Vísir - 26.02.1980, Qupperneq 8

Þri&judagur 26. febrúar 1980 |
Útgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjóri: Davið Guðmundsson
Ritstjórar: Olafur Ragnarsson
Hörður Einarsson
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson.
Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson.
Blaðamenn: Axel Ammendrup, Hannes Sigurðsson, Halldór Reynisson, lllugi
Jökulsson, Jónina Michaelsdóttir, Katrin Pálsdóttir, Páll Magnússon, Sæmundur
Guðvinsson.
iþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson.
Ljósmyndir: Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson.
útlitog hönnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnúsölafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson Askrift er kr. 4.500 á mánuði
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson. innanlands.
IVerð i lausasölu
j230 kr. eintakið.
Auglýsingar og skrifstofur:
Siðumúla 8. Simar 86611 og 82260.
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4, simi 86611.
Ritstjórn: Siðumúla 14, simi 86611 7 linur. Prentun Blaðaprent h/f.
Ríkisstofnun undir hnífinn
i
Afangaskýrsla könnunarnefndar sjávarútvegsrá&uneytisins um Framlei&slueftirlit
sjávarafurOa sýnir, aö hjá þeirri stofnun er hægt aö skera stórlega niöur, spara
hundruö milljóna árlega og fækka jafnvel starfsmönnum um þrjá fjór&u.
Þaðer ekkert launungarmál að
útþensla ríkisbáknsins hér á
landi hefur oft orðið sjálfkrafa
og án þess/ að menn hafi í raun
áttað sig á því og allt of sjaldan
hafa stjórnvöld staldrað við og
spurt: Er þetta nú nauðsynlegt?
Er ástæða til að ríkið annist
þessa starfsemi? Væri ekki jafn-
vel hægt að leggja niður
einhverjar deildir vissra stofn-
ana eða jafnvel heilar stofnanir?
Því ber ekki að neita, að stöku
sinnum hafa verið settar nefndir
í það að kanna möguleika á
breyttri starfsemi ákveðinna
stofnana eða fyrirtækja l eigu
ríkisins eða sölu fyrirtækjanna I
hendur einkaaðila, en niður-
stöður slíkra kannana hafa yfir-
leitt endað í skrifborðsskúff um
kerfisins og engar meirháttar
breytingar verið gerðar.
Upplýsingar um efni áfanga-
skýrslu um Framleiðslueftirlit
sjávaraf urða, sem birtust í Vísi i
siðustu viku, vekja vonir um að
einhverjar breytingar verði
gerðar á skipulagi og starfsemi
þeirrar ríkisstof nunar, þótt
eflaust verði mörg Ijón á vegi
slíkrar endurskoðunar.
Nefnd, sem sjávarútvegsráð-
herra skipaði síðastliðið haust, og
í eiga sæti f ulltrúar ýmissa aðila,
sem hagsmuna hafa að gæta,
bendir í skýrslu sinni á margvís-
leg atriði, sem hægt væri að gera
gerbreytingu á, ef vilji væri fyrir
Ég hef lengi hugleitt hversu
mjög bókasöfn geti veriö lei&-
andi varöandi val barna á les-
efni. Vist er a& hér á landi eru
-bókasöfn mjög áhrifamikill
þáttur 1 bókaa&föngum barna.
Samkvæmt athugun á útlánum
nokkurra almenningsbókasafna
hér á landi, má ætla aö hér á
landi séu lána&ar a& jafna&i ca.
10 bækur úr bókasöfnum til
hvers ibúa í landinu. Þar af er
alveg óhætt a& fullyröa aö börn
eiga stóran hlut aö máli.
Þess vegna tel ég a& besta
lei&in til aukinnar bókmenning-
ar me&al barna og unglinga sé
stu&ningur vi& almennings- og
skólasöfn i landinu. Ljóst er, a&
viöa er potturinn brotinn aö þvi
er var&ar fjárveitingar til al-
menningsbókasafna. Ég sé ekki
ástæ&u til aö geta sérstakra
sta&a i þvi sambandi. Þó vil ég
geta þess a& þau sveitarfélög,
þar sem börn eru hlutfallslega
flest þurfa helst á góbri bóka-
safnsþjónustu aö halda.
Hér I Reykjavik hefur veriö
unniö mjög gott starf i Borgar-
bókasafni og þrátt fyrir mjög
slæm starfsskilyr&i er þjónusta
safnsins mjög góö. Helsti
ljó&urinn á þjónustunni er þó
skortur á a&stööu I Breiöholts-
hverfi, sem er mikiö „barna-
hverfi” og þaö er staöreynd aö
vandamál var&andi lestreg börn
minnka þar sem gób útlána-
þjónusta er fyrir hendi. 1 BreiB-
holtshverfi er bókasafnsþjón-
ustan i formi bókabilaheim-
sókna, sem telst engan veginn
fullnægjandi þjónusta og þess
hendi. Með endurskipulagningu
starfa og verkefna Framleiðslu-
eftirlitsins telur nefndin, að jafn-
vel væri hægt að ganga svo langt
að fækka störfum hjá stofnun-
inni úr 76 í 18. Þá yrði farin rót-
tækasta leiðin varðandi breyt-
ingar á stofnuninni og starfs-
grundvelli hennar.
Er þar meðal annars átt við,að
einn stærsti þátturinn í núverandi
starfsemi stof nunarinnar,
Ferskfiskeftirlitið, yrði alfarið
lagt niður á vegum ríkisins.
Dr. Björn Dagbjartsson,
formaður endurskoðunar-
nef ndarinnar, sagði í samtali við
Vísi í vikunni, að þær aðstæður,
sem urðu til þess, að ferskfisk-
matið var tekið upp fyrir 18
árum, væru ekki lengur fyrir
hendi. Slíkt ferskfiskmat, sem
hér tíðkaðist, þekktist hvergi
lengur í heiminum.
Kostnaðurinn við rekstur
Framleiðslueftirlitsins nam l
fyrra um 550 milljónum króna.
Stofnunin hefur starfað í núver-
andi mynd frá því í júlímánuði
1975, en þá var starfsemi Fisk-
mats ríkisins og Síldarmats
ríkisins sameinuð í einni ríkis-
stofnun sem hlaut nafnið
►Framleiðslueftirlit sjávar-
afurða".
Þegar lögin um Framleiðslu-
eftirlit sjávarafurða voru
afgreidd á Alþingi í árslok 1974
kom fram, að einn megintil-
gangur sameiningar áður-
nefndra tveggja stofnana
hafi verið að auka sparnað og
nýta betur þann mannafla, sem
ynni að mati sjávarafurða og
eftirliti með flutningi, geymslu
og vinnslu þeirra. Ekki verður á
áfangaskýrslunni séð, að það
hafi tekist, heldur hafi þvert á
móti viðgengist ýmiss konar
óhagkvæmni í rekstri og skipu-
lagsleysi.
í tilvikum sem þessum er auð-
vitað ástæða til að staldra við og
láta ekki stofnunina einnungis
vera hluta af kerfinu, af því að
hún hefur lengi verið það, heldur
skoða í f ullri alvöru nauðsynina á
tilveru hennar í þeirri mynd, sem
nú er. Hver sem heildarniður-
staðan verður, er Ijóst, að fersk-
fiskmatið er algerlega hægt að
leggja niður í núverandi mynd,
enda er það í raun aðeins verð-
lagningaraðili, milligönguaðili
milli fiskkaupenda og fiskselj-
enda, eins og nefndin bendir á í
skýrslu sinni.
Vonandi tekur Steingrímur
Hermannsson, sjávarútvegsráð-
herra, tillögur nefndarinnar til
greina og sýnir, að hann þori að
beita niðurskurðarhnífnum, þar
sem hægt er í kerfinu.
Börn og búkasöfn
vegna er rik ástæ&a til aö hvetja
viöeigandi a&ila til aö sjá um, a&
bygging félagsmi&stö&var, sem>
hýsir me&al annars bókasafn.
veröi flýtt sem allra mest.
Framkvæmdir eru hafnar og
vonandi stenst áætlun um, aö
safniö veröi tekiö I notkun á ár-
inu 1983.
En hvaöa þjónustu veita
bókmenntir
Sigurfiur
Helgason
skrifar
bókasöfn börnum? Þar eru jú
sögustundir reglulega fyrir
yngstu börnin. Þa& la&ar þau a&
safninu og oft er þaö þannig, aö
sá sem komiö hefur einu sinni
kemur aftur og aftur. Flestöll
stærri söfn hér á landi eru meö
sérstakar barnadeildir og þaö
er hróss vert. Hinsvegar van-
hagar okkur um sérmenntaöa
Reglugerö um skólabókasöfn ó grundvelli grunnskólalaganna hefur ekkl enn litiO dagsins ljós.
starfsmenn til a& þjóna börnum.
Úr þvi þarf a& bæta hiö allra
fyrsta.
En þrátt fyrir þaö, aö börn
sæki söfn mikib eru alltaf ein-
hver sem ekki notfæra sér þessa
ágætu þjónustu. Hvaö er til úr-
bóta? Oft eru þaö þau börn sem
'helst þurfa á þvi aö halda aö
vi&halda lestrarkunnáttu sinni
og þurfa aö hafa a&gang aö sem
bestum bókakosti. í þeim tilfell-
um þurfa foreldrar að hvetja
börn sln til aö fá bækur aö láni.
Þar ætti enginn aö þurfa aö
hverfa frá vegna efnahags, þar
sem gjöldin eru hlægilega lág og
hindra engan.
1 bókasöfnum eru fyrir hendi
flestallar þær bækur sem gefnar
eru úthanda börnum. Sárafáum
bókum er hafnaö og þá eingöngu
ef ærin ástæöa er til. Þess vegna
tel ég, aö rétt sé a& vekja athygli
á söfnunum og um leiö er von til
aö áhugi barna á bókum aukist
þeim til gagns og gle&i.
Skólasöfnin hafa stórt hlut-
verk I þessu sambandi og I
smærri sveitarfélögum er nauö-
synlegt a& sameina skóla- og al-
menningssöfn, þar sem tak-
markaö fjármagn er fyrir hendi
og nau&synlegt er að nýta þaö
sem allra best.
Lög um grunnskóla voru sett
áriö 1974. Nú eru bráöum liöin 6
ár frá gildistöku þeirra. Þess
vegna er virkilega nauösynlegt
aö reglugerö um skólasöfn, sem
visaö er til I lögunum fari aö sjá
dagsins ljós hiö allra fyrsta.
Sigur&ur Helgason