgötu 42, sími 25722 \gjjV