Vísir - 26.02.1980, Side 22

Þriðjudagur 26. febrúar 1980
22
SauOárkrókur eða Þorlákshöfn:
Hvor bærlnn hreppir
sleinullarverksmlDiuna?
Mikil samkeppni er í uppsiglingu milli Sauöárkróks
annars vegar og Þorlákshafnar hins vegar vegna
fyrirhugaðrar byggingar á steinullarverksmiöju.
Athuganir hafa sýnt aö rekstur einnar slíkrar verk-
smiðju er hagkvæmur, og bæði bæjarfélögin telja sig
uppfylla þau skilyrði, sem verða að vera fyrir hendi
til verksmiðjurekstrarins. Hér á eftir fer forsaga
þeirrar stöðu, sem upp er komin í þessu máli núna.
Frumathuganir hófust
1975.
Sauðárkrókskaupstaður hóf
árið 1975 frumathuganir á
hugsanlegri byggingu steinullar-
verksmiöju á Sauöárkróki. Sam-
timis þessu voru aðrir nýiðnaöar-
möguleika skoðaðir, en snemma
árs 1976 var þvl hætt og öllum
kröfum beint að könnun á stein-
ullarframleiöslu.
A árinu 1976 komst málið vel á
rekspöl og var þá tekiö upp sem
sérstakt verkefni atvinnumál-
nefndar bæjarins. Þar voru
teknar stefnumarkandi ákvarö-
anir og meðal annars var sam-
þykkt sérstök fjárveiting til verk-
efnisins og hefur þaö verið gert á
hverju ári síðan.
Innlendir rannsóknaraðilar
voru fengnir til að aðstoða at-
vinnumálanefnd bæjarins og
fyrsta áfanga rannsóknanna var
talið lokið meö Könnunarskýrslu
I, sem kom út i janúar 1978. 1
skýrslunni var fjallaö um þær
jaröfræöirannsóknir, sem fram
höfðu farið í Skagafiröi og gerö
fyrsta áætlun um stofn- og
rekstrarkostnað steinullarverk-
smiðju á Sauðárkróki með 15 þús-
und tonna ársframleiöslu.
Jákvæðar niðurstöður
kynnisferðar.
Aö tillögu Iðnþróunarstofnunar
(nú Iöntæknistofnun) og I sam-
ráði við Otflutningsmiöstöð
iðnaöarins var ákveöið að næsta
skref yrði kynnisferð til stein-
ullar- og vélaframleiðenda er-
lendis. Auk heimaaðila fóru i
þessa ferð fulltrúar frá Iönþró-
unarstofnun og Otflutningsmiö-
stöð iönaðarins.
Niðurstöður þessarar ferðar
voru jákvæöar, en nú lá fyrir að
gera þyrfti ýmsar kostnaöar-
samar athuganir og var gerður
samstarfssamningur við Iðn-
tæknistofnun um þær. Samþykkt
var aö fara með alla vitneskju um
málið sem trúnaöarmál milli
aðilanna.
Haustið 1978 samþykkti
iðnaðarráðuneytið að standa
straum af kostnaði við bræðslu-
prófanir og markaðsathuganir,
en eingöngu gegn þvi skilyrði að
aðrir aðilar en Sauðárkróks-
kaupstaður. sem áhuga hefðu á
framleiðslu steinullar, fengju að-
gang að þeim upplýsingum á
jafnréttisgrundvelli.
Sunnlendingar koma til
skjalanna.
Þegar hér var komið sögu
hafði veriö stofnað islenskt-þýskt
rannsóknarfélag, Jaröefnarann-
sóknir hf., til að vinna aö athugun
á nýtingarmöguleikum jarðefna á
Suðurlandi. Þetta félagar var
stofnað i júli 1978 og islenski aöil-
inn aö þvi er Jarðefnaiðnaöur hf.,
en að þvf standa öll sveitarfélög á
Suðurlandi, auk fjölmargra ein-
staklinga. Frumathuganir höföu
verið framkvæmdar árið áður á
vegum Jarðefnaiðnaöar hf.
A árinu 1979 ákveður iðnaðar-
ráðuneytið aö láta vinna stofn- og
rekstarkostnaöaráætlanir fyrir
steinullarverksmiðju á Islandi og
voru fyrirtækin Jungers Verk-
stads AB i Sviþjóö og Elkem
Spigerverket I Noregi fengin til að
vinna að þeim áætlunum undir
stjórn Iðntæknistofnunar.
Þann 31. janúar slðastliðinn gaf
svo Iöntæknistofnun út samantekt
á þeim hlutaáætlunum, sem fyrir
lágu, og umsögn um steinullar-
áætlunina. Niðurstöður skýrsl-
unnar sýna að hagkvæmt er að
reisa steinullarverksmiðju á Is-
landi, sem framleiði 14-15 þúsund
tonn af steinull á ári.
Ríkið í vanda með staðar-
val.
Stofnkostnaöur þessa fyrir-
tækis yröi svo mikill, að óhjá-
kvæmilegt er að rikið kæmi inn i
myndina sem eignaraðili og þar
með yrði ákvörðun um staðsetn-
ingu verksmiðjunnar i þess hönd-
um.
Tvö félög, sitt i hvorum lands-
hlutanum, stefna að þvl að reisa
verksmiðjuna, Steinullarfélagið
hf., sem samanstendur af
sveitarfélögum, fyrirtækjum og
einstaklingum i Skagafiröi og
Jaröefnaiönaöur hf., sem eru
hliöstæðir aðilar á Suöurlandi.
Þaö fyrrnefnda hyggur verk-
smiöjunni stað á Sauðárkróki, en
hið slöarnefnda I Þorlákshöfn.
Báðir staðirnir telja sig upp-
fylla öll þau skilyrði, sem þarf til
að reka megi verksmiöjuna af
hagkvæmni og þvl verður úr
vöndu að ráða fyrir rikisvaldið,
þegar aö þvi kemur að velja henni
stað.
Góðar markaðshorfur.
Miðað við núverandi markaðs-
aöstæður er talið aö verksmiðjan
gæti skilað umtalsverðum
hagnaði og hafa fyrirtæki i V-
Þýskalandi, Hollandi og Bret-
landi lýst miklum áhuga á þvl að
kaupa framleiösluna á gildandi
markaðsverði á hverjum tima.
Innanlandsmarkaður fyrir
steinull er um 4000 tonn á ári,
þannig að um tveir þriðju hlutar
framleiðslunnar yrðu fluttir út.
Vegna sihækkandi oliuverðs
færist það mjög I vöxt, að steinull
sé notuð til einangrunar húsa,
þannig að framtlðarhorfurnar
ættu að vera bjartar fyrir þessa
framleiöslu.
— P.M.
Sauðárkrókur. Hreppir hann hnossið?
Matreiöslumeistarar gera garðiim fe'ægan
filuiu siifurverðlaun í Horðurlandakeppnl
Þrir islenskir matreiðslu-
meistarar gerðu garöinn frægan
I Kaupmannahöfn fyrir stuttu,
þegar þeir unnu til silfurverð-
launa I norrænni matreiöslu-
keppni. Þeir eru GIsli Thorodd-
sen, sem starfar á Brauðbæ,
Haukur Hermannsson á Loft-
leiöum og Kristján Danielsson á
Hótel Esju.
Þátttakendur voru frá Finn-
landi, Svlþjóö, Danmörku,
Noregi og Islandi, þrir frá
hverju landi. Þeir þurftu að
skila tveim heitum réttum, sem
hvor þurfti að vera fyrir 60
manns. Einnig sex fötum af
köldum mat, sem hvert um sig
þurfti að vera fyrir átta manns.
„Þetta kostaöi mikla æfingu
og það má segja, að allur okkar
fritlmi hafi fariö I þetta frá þvi I
desember”, sagði Gisli Thor-
oddsen i spjaili við VIsi.
íslensku þátttakendurnir i
keppninni þurftu að fara utan
meö öll hráefni og áhöld, en
samtals vó þetta um 350 klló.
Heitu réttirnir, sem þeir
félagar matreiddu i keppninni
voru sitrónumarineraður
lambahryggur með madeira-
sósu og djúpsteiktur skötuselur
með rjómasoðnu spinati.
Köldu bakkarnir frá islensku
þátttakendunum vöktu sérstaka
eftirtekt, enda fengu þeir sér-
stök verðlaun fyrir þá. A þeim
var ma. steikt og fléttuð villi-
gæs, fylltur lambahryggur,
smálúðuflök i hlaupi með
hörpuskeljum og kjúklingafars.
Þá gerðu þeir Islandskort úr
blönduðu fiskfarsi og á þvi voru
útskornir jarðsveppir, sem
táknuðu Gullfoss, Geysi og
Heklu.
Ekki gleymdu þeir gamla is-
lenska matnum, og á einum
bakkanum var t.d. sviðasulta,
hrútspungar, hangikjöt og
fjallagrös, sem boriö var fram á
óvenjulegan og nýtiskulegan
hátt.
Þaö voru Finnar sem hlutu
gullverölaunin I keppninni en
Danir voru I þriðja sæti. Þá
komu Noregur og Sviþjóð.
Þetta er i þriðja skipti, sem
félagar i Klúbbi matreiðslu-
meistara fara utan I keppni. í
fyrsta skipti fóru þeir til Þránd-
heims árið 1975, en önnur
keppnin var i Kaupmannahöfn
1978. Þá lentu islensku keppend-
urnir I fjdrða sæti, en þátttöku-
þjóðir voru tólf.
— KP.
Glsli Thoroddsen, Kristján Danielsson og Haukur Hermannsson með verðlaunagripi sina.
Hér má sjá eitt kalda fatið, sem þeir félagar báru fram i keppninni.
lslandskortið er úr blönduðu fiskfarsi. Visismynd BG