Vísir - 11.04.1980, Blaðsíða 8

f <r ■* ■< .*í/V "4
VÍSIR
Föstudagur 11. april 1980

utgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjóri: Davið Guðmundsson
Ritstjórar: Olafur Ragnarsson
Ellert B. Schram
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson.
Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson.
Blaðamenn: Axel Ammendrup. Friða Astvaldsdóttir, Gisli Sigurgeirsson, Hannes
Sigurðsson, Halldór Reynisson, lllugi Jökulsson, Jónina Michaelsdóttir, Katrin
Pálsdóttir, Páll Mag.nússon, Sæmundur Guðvinsson.
Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson.
Ljósmyndir: Bragi Guðmundsson, Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson.
utlit og hönnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson.
Dreifíngarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Auglýsingar og skrifstofur:
Siðumúla 6. Símar 86611 og 82260.
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4, simi 86611.
Ritstjórn: Siðumúla 14, simi 86611 7 linur.
Askrift er kr. 4.800 á mánuði
innanlands.
Verð f lausasölu
.240 kr. eintakið.
Prentun Blaðaprent h/f.
Þorskveiöar og piðöarhagur
Það er alveg sama hversu lengi
við tölum um velferð eða menn-
ingu, listir eða íþróttir, bifreiðar
eða bækur. Þegar upp er staðið,
er það aðeins eitt sem máli skipt-
ir: þorskurinn. Við eigum alla
okkar velmegun og veraldar-
gengi undir þeim gula. Hann er
auðlind okkar og afkoma.
Enn einu sinni stöndum við
frammi fyrir örlagarikum á-
kvörðunum varðandi þorskveið-
arnar. Vandamálið er þó óvana-
legt að því leyti, að aflinn það
sem af er árinu hefur rokið upp
úr öllu valdi, og sprengir alla þá
kvóta, sem settir höfðu verið í
upphafi árs. Það er rétt sem
sjávarútvegsráðherra sagði i
sjónvarpsviðtali í fyrradag, að
það er út af fyrir sig ánægjulegt,
að við höfum nú áhyggjur af of
miklum afla en ekki of litlum.
En vandi er það samt, og hann
verulegur.
Stöðvun veiðanna eða veruleg-
ar veiðitakmarkanir hafa víð-
tækar afleiðingar, ekki aðeins
fyrir flotann og úthald hans, af-
komu sjómanna og útgerðar,
heldur einnig fiskvinnsluhúsin,
starfsfólk þeirra og heilu bæjar-
félögin, sem byggja alla sína af-
komu á fiskvinnslu.
Hinn mikli þorskafli, sem af er árinu kallar á þá óhjákvæmilegu nauösyn aö takmarka
verulega þorskveiöar í sumar og þaö sem eftir er ársins. Sjávarútvegsráöherra er ekki
öfundsveröur af þvi hlutverki aö leggja fram tillögur um hvernig þaö skuli gert. En hér
veröur aö bita á jaxlinn þvi án þorskins og skynsamlegrar sóknar I hann, eigum viö
okkur litla framtiö.
Sem betur fer, hafa allir hags-
munaaðilar góðan skilning á
þessum vanda, og skilja þörfina
fyrir ákveðinni stjórnun veið-
anna, ef gætt er langtímasjónar-
miða. Þrýstihóparnir í sjávarút-
veginum hafa löngum verið
sterkir og áhrifamiklir, en með
tilkomu aukinnar þekkingar á
fiskigöngum, fiskstofnum, vax-
andi sókn og miklum tilkostnaði,
hafa umsagnir og starf fiski-
fræðinga borið þann ávöxt, að
sjóndeildarhringur kröfugerðar-
manna og hagsmunasamtaka
hef ur víkkað. Menn einblína ekki
lengur á tærnar á sjálf um sér, og
viðurkenna nauðsynlegar ráð-
stafanir, jafnvel þótt þær komi
niður á þeim sjálfum.
Hitt stendur eftir, í hverju
þessar ráðstafanir eiga að vera
fólgnar. Þar verður margs að
gæta. Taka verður tillittil mark-
aðarins og söluhorfa, stöðu
frystihúsanna og afkomu fólks-
ins, viðhorfa útgerðar og sjó-
manna, en síðast en ekki síst til
ástands þroskstofnsins í sjónum.
I ágætri grein sem dr. Björn
Dagbjartsson forstjóri Rann-
sóknarstofnunar fiskiðnaðarins.
ritar í Vísi í gær, bendir hann á,
að stjórnunartilraunir hafi mis-
tekist í tveimur veigamiklum at-
riðum. Annars vegar hefur flot-
inn stækkað meira en eðlilegt og
skynsamlegt getur talist, og hins
vegar hefur ekki tekist að halda
aflamagni innan skynsamlegra
marka.
Fyrrnefndu mistökin stafa af
þeim veikleika stjórnmálamann-
anna að leggja meira upp úr
gegndarlausum atkvæðaveiðum
en hófsömum þorskveiðum, en í
síðara tilfellinu verður orsökin
rakin til misheppnaðara veiði-
takmarkana, sem ekki haf a borið
árangur. Heimildirtil þorskveiða
um tiltekinn dagafjölda, hafa
ekki dregið úr aflanum, vegna
þess einfaldlega, að þorskveiði-
skipstjórar hafa kunnað betur á
strauma og göngur en fiskifræð-
ingar í landi.
[ dag mun ríkisstjórnin vænt-
anlega taka afstöðu til tillagna
sem sjávarútvegsráðherra legg-
ur fram um næstu viðbrögð.
Vonandi verða þær tillögur skyn-
samlegar og víst er að ráðherra
er ekki öfundsverður af því hlut-
verki að halda svo á málum, að
öllum líki. En hér þarf að bíta á
jaxlinn, því mikið er í húfi.
Þorskveiðar eru þjóðarhagur.
Forráðamenn drátlardrauta og skipasmiðja heidur óhressir:
Telja kðnnunina gefa al-
ranga mynú af viðgerðunum
Stjdrn Félags dráttarbrauta
og skipasmiöja hefur sent frá
sér athugasemdir vegna könn-
unar á nytingu vinnutíma viö
skipaviögeröir, sem unnin var
aö tilstuölan Vinnuveitenda-
sambands Islands.
Telja forráöamenn félagsins
könnunina villandi og segja i
bréfi meö athugasemdunum, aö
könnunin viröist unnin sam-
kvæmt pöntun frá Landssam-
bandi Islenskra útvegsmanna.
Þaö sem vekur hjá þeim þann
gruneru ummæli formanns LHJ
i blaöaviötali á dögunum.
Meginniöurstööur könnunar-
innar eru þær, aö hreinn verk-
timi viö einstök viögeröarverk-
efni hafi aöeins veriö frá 21% og
upp i 53,9% af heildarverktim-
anum, en aö meöaltali hafi
hreinn verktími 43,3% i þeim 13
verkefnum, sem könnuö voru,
aö þvi er segir I greinargerö Fé-
lags dráttarbrauta og skipa-
smiöja.
Hér fara á eftir athugasemdir
félagsins, litilsháttar styttar.
L........
Gefur alranga mynd
Af ástæöum, sem hér veröa
ræddar siöar, er ljöst aö könn-
unin gefur alranga mynd um
hreinan verktima i skipaviö-
geröarverkefnum unnum hér á
landi. A þaö ekki sist viö um
stærri verk, sem unnin eru af
tiltölulega stórum skipaiönaö-
arfyrirtækjum, er staösett eru
þar, sem vinnan fer fram. Hér
er t.d. átt viö flest fyrirtækin
innan Félags dráttarbrauta og
skipasmiöja, en könnun þessi
nær ekki til nokkurs fyrirtækis
innan þess félags. Vissulega er
slik fyrirtæki einnig aö finna
innan Meisterafélags járniön-
aöarmanna. Bæöi þessi félög
eru aöilar aö Vinnuveitenda-
sambandi Islands. Þvi má
spyrja, hvort ekki sé óeölilegt,
aö einn aöili Vinnuveitenda-
sambandsins, i þessu tilviki
L.I.Ú., geti „pantaö” könnun
hjá Vinnuveitendasambandinu
á starfsemi annara aöila sam-
bandsins, I þessu tilviki á skipa-
iönaöarfyrirtækjum lands-
manna, þar sem viögeröarþjón-
ustu þessara fyrirtækja er væg-
ast sagt illa borin sagan. Til aö
kóróna sköpunarverkiö má
ætla, aö þar sem Vinnuveit-
endasambandiö kostaöi könn-
unina, hafi skipaiönaöarfyrir-
tækin I raun greitt þessa athug-
un aö hluta. Eins og hér var aö
staöiö var þvl skipaviögeröar-
iönaöurinn látinn taka sina eigin
gröf.
Staðlausar fullyrðingar
Þau viögeröarverkefni, sem
könnunin náöi til, voru 13 aö
tölu, og i heild tóku þau um þaö
bil 900 klukkustundir. Hvert
verkefni hefur því tekiö aö
meöaltali innan viö 70 klukku
stundir. Þessi verk flokkast þvl
öll sem minni háttar verkefni.
Varöandi niöurstööur könnun-
arinnar á þessum smáverkum
skal þó tekiö fram, aö hreinn
verktimi I verkefnum af þessari
stærö framkvæmdum erlendis,
er sist meiri heldur en hér á
landi. Er þetta samkvæmt upp-
lýsingum aöila, sem þekkja vel
til i' þessum efnum, m.a. is-
lenskra tæknimanna, er hafa
unniö I skipasmiöastöövum er-
lendis. Fullyröingar um annaö
eru þvi staölausar.
Skipulag og stjórnun
Þaö skal fúslega viöurkennt,
aö ýmislegt mætti betur fara af
hálfu lslenskra skipaviögeröar-
fyrirtækja varöandi skipulag og
stjórnun viögeröarverkefnanna.
Ekkert er svo fullkomiö, aö ekki
megi alltaf bæta nokkuö um.
Sjálfsagt má einnig finna slikar
brotalamir hjá erlendum sam-
keppnisa öilum innlendra
stööva. I umræöum um könnun-
ina viröist þó sem menn hafi
einkum staldraö viö skipulag og
stjórnun viögeröarfyrirtækj-
anna, en gefiö minni gaum aö
þessum sömu atriöum hjá út-
geröaraöilunum. í könnuninni
kom þó fram, aö I sumum tilvik-
um heföi ekkert veriö gert I
þeim efnum af útgeröinni, á-
kvöröun um, aö verk skuli unn-
iö, sé ekki tekin fyrr en skip
leggist viöbryggju. Þá ætti eftir
aö panta varahluti erlendis
o.sirv. Islenskir útgeröarmenn
geta þó sýnt á sér betri hliöina I
þessum efnum. Þaö gera þeir,
þegar þjónustan er keypt af er-
lendu stöövunum.
Opnast augu
ráðamanna?
Þó margt misjafnt megi um
könnun þessa segja, er ekki meö
ölluútilokaö, aö hún geti þö látiö
eitt gott af sér leiöa. Hér er átt
viö þaö, ef augu viökomandi
ráöamanna opnist, og þeir sjái
þá aöstööu eöa öllu fremur þaö
aöstööuleysi, sem þau fyrirtæki
búa við, er fást viö skipaviö-
geröir. Nefna má, aö viögeröar-
bryggjur (viölegukantar) eru
torfundnar, llklega aöeins ein á
öllu landinu, sem kallast gæti
þvl nafni. 1 flestum höfnum
landsins eru skipaviögeröirnar
hornreka, og algengt er, aö skip
séuhrakin úr einum staö á ann-
an innan hafnanna á meöan á
viögeröum stendur. Þeir hrakn-
ingar taka sinn hluta af verk-
tímanum. Hér er eitt atriöiö af
mörgum, sem stjórnvöld veröa
strax aö ráöa bót á I þágu is-
lensks skipaiðnaðar og þá um
leiö I þágu islenskrar útgeröar.