Vísir - 03.03.1980, Page 8

8
vtsm Mánudagur
3. mars 1980
Ulgelandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjóri: Davlft Guftmundsson
Ritstjórar: ólafur Ragnarsson
Ellert Ð. Schram
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson.
Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson.
Blaftamenn: Axel Ammendrup, Frlða Astvaldsdóttir, Gísli Sigurgeirsson, Hannes
Sigurðsson, Halldór Reynisson, lllugi Jökulsson, Jónína Michaelsdóttir, Katrin
Pálsdóttir, Páll Magnússon, Sæmundur Guðvinsson.
Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson.
Ljósmyndir: Bragi Guðmundsson, Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson.
utlit og hönnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson. Askrift er kr. 4.500 á mánufti
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson. innanlands.
Auglýsingar og skrifstofur: Verft i lausasölu
Siftumúla 8. Simar 866)1 og 82260. 230 kr. eintakift.
Afgreiftsla: Stakkholti 2-4, slmi 86611.
Ritstjórn: Slðumúla 14, simi 86611 7 linur. Prentun Blaftaprent h/f.
DAGBLðÐ OG STJÚRNMALAFLOKKAR
„Sumir halda, að viö ritstjóraskipti á VIsi veröi tekin upp einhver haröllnustefna I þágu
flokksforystunnar i Sjálfstæöisflokknum. Þetta er óþarfur misskilningur. Visir mun
áfram veröa sjálfum sér samkvæmur I þeirri stefnu, sem fylgt hefur veriö, sem frjálst
og sjálfstætt blaö.”
Á síðari árum hefur þeim dag-
blöðum óðum fækkað sem bein-
linis eru málgögn ákveðinna
stjórnmálaflokka. Þessi þróun
hefur verið jákvæð bæði fyrir
blöðin sjálf og f lokkana. Einlit og
blind flokksiína fjölmiðla í
fréttum sem frásögnum er
hvorki heilbrigðri skoðanamynd-
un né áliti stjórnmálaflokka til
framdráttar.
Hér á landi sem víðar hefur
vaxið úr grasi ný kynslóð blaða-
manna, sem leggur metnað sinn í
heiðarlega og óhlutdræga blaða-
mennsku og tekur ekki við for-
skriftum eða fyrirmælum frá
flokksskrifstofum. Því ber að
fagna.
Segja má, að aðeins þrjú dag-
blöð séu enn á flokkspólitískum
klafa. Alþýðublaðið og Tíminn
eru gef in út af viðkomandi f lokk-
um og Þjóðviljanum er stýrt úr
herbúðum Alþýðubandalagsins.
Hann er f lokkspólitískt málgagn.
Á Tímanum er þó höfð uppi aug-
Ijós viðleitni til að gera frétta-
flutning frjálsari og óháðari
ströngustu hagsmúnum Fram-
sóknarflokksins. Slíkra tilburða
verður hinsvegar ekki vart á
Þjóðviljanum.
Ef til vill mætti halda því
fram, að Morgunblaðið væri
einnig f lokksblað, ef tekið er tillit
til eindreginnar afstöðu blaðsins,
t.d. gégn stjórnarmyndun Gunn-
ars Thoroddsen. Svo er þó ekki.
Blaðið er ekki málgagn Sjálf-
stæðisflokksins í hefðbundnum
skilningi, enda hefur það raunar
stöðugt legið undir ámæli flokks-
bundinna sjálfstæðismanna fyrir
of mikið sjálfstæði og jafnvel
ögrun gagnvart viðhorfum þess
breiða fjölda sem Sjálfstæðis-
flokkurinn vill höfða til.
Enginn launung hefur verið á
því, að meðal aðstandenda bæði
Vísis og Dagblaðsins eru margir
áhrifamiklir sjálfstæðismenn.
Blöðin eru hinsvegar ekki í nein-
um formlegum tengslum við
Sjálfstæðisflokkinn og hafa tví-
mælalaust leitast við að vera
óháð og sjálfstæð gagnvart svo-
kallaðri flokkslínu hverju sinni.
Dagblaðið hefur mjög gumað
af sjálfstæði sínu, titlar sig sér-
staklega sem frjálst og óháð og
hefur tekist að telja f jölmörgum
trú um að svo væri. Því hef ur það
óneitanlega vakið þjóðarathygli
hversu mjög blaðið hefur verið
hallt undir Gunnar Thoroddsen
og stjórnarmyndun hans. Hefur
ekki máttá milli sjá, hvert blaðið
hefur fagnað mest núverandi
ríkisstjórn, Dagblaðið,Tíminn eða
Þjóðviljinn.
Því er þetta rakið hér, að sumir
halda að við ritstjóraskipti á Vísi
verði tekin upp einhver harðlínu-
stefna í þágu f lokksforystunnar í
Sjálfstæðisflokknum. Þessa er
óþarf ur misskilningur. Vísir mun
áfram verða sjálfum sér sam-
kvæmur í þeirri stef nu, sem fylgt
hefur verið, sem frjálst og sjálf-
stætt blað. Ritstjórar blaðsins
hafa verið og. verða sjálfs sín
herrar, og munu óhikað hér eftir
sem hingað til taka málefnalega
afstöðutil manna og málefna, án
tillits til þess hvar í flokki þeir
standa.
Hitt er ekkert leyndarmál, að
Vísir vill stuðla að eflingu frjáls
framtaks og félagslegum umbót-
um og varar við auknum rfkisaf-
skiptum í hverskonar mynd.
Að þessu leyti fara sjónarmið
ritstjórnar saman við stefnu
Sjálfstæðisflokksins og í þeim
efnum mun blaðið veita stjórn-
málamönnum aðhald, sjálf
stæðismönnum sem öðrum, og þá
hvort heldur þeir eru innan eða
utan ríkisstjórnar.
AB VERA LEIK A IINDAN
Febrúar var mikill tiðindamánuður i heimi
stjórnmálanna á íslandi. Langvinnri stjórnar-
kreppu lauk og með nokkuð óvenjulegum hætti.
Ekki er ástæða til að rekja þar gang mála. Hins
vegar mun þessa tima lengi verða minnst á spjöld-
um sögunnar þvi stjórnarmyndun með þeim hætti
sem nú varð hefur ekki átt sér stað siðan skipuleg
flokksstarfsemi hófst hér á landi. Gunnar Thorodd-
sen mun vera fyrsti varaformaður stjórnmála-
flokks sem tekur sér fyrir hendur að mynda stjórn
og heldur áfram eftir að meiri hluti þingflokks hefur
hafnað forystu hans, en myndar stjórnina engu að
siður.
Menn hafa aö vonum velt þvl
mjög fyrir sér hverjar afleiö-
ingar þetta heföi I för meö sér
fyrir Sjálfstæöisflokkinn. Gunn-
ar tefldi fyrri hluta skákarinnar
mjög vel og knúöi fram vinning I
stööu sem flestir töldu vera
patt. Taflmennska Gunnars
virt ist vera þannig aö hann væri
alltaf einum leik á undan. Þetta
átti ekki einungis viö um leiki
hans gegn Geir helaur einnig
ýmsa leiki gagnvart Framsókn
og Alþýöubandalagi. Þar ber
hæst hvernig hann lét Alþýöu-
bandalagiö standa frammi fyrir
þvi aö veröa aö kyngja fjórum
ráöherrum Framsóknar. Menn
hafa séö þaö svart á hvitu aö
þetta eru vinnubrögö sem
Gunnar Thoroddsen hefur betur
á valdi sinu en flestir aörir. Þaö
leysir hins vegar ekki allan
vanda, þótt fátt veröi gert án
þess stjórn veröi mynduö.
Stjórnarkreppan er leyst en
stjórnarvandinn er óleystur.
Margir draga þaö I efa aö Gunn-
ari gangi eins vel eöa sé jafn
lagiö aö tefla við veröbólguna
eins og aö tefla viö Geir Hall-
grimsson. Þar er nefnilega
nokkuö erfiöara aö vera leik á
undan.
Innanf lokks ás ta nd
síðasta áratug.
Þegar stjórn Gunnars komst á
laggirnar má segja aö landiö
hafi aö mestu biiiö viö stjórn-
leysi í tvö undanfarandi ár. Hér
er um aö ræöa allt stjórnar-
tlmabil vinstri stjórnarinnar
slöustu, kratastjórnina og svo
slöustu mánuöi stjórnar Geirs
Hallgrlmssonar. Sii stjórn náöi
engum tökum á stjórn efna-
hagsmála og þaö sem háöi henni
mest var raunar hiö sama og
vinstri stjórninni, ósamkomu-
lag. Þaö ósamkomulag var hins
vegar ekki á milli flokka heldur
innan þingflokks Sjálfstæðis-
flokksins. Þetta sást mjög
greinilega I verkum þáverandi
iönaöar- og orkumálaráöherra
sem virtist fara sínar eigin göt-
ur I algeru trássi viö fjármála-
stefnu stjórnarinnar. Þessi ráö-
herra var Gunnar Thoroddsen.
Þetta er eitt dæmið af mörgum
sem speglar togstreituna I for-
ystu Sjálfstæðisflokksins um
þaö hver eigi aö ráöa. Þannig er
þetta búið aö ganga I Sjálf-
stæöisflokknum allan siöasta
áratug. Gunnar Thoroddsen er
þvi ekki aöeins aö sýna Sjálf-
stæöismönnum og þjóöinni allri
aö hann gæti myndað stjórn sem
Geir gæti ekki, heldur er hann
aö minna sjálfstæöismenn á a
þaö hafi veriö mistök aö hafna
sér sem formanni. An sinnar
forystu sé flokkurinn getulaus,
þaöhafi.úrslit I tvennum slöustu
þingkosningum sannaö svo ekki
sé nú minnst á borgarstjórnar-
kosningarnar.
Þarna er m.a. aö finna skýr-
ingarnar á þvl hvers vegna Geir
hlaut aö leggja á þaö ofurkapp
aö hafna þátttöku Sjálfstæöis-
flokksins I stjórnarmyndunar-
viöræöum undir forystu Gunn-
ars, innanflokksástandið gat
varla leitt til annars. Þrátt fyrir
þessa óumflýjanlegu niöur-
stööu heföi sá leikur þingflokks
Sjálfstæöisflokksins veriö mjög
sterkuraösamþykkja þátttöku I
viöræöunum undir forystu
Gunnars. Morgunblaöiö var áö-
ur búiö aö undirbúa jarðveginn
aö samstjórn viö Alþýöubanda-
lagið svo þaö þurfti ekki aö
standa i veginum þó ástandiö I
heimsmálunum væri aö vlsu
óhagstætt. En eins og áður er
bent á þá hlaut Geir Hallgrlms-
son að hafna þessu.
Fylgi Gunnars.
Þaö vakti athygli og all mikið
umtal þegar Gunnar Thorodd-
sen ákvaö aö fara I framboö I
kosningunum 1979. Flestir höföu
reiknaö meö þvi aö hann væri
oröinn þaö fulloröinn aö hann
hyggöi gott til rólegri daga. Hitt
vakti llka mikla athygli hvað
Gunnar átti mikiö fylgi I próf-
kosningunum en sumir hans
höröustu andstæöingar duttu út.
Þetta bendir til þess að Gunnar
og samherjar hans hafi nægilegt
fylgi til aö mynda eigin flokk.
Forysta Sjálfstæöisflokksins
stendur frammi fyrir þvl. Hin
breiöa lína flokksins hefur veriö
brotin og ekki líklegt aö hægt sé
aö koma henni saman meö geir-
neglingu. Heyrst hafa þær radd-
ir I Sjálfstæöisflokknum sem
hreinsa vilja til sem allra fyrst
og telja illu best af lokið. Aörir
vilja hins vegar blöa og sjá
hvort Gunnarsmenn séu ekki aö
grafa slna eigin gröf. En hvort
heldur sem veröur er þetta mik-
ill hnekkir fyrir þennan stærsta
flokk þjóöarinnar, eða er
kannski réttara aö tala um
flokkinn sem veriö hefur stærsti
flokkurinn.
Menn blöa og sjá hvernig
Gunnari gengur. Sem ráðherra I
Viöreisn og síðar I stjórn Geirs
neöanmóls
Kári Arnórsson, skólastjóri,
segir m.a. I grein sinni, aö
Gunnar Thoroddsen og sam-
herjar hans hafi sýnt þaö I próf-
kosningum á liönu ári, aö hann
og samherjar hans hafi nægilegt
fylgi til aö mynda eigin flokk, og
þaö sé staöreynd sem forysta
Sjálfstæöisflokksins standi
frammi fyrir.
Hallgrlmssonar stóö Gunnar sig
ekki vel. Þaö er hins vegar
margt sem bendir til þess aö
forsætisráöherraembættið henti
honum til muna betur heldur en
embætti fjármála eöa iönaöar.
Hann hefur yfir feikna mikilli
reynslu aö ráöa og fær nú loks er
hann hefur náö settu marki
tækifæri til aö nýta hana til fulls
og enginn frýr honum vits.
Kári Arnórsson