Vísir - 10.03.1980, Blaðsíða 9

VlSIR
Mánudagur 10 mars 1980

Tekiuskattur alnumlnn
af almennum launateklum
1 grein minni hér I blaðinu I
siðustu viku ræddi ég um aðra
af þeim tveimur kerfisbreyting-
um i skattamálum, sem Alþýðu-
flokkurinn hefur barist1 fyrir
undanfarin nfu ár — upptöku
virðisaukaskatts i stað sölu-
skatts á siðasta stigi viðskipta.
Ég skýrði frá með hvaða hætti
þetta var var undirbúið fyrir
ákvarðanatöku Alþingis af
minnihlutastjórn Alþýðuflokks-
ins, en I tiUögu til þingsálykt-
unar um virðisaukaskatt i stað
söluskatts, sem rikisstjórn Al-
þýðuflokksins lagöi fyrir Al-
þingi, er m.a. lýst timaáætlun,
sem gerð hafði veriö um allan
undirbdning og framkvæmd
verksins þannig, að skattkerfis-
neöanmals
Sighvatur Björgvinsson al-
þingismaður, fjallar hér um
frumvarp, sem rikisstjórn Al-
þýðuflokksins lét semja um
hækkun frádráttar við skatt-
framtal, hækkun barnabóta og
um nýja skattstiga ásamt öðr-
um breytingatillögum, sem
munu hafa i för með sér að
tekjuskattur af almennum
launatekjum félli niður I tveim-
ur áföngum árin 1980 og 1981.
Frumvarpið er nú til meðferðar
á Alþingi.
breytingin kæmist á um áramót
1981-1982.
Hin kerfisbreytingin, sem Al-,
þýðuflokkurinn hefur viljað'
gera á Islenskum skattamálum
og flutt um tillögur á alls 9"þing-
um er, að tekjuskattur einstakl-
inga' verði alfariö afnuminn
nema af allra hæstu tekjum en
honum haldið áfram á félögum,
en tekjuskattsgreiðslur félaga
hafa ávallt verið mjög óveru-
legar miðað við tekjuskatt ein-
staklinga.
óréttlátur og úreltur
skattur
Alþýðuflokkurinn hefur svo
oft gert grein fyrir rökum slnum
um afnám tekjuskatts af al-
mennum launatekjum að
óþarfi er að endurtaka þau öll
við þetta tækifæri. Ég læt mér
aðeins nægja að drepa á eftir-
farandi atriði, sem Jiggja-
raunár i augum uppi:
1. Tekjuskatturinn er ekki
lengur það tæki til tekjuöflunar,
sem hann upphaflega var
hugsaður til að vera. Ýmsar
aðrar ráðstafanir stuðla miklu
frekar að tekjujöfnun en tekju-
skatturinn, t.d. ókeypis skóla-
ganga, ókeypis heilsugæsla,
hiisnæöislánakerfið, lifeyris-
kerfiö og fleira slikt.
2. Tekjuskatturinn er orðinn
launamannaskattur, sem lftið
eða dikert tillit tekur til raun-
verulegra tekna fólks eða lifs-
kjara. Lögleg og ólögleg undan-
brögð frá greiðslu skattsins eru
I augu stingandi.
3. Tekjuskatturinn virkar orð-
iö sem hemill á vinnuvilja fólks,
en þær sérstöku aðstæður eru I
islensku þjóðfélagi aö viða er
þörf á mjög mikilli vinnu svo
unnt sé að bjarga verðmætum
fyrir þjóðarbúið, sem ella færu I
súginn. Tekjuskatturinn sem
þegar leggst af fullum þunga á
"lágar meðaltekjur, er eins og
refsivöndur þjóöfélagsins á það
fólk sem þannig gengur erinda
þessa sama þjóðfélags.
4. Mikilvægi tekjuskattsins
fyrir rikissjóð hefur mjög fariö
kvinandi, þar sem aörir skatt-
stofnar, einkum óbeinu
skattarnir, hafa að mestu tekið
við tekjuöflunarhlutverki hans.
5. Þar sem tekjuskatturinn
eins og aðrir beinir skattar er
ekki reiknaöur i visitölu er hann
eilif freisting stjórnmálamönn-
um til alls konar fjármálafim-
leika, sbr. áráttu Alþýöubanda-
lagsins aö stórhækka tdtju-
skatta sem ekki mælast i visi-
tölu, til þess að greiða niður
visitoluvöru og halda þvi svo
fram að þar meö hafi verið náö
árangri I verðbólgumálum og
framkvæmd stórfelld kjarabót
fyrir launþega.
Höfnun hækkunum
I samræmi við afstöðu Al-
þýðuflokksins i tekjuskattsmál-
inu hafnaði þingflokkur Alþýöu-
flokksins alfariö að styðja fjár-.
lagafrumvarp Tómasar Árna-
sonar, sem gerði ráð fyrir að
tekjuskattur einstaklinga yrði
enn hækkaður á árinu 1980. Við
endurskoöun rikisstjórnar Al-
Alþýðuflokkurinn hefur á 9 þingum flutt tiilögur um að tekjuskattur einstaklinga verði aifarið afnumin
af ailra hæstu tekjum. Þetta mál er ní enn einu sinni komið til kasta Alþingis ásamt ýmsum tillögum til
breytinga á sviöi skattamálanna.
þýðuflokks á fjárlagafrumvarpi
Tómasar Arnasonaf lækkaði
hún tekjuskatt einstaklinga i
fjárlagafrumvarpi úr 37 mill-
jörðum niður I 30 milljaröa. Var
siðan hafist handa um að semja
skattstiga, þar sem umrædd
skattalækkun yrði framkvæmd
þannig, aö hún kæmi til góða
lágtekjufólki og fólki með lægri
meðaltekjur en yrði jafnframt
fyrsti áfangi i afnámi tekju-
skatts af almennum launatekj-
um. Frumvarp um slikan skatt-
stiga var tilbíiö um mánaða-
mótin jan.-febr. og var þá lagt
fram á Alþingi af rikisstjórn Al-
þýðuflokksins.
Nýi skattstiginn
1 frumvarpinu er gerð tillaga
um verulega hækkun ýmissa
frádráttarliða i tekjuskatti og
siðan lagt til að skattstigi yrði
sem hér segir:
1. Af fyrstu 2.5 milljónum
skattskyldra tekna reiknist
15%.
2. Af næstu 3.5 milljónum
skattskyldra tekna reiknist
30%.
3. Af tekjuskattstofni yfir 6
milljónir reiknist 50%.
Frá álögðum skatti skv. þess-
um skattstiga á siöan að draga
persónu afslátt, sem gerð er til-
laga um aö verði hækkaður 1400
þúsund krínur fyrir einstakling.
Þá er einnig i frumvarpi
þessu gerð tillaga um verulegar
breytingar til hækkunar á
barnabötum I tekjuskatti — aö
þær skuli vera 140 þús. kr. meö
fyrsta barni en 215 þúsund kr.
með hverju barni umfram eitt.
Fyrir börn yngri en 7 ára skuli
barnabætur vera 55 þús. kr.
hærri en barnabætur með börn-
um einstæðra foreldra skulu þó
ætíb vera 270 þús. kr.meö hverju
barni. Er hér um mjög mikil-
væga breytingu aö ræöa frá
ákvæðum gildandi laga, þar
sem hin nýju skattalög munu
ella leika marga einstæða for-
eldra illa. Með tillögu okkar Al-
þýöuflokksmanna er úr þeim
órétti bætt.
Afnámu tekjuskatts af
launatekjum
Hvaö þýða þessi ákvæði um
skattstiga, barnabætur og frá-
dráttarliði? 1 þvi sambandi er
einfaldast að vitna til upphafs-
oröa athugasemdanna, sem
fylgja frumvarpinu. Þar segir:
„Með frumvarpi þessu er lagt
til, að tekjuskattur af almenn-
um launatekjum meðalfjöl-
skyldu eins og nánar er skil-
greint hér á eftir verði felldur
niður I tveimur áföngum á þessu
og næsta ári. Frumvarpiö gerir
ráö fyrir þvi, að þetta veröi gert
meö ákvörðun skattstiga þannig
aö áriö 1980 verði tekjuskattur
lækkaöur um rúmlega 7 mill-
jarða kr. frá áætlun i fjárlaga-
frumvarpi fyrrverandi rikis-
stjórnar og þeirri lækkun verði
þannig hagað aö hún komi þeim
mest til góða sem lágar tekjur
hafa, svo og einstökum hópum,
svo sem eins og einstæðum for-
eldrum, sem eiga erfiðum að-
stæðum . að mæta, en gildandi
lög nr. 40 frá 1978 um tekjuskatt
og eignarskatt hefðu ella falið I
sér nokkrar skattahækkanir hjá
beim.
Ætlunin er að sföara skrefiö
til niðurfellingar tekjuskatts af
almennum launatekjum meðal-
fjölskyldu verði svo stigið á
næsta ári meö einfaldri breyt-
ingu á neðsta skattþrepinu i
frumvarpi þessu.”
Um einstök atriöi I tillögum
Alþýöuflokksins mætti gefa
eftirfarandi upplýsingar til við-
bótar:
Munurinn milli hæsta og
lægsta skatthlutfalls er gerður
meiri en skattalögin gáfu tilefni
tilog meiri en var viö álagningu
tekjuskatts á árinu 1979. Þetta
er gert f þvi skyni að nýta þaö
svigrúm, sem fjárlagafrum-
varp Alþýðuflokksins gaf til
skattalækkunar fyrst og fremst
tilhagsbóta fyrir þá tekjulægstu
og um leiö til eins mikiilar
hækkunar skattfrelsismarka
tekjuskatts og mögulegt er.
Annar tilgangurinn er sá að
vinna gegn neikvæðum áhrifum
skattalaganna frá 1978 á skatta-
lega stöðu útivinnandi kvenna.
Með þeim breytingum, sem Al-
þýðuflokkurinn lagöi til, skap-
ast aukinn hvati til þess að hjón
afli bæði tekna. Hafi t.d. annar
maki tekjur yfir 6 milljónir kr.
en hinn engar þyrfti að gjalda
50% af tekjum i skatt hjá þvi
hjóna sem tekjuauka hefur um-
fram nefnda 6 millj. kr. en skv.
tillögum Alþýðuflokksins ein-
ungis 15% ef eiginkonan aflar
umframteknanna.
Aöur var lýst hvernig meö til-
lögum Alþýðuflokksins var eytt
neikvæðuum áhrifum hinna
nýju skattalaga gagnvart ein-
stæðum foreldrum.
Nánar veröur fjallaö um efni
frumvarpsins og ýmis atriði
skattatillagna Alþýöuflokksins I
grein her i VIsi siðar I vikunni.

ÞÖRUNGAVERKSMIÐJUNNI A REYKHÚLUM
RREYTT YFIR í FISKÞURRKUNARSTÖR?
„Salan hefur dregist mjög
mikið saman hjá skoska fyrir-
tækinu Alginate Industries
Ltd., á þvi efni sem unniö er úr
þanginu og við höfum selt þeim I
miklu magni, eða um rösklega
30%”, sagði Ómar Haraldsson
verksmiðjustjóri þörunga-
vinnslunnar h.f. á Reykhólum I
samtali við VIsi.
„Forstjóri og framkvæmda-
stjóri Alginate voru staddir hér I
febrúarlok og útskýrðu þeir
fyrir forráðamönnum Þörunga-
vinnslunnar hrakandi markaðs-
stöðu fyrirtækisins. Astæðurnar
eru m.a. þær, að staða pundsins
gagnvart dollar er nú óhagstæð
fyrir Utflutning Breta. Þá var
þetta skoska fyrirtæki keypt
upp af bandariskum auðhring,
sem heitir Merck, en þeir hafa
breytt sölupólitikinni er þýöir
samdrátt I sölunni. Einnig hefur
framliöslukostnaður AIL fariö
mjög hækkandi að undanförnu,
vegna hækkaðs orkuverös og á
slöari árum hafa komiö mikiö af
þörungum frá Ástralíu og Chile,
sem fást á mun lægra veröi, en
áður var talið mögulegt” sagði
Ómar ennfremur.
Sala Alginate á „alginötum”
mun aö öllum likindum dragast
saman Ur 7500 tonnum I 5500 á
þessu ári. Af þeim sökum telja
AIL-menn, að samningurinn,
sem geröur var við Þörunga-
vinnsluna árið 1974 um árleg
kaup á 5000 tonnum af þang-
mjöli, sé óraunhæfur, Þó er
hugsanlegt aö um kaup verði á
1-2 þUsund tonnum á veröinu
110-135 pund fyrir hvert tonn, en
að öllu óbreyttu heföi mátt bú-
ast viö 210 pundum fyrir tonniö.
A sinum tima samdi AIL um
töluvert hærra verð en heims-
markaösverö, fyrir þang héðan,
til að hægt væri að bera þann
mikla stofnkostnaö sem verk-
smiðjan á Reykhólum óhjá-
kvæmilega haföi I för með sér.
Þegar fyrir var séð óraunhæf
veröhækkun á þessu ári bauö
Þörungavinnslan upp á endur-
skoðun á verði á yfirstandandi
ári, en AIL hafði greitt hærra
verð en samiö var um fyrr á ár-
um þegar erfiðleikar Þörunga-
vinnslunnar voru hvað mestir.
Þvi boði var hins vegar hafnaö.
Horfir nú illa um rekstur
Þörungavinnslunnar og verður
aö endurskoöa rekstrargrund-
völl fyrirtækisins frá grunni.
jafnframt þvi sem leitaö veröur
skaðabóta frá skoska fyrirtæk-
inu, eða eigendum þess fyrir
samningsrofin.
— Hvaða leiðir hefur
Þörungavinnslan út úr þessari
stöðu sem upp er komin?
„Það eru reyndar ekki nema
um tvær leiðir aö velja” sagöi
Ómar. „önnur þeirra er aö
reyna að framleiöa þang sam-
keppnisfært á heimsmarkaði,
sem er ákaflega erfitt vegna
þess hve ódýrt það er hægt aö fá
annarsstaðar en hin leiðin er að
breyta Þörungavinnslunni yfir I
fiskþurrkunarstöö, en tilraunir
með það gafu góöa raun á
siðastliönu ári. í þessum mán-
uði veröur svo tekin ákvörðun
um þangvinnslu yfir sumar-
mánuöina, ef úr rætist um
markaöinn.”
H.S.