Vísir - 11.04.1980, Blaðsíða 13

VÍSIR
Föstudagur IX. aprll
Um þessar mundir hugsa
ábyrgir menn svo undir tekur vitt
um byggBir, um hvort SVR skuli
kaupa 20 sænska vagna eöa aöra
af ungverskri gerö, sem kosta
tuttugu milljdnum króna minna
— stykkiö. Þegar þetta kemur á
prent er Uklegast aö ákvöröun
hafi veriötekin, en eigi aö siöur er
áhugavert aö velta vöngum um
framgang þessa máls. Forusta
SVR hefur tekiö sina ákvöröun og
vill fá fina og dýra Volvo.
Tveir fyrir einn
Snjallir menn hjá Strætó, og
aörir meö góöan vilja hafa fariö
hamförum i leit aö ástæöum, sem
gætu réttlætt kaup hinna dýru
vagna, og gripa til sundurleitra
raka, sem sjálfsagt er aö viröa
fyrir sér. Flestir þekkja forsög-
una af blaöaskrifum: Strætó vill
Þannig llta Ikarus-strætisvagnarnir út. Voru skýrslur sérfræöinga borgarinnar um þá fuliar af rangfærsiumV
Flottræflar og fínir kostir
an hátt en aö Utvega einu fyrir-
tæki eitt skammtima verkefni?
Stór tiðindi
Mörg tilboö i vagnana bárust.
Eins og fram er komiö var Ikarus
langlægst, þá Benz, svo MAN og
Volvo i fjóröa sæti. Umræöan hef-
ur þó eingöngu snúist um Ikarus
og Volvo. Benz vagnar hafa lengi
veriö i notkun hjá SVR, en þeir
viröast ekki koma til greina nú.
Menn skyldu þvi ætla aö þeir hafi
reynst afar illa og standi Volvo
langt aö baki. En eftir þvi sem
undirritaöur hefur hleraö, mun
stórra tiöinda aö vænta af þeim
efnum.
Eru rekstrarskýrslur
leyniplögg?
Skýrslur SVR um rekstur ein-
stakra vagna sýna aö Benz vagn-
ar eru I 1., 2. og 3. sæti i hag-
kvæmni. Þaö fylgdi sögunni aö
Benz frá 1973 hafi reynst hag-
kvæmari i rekstri en nýlegur
Volvo og ennfremur aö þaö hafi
kostaö allt aö tvöfalt aö aka hvern
kilómetra i Volvo á viö Benz.
Væntanlega veröa þessar skýrsl-
ur birtarfljótlega, en maöur hlýt-
ur aö spyrja hvers vegna þær
koma ekki fyrr fram í umræöunni
um val á nýjum vögnum. Vissi
hin pólitiskt skipaöa stjórn SVR
ekki um þessar skýrslur og ber
forstjóri SVR einn abyrgö á aö
þær komu ekki fram? Ef svo er,
hver er þá tilgangur hans? Og
hvers vegna er slikt ofurkapp lagt
á aö sannfæra menn um aö Volvo
sé hiö eina rétta val?
tJtvarp Matthildur
Forstjóri opinberrar stofnunar
i Matthildi foröum visaöi öllum
efasemdum um aö aöferö hans til
aö þurrka upp tjörnina væri rétt
á bug meöjæim rökum aö bróöir
hans heföi nefnilega umboö fyrir
stifelsi. Væntanlega hefur for-
stjóri SVR betri — miklu betri —
rök fyrir vali sinu á vögnum.
Hverra hagsmuna er
gætt?
Strætisvagnar Reykjavikur
hafa lengi veriö reknir meö stóru
tapi. Þeir njóta þeirrar aöstööu
aögetasótt fé, aö þvi er viröist án
takmarkana, I borgarsjóö. Þaö
viröist vera litil ástæöa til fyrir
fyrirtæki 1 slikri aöstööu aö gæta
sérstakrar hagsýni I rekstrinum,
enda er nú svo aö sjá sem önnur.
ef til vill óþekkt, sjónarmiö ráöi.
Þá er ef til vill ástæöa til aö
spyrja hverra hagsmuna sé gætt
meö vali á þeim kosti, sem er meö
þvi dýrasta sem völ er á, bæöi i
stofnkostnaöi og rekstri.
Flottræflar og sýndar-
menn
Fyrirtæki, sem getur sótt fé aö
vild I borgarsjóö, þarf ekki aö
vera aö horfa i smáaura eins og
miljarö eöa svo, en hvaö segja
eigendur borgarsjóös? Ætli þeir
sættl sig ekki viö aö feröast um
borgina i minna dýrum vögnum,
einkumef þeir eru ekki þeim dýru
siöri aö þægindum, ef mismunur-
inn kemur þeim til góöa i öörum
framkvæmdum, eöa jafnvel i
lægra útsvari. Og kannski er ein-
hverjum forvitni á aö vita hvern-
ig hægt er aö reka Hafnarfjaröar-
strætó (Landleiöir) án styrkja
þegar þarf aö borga stórar upp-
hæöir meö SVR. Og hvers vegna
erhægt aönota vagna miklu leng-
ur á Hafnarfjaröarleiö en i
Reykjavik? Og aö siöustu: Er
SVR sér á báti, eöa eru borgar-
fyrirtæki yfirleitt rekin eins og
borgarbúar séu flottræflar og
sýndarmenni?
S.V.
ökumennog lltill vafi er á aö SVR
gæti bætt i sköröin fyrir þá flnu
menn, sem ekki geta sætt sig viö
aö taka ööru en því finasta og
dýrasta.
Þegar þetta er skrifaö hefur
ekki heyrst frá farbeum meö
eyöileggingarnáttúru, hvort þeir
telji viröingu sinni svo misboöiö
aö þeir fái sig ekki til aö skera og
rifa svo ódýrar innréttingar.
Engir rusl-vagnar
Hvernig eru svo þessir ódýru
vagnar? JU, þeir eru boönir hér
eins útbúnir og Sviar kaupa þá.
Vélin er 220 hestafla, byggö i
samvinnu viö MAN i V-Þýska-
landi. Rafkerfi, sjálfskipting og
stýrisbúnaöur eru af viöurkennd-
um v-þýskum geröum. Sérstak-
lega vönduö ryövörn og hitaein-
angrun fylgja I tilboöinu. Innrétt-
ingar eru vandaöar og bilstjóra-
stóllinn er enskur, frá verk-
smiöju, sem talin er framleiöa þá
bestu, sem völ er á.
Vagnarnir hafa fengiö verölaun
á alþjóölegri bflasýningu I Frakk-
landi fyrir nútlmalega hönnun og
útlit. Þeir eru seldir til f jörutíu og
tveggja landa, þ.á.m. eru Sviss,
V-Þýskaland, Danmörk, Svlþjóö
og U.S.A., og fá góö meömæli frá
þessum löndum.
Kanar biðja um hjálp
I grein I New York Times ný-
lega mátti lesa aö i þvi' landi
tækninnar, U.S.A., hafi bilafram-
leiöendur ekki sinnt framleiöslu
stórra fólksflutningabila sem
skyldi og hafi þess vegna dregist
nokkuö afturúr. Þar segir einnig
aö þeir hafi bundist samtökum
um aöleita eftir fulltingi erlendra
framleiöenda og samvinnu viö
þá, og fyrir valinu uröu MAN i V-
Þýskalandi og IKARUS i Ung-
verjalandi.
Þrátt fyrir þetta allt ásamt hin-
um geysilega verömun, eru
Ikarus vagnarnir ekki nógu góöir
fyrir SVR, aö mati starfsmanna
og stjórnenda þess fyrirtækis.
Hvernig á að styðja is-
lenskan iðnað?
Forráöamönnum SVR hefur nú
oröiö ljóst aö þaö sem mestu máli
skiptir þegar strætisvagnar eru
keyptir, er aö styöja viö bakiö á
islenskum iönaöi, hvaö sem þaö
kostar. Ekki er vitaö til aö þaö sé I
verkahring SVR aö annast um is-
lenskan iönaö. Ekki er þó nema
gott eitt um þaö aö segja aö land-
inn njóti viöskiptanna, þar sem
hann er samkeppnisfær I veröi og
gæöum, eöa svo gott sem. Hins
vegar þarf aö spyrja margs áöur
en SVR ver hundruöum milljóna
til aö gleöja ökumenn slna og
styrkja eitt íslenskt iönfyrirtæki.
T.d.,hvaö þarf fyrirtækiö aö bæta
viö sig mörgum mönnum og
hvaöan fær þaö þá, til aö geta
annast þetta verkefni? Hverju
þarf þaö aö bæta viö sig af véla-
kosti? Hvaö tekur verkiö langan
tima og hvaöa verkefni hefur fyr-
irtækiö aö þvi loknu? Er hag-
kvæmt fyrir þjóöina aö taka
nokkra menn úr öörum störfum
og setja þá i aö byggja yfir 20
strætisvagna og skila þeim siöan
aftur? Ef SVR hefur efni á aö
styrkja islenskan iönaö meö
hundruö milljóna framlagi, má
þá ekki gera ráö fyrir aö þaö nýt-
istbetur efþvierráöstafaöá ann-
kaupa 20 vagna á næstu árum.
Volvo býöur vagna án yfirbygg-
inga og innlent fyrirtæki vfll
byggja yfir þá, samtals fyrir
rúmar 60 milljónir á vagn. Ung-
verjar bjóöa yfirbyggöa vagna
fyrirrúmar 40 milljónir, og bjóöa
auk þess mjög hagstæö lánakjör.
Heildarverömunur er rúmar 400
milljónir, en fer vel yfir þaö, þeg-
ar hin hagstæöu lánakjör eru tek-
in inn I dæmiö. Þvl hefur veriö
haldiö fram aö verömunurinn
veröi oröinn 1,2 milljaröar meö
fjármagnskostnaöi, eftir tiu ár,
þegar áætluöum endingartlma
vagnanna likur. I þvl dæmi er
miöaö viö núverandi gildi krón-
unnar. Sé þetta rétt reiknaö, þýö-
ir þaö aö kaupa megi þá aöra tutt-
ugu vagna fyrir þaö sem sparast
hefur.
Til hvers var farið til
Ungverjalands?
Tveir sérfræöingar frá Strætó
fóru meö borgarstjóra til Ung-
verjalands aö meta hina ódýru
vagna. Skýrslur þeirra ýta undir
hugmyndir um aö feröin hafi ver-
iö farin til aö leita haldgóöra
ástæöna til aö hafna kaupunum.
Skýrslurnar voru fullar af vill-
andi áróöri gegn ungversku vögn-
unum og rangfærslum. Kunnáttu-
menn frá verksmiöjunum hafa nú
hrakið flest þaö sem stóö i hinni
„faglegu” skýrslu SVR-mann-
neöanmóls
Sigurjón Valdimarsson
skrifar um fyrirhuguð
strætisvagnakaup
Reykjavíkurborgar og þá
kosti/ sem þar eru fyrir
hendi.
anna. Nú vaknar mönnum sú
spurning, hvort skýrslugerö þess-
ara manna sé stjórn SVR svo aö
skapi aö hún leggi blessun slna
yfir vinnubrögöin meö þvl aö
borga feröakostnaö mannanna og
hafa þá áfram i sinni þjónustu.
Genverðugir ökumenn
Okumenn i þjónjstu SVR hafa
látiöfrá sér heyra um máliö. Þeir
telja sér misboöiö ef ljáö er máls
á aö kaupa annaö en þaö flottasta
ogdýrasta. „Eigum viöaöhverfa
20ár aftur i tlmann?” spyrja þeir
og þó hefur enginn þeirra ekiö
vagni af hinni ódýru gerö, svo vit-
aö sé. Gera verður ráö fyrir aö
ökumennimir viti lftiö um hina
ungversku vagna, umfram þaö
sem almenningur hér hefur
fregnaö. Hafa þeir ef til vill hald-
bær rök fyrir aö þeir séu verri i
akstri en gömlu vagnarnir hjá
Landleiöum? Alltaf fá Landleiöir
National

um
* ■' i
Ferðautvarp
með
kasettu
Verð ffrá
kr. 110.500
Ferðakasettutœki
Verð frá kr. 72.000
ATH:
fullkomin viðgerðarþjónusta á staðnum
JRPIS
Lœkjargötu 2 - Box 396 - Simar: 27192 oa 27133