Vísir - 15.04.1980, Blaðsíða 23

23
Ums]ón: Hann-
es SigurOsson '
Saga kvikmyndanna er aðeins tæplega 90 ára löng, en þær áunnu sér strax I upphafi-mikla hylli. Á
þessum stutta tima hafa einnig orSiö gifurlegar framfarir I kvikmyndatækninni.
Slónvarp ki. 20.40:
DfllBARDMAR KVIKMVNDANNA
- Myndaflokkur I prellán pállum um sögu kvlkmvnda
Dýröardagar kvikmyndanna er
myndaflokkur I þrettán þáttum,
sem fjalla um upphaf og sögu
kvikmynda, frá þvi aö kvik-
myndagerö hófst skömmu fyrir
aldamót og fram aö árum fyrri
heimsstyrjaidar, aö sögn Jóns O.
Edwald þýöanda þessa mynda-
flokks.
„Sagt veröur frá nokkrum
myndum sem geröar voru fyrir
KÓPM.H
Hinn ágæti kór Menntaskólans
viö Hamrahliö undir stjórn Þor-
geröar Ingólfsdóttur, mun gleöja
eyru hlustenda sinna meö þvi aö
syngja nokkur andleg lög frá
ýmsum timum.
Þau lög sem kórinn mun syngja
eru Exultate Deo eftir Orlando
Scarlatti (1660-1725), Heyr
fyrri heimsstyrjöldina eins og til
dæmis Ben Húr og Intolerance”,
sagöi Jón.
„Fyrsti þátturinn fjallar ein-
göngu um hinar svokölluöu
episku myndir eða sögumyndir,
en þær sækja efni sitt annað hvort
i sögu Rómverja eöa Bibliuna.
Sýndir eru valdir kaflar úr mynd-
unum og bent á það að okkur
hætti til að halda að myndirnar
.syngur
himnasmiöur eftir Þorkel Sigur-
björnsson (1938), Singet ein Neus
Lied, Hans Leo Hassler (1564-
1612), Eg veit i Himmerik ei borg,
norskt sálmalag 1 útsetningu
Terje Tervaag (1950), Duo
Seraphim, Jakobus Callus (1550-
1591) og Sicut locutus est, sem er
þáttur úr Magnificat eftir Bach.
—H.S.
sem geröar voru upp úr aldamót-
unum hafi aöeins veriö stuttar
þöglar myndir, framleiddar á
nokkrum dögum. Svo var þó alls
ekki, þvi aö á þessum tima voru
menn farnir aö gera kvikmyndir
upp á hálfan annan klukkutima.
Þá var einnig gríðarlega mikiö
gerc fyrir þessar kvikmyndir,
hvaö snertir sviösetningu og leik-
ara”.
Ekki veröur rætt viö neina sér-
fræðinga um sögu kvikmynd-
anna, heldur veröa einungis
sýndir kaflar úr myndum frá
þessum tima. Þulur þáttanna er
maöur nokkur aö nafni Douglas.
Saga kvikmyndanna er aöeins
tæplega 90 ára löng, en strax i
upphafi áunnu þessar „lifandi”
myndir sér mikla hylli meöal
almennings. Framfarirnar létu
heldur ekki á sér standa og þegar
upp úr aldamótunum voru lit-
myndirnar komnar til sögunnar.
ítalirnir hafa alla tiö veriö af-
kastamiklir á sviöi kvikmynd-
anna og sem dæmi, þá framleiddu
þeir um aldamótin kringum 500
kvikmyndir á ári.
—H.S.
útvarp
Miðvikudagur
16. april
11.20 Tónlist eftir Felix Mend-
elssohn.
12.00 Dagskrá. Tónleikar.
Tilkynningar.
12.20 Fréttir. 12.45 Veöur-
fregnir. Tilkynningar.
Tónleikasyrpa. Tónlist úr
ýmsum áttum, þ.á.m. létt-
klassisk.
14.30 Miödegissagan:
„Heljarslóðahatturinn”
eftir Richard Brautigan
Höröur Kristjánsson þýddi.
Guöbjörg Guömundsdóttir
les (6).
15.00 Popp. Dóra Jónsdóttir
kynnir.
16.20 Litli barnatfminn: Vmis-
legtum voriö.Stjórnandinn,
Sigrún Björg Ingþórsdóttir,
velur og flytur ásamt
tveimur 7 árum telpum,
Ragnheiöi Daviösdóttur og
Hafrúnu Osk Sigurhans-
dóttur.
16.40 Útvarpssaga barnanna:
„Glaumbæingar á‘ ferö og
flugi” eftir Guöjón Sveins-
son. Siguröur Sigurjónsson
les (10).
17.00 Srödegistónleikar.
Sinfónluhljómsveit Islands
leikur „Albumblatt” eftir
Þorkel Sigurbjörnsson:
Karsten Andersen stj. /
Blásarakvintett félaga i
Fílharmonfusveit Stokk-
hólmsborgar leika „Fjögur
tempo”, divertimento fyrir
blásarakvintett eftir Lars-
Erik Larsson / Sinfóníu-
hljómsveit sænska útvarps-
ins leikur Sinfóniu nr. 1 I f-
mollop. 7 eftir Hugo Alfvén,
Sig Westerberg stj.
18.00 Tónleikar. Tilkynningar.
19.35 Finnska söngkonan Taru
Valjakka syngur lög eftir
Rodrigo, Granados og
Palmgren. Agnes Löve
leikur á pianó. (Aöur útv.
14. marz I fyrra).
20.00 Ur skólalffinu Kristján
E. Guömundsson sér um
þáttinn. Fjallaö um nám i
tannlækningum viö Háskóla
Islands.
20.45 Dómsmál Björn Helga-
son hæstaréttarritari segir
frá máli til heimtu trygg-
ingabóta fyrir flugvél, sem
fórst.
21.05 Kammertónlist Kvintett
fyrir planó, klarinettu, horn
selló og kontrabassa eftir
Friedrich Kalkbrenner.
Mary Louise Böhm, Arthur
Bloom, Howard Howard,
Fred Sherry og Jeffrey
Levine leika.
21.45 Utvarpssagan:
„Guösgjafaþula” eftir Hall-
dór Laxness Höfundur les
(6).
22.35 Þaö fer aö vora Jónas
Guömundsson rithöfundur
spjallar viö hlustendur.
23.00 Djass Umsjónarmaöur:
Gerard Chinotti. Kynnir:
Jórunn Tómasdóttir.
23.45 Fréttir. Dagskrárlok.
sjónvarp
Miðvikudagur
16. april
18.00 Börnin á eldfjallinu
Fimmti þáttur. Þýöandi
Guöni Kolbeinsson.
18.25 Einu sinni var.Þrettándi
og siðasti þáttur. Þýöandi
Friörik Páll Jónsson. Sögu-
menn Ómar Ragnarsson og
Bryndls Schram.
18.50 Hlé
20.00 Fréttir og veöur
20.25 Auglýsingar og dagskrá.
20.35 Vaka. Fjallað um nor-
ræna textilsýningu aö Kjar-
valsstööum og stöðu is-
lenskrar textlllistar.
Umsjónarmaöur Hrafnhild-
ur Schram. Stjórn upptöku
Kristin Pálsdóttir.
21.05 Feröir Darwins.
22.05 Flóttinn yfir Kjöl. Annar
þáttur. Haustið 1942 hefja
Þjóðverjar herferö gegn
norskum gyöingum. Rúm-
lega sjö hundruö manns eru
send til útrýmingarbúöa, en
niu hundruö tókst aö komast
til Sviþjóöar. Þýöandi Jón
Gunnarsson. (Nordvision —
Norska og Sænska sjón-
varpiö)
22.55 Dagskrárlok
Otvarp Kl. 21.25:
Beinl litasjónvarp til Afganistan
Ekki hafa sögur fariö af því,
aö nútimat ækni sé oröin alisráö-
andi i Afganistan. Þær kvik-
myndir sem borist hafa frá
landinu sýna hjaröfólk á ferli,
og litiö er um bílvegi, nema
þann breiða veg, sem lagður var
frá noröurlandamærum lands-
ins til Kabúi, og Rússar voru
hjálplegir viö aö byggja, en fóru
siöan eftir meö vopn sln, þegar
þar kom aö ástæöa þótti til aö
styöja róttæka múslima i tran
og auka þrýsting viö Indlands-
haf.
Eins og kunnugt er, þá hafa
Afganirsýnt nokkra mótspymu,
enda kunnir aö þvi aö veita er-
lendum herrum viötökur sem
gera þá fegna aö fara. Móttöku-
siöir Afgana dugöu vel á nftj-
andu öldinni og áttu Bretarm.a.
fótum fjör aö launa, samanber
kvæöi Rudyards Kiplings um
Kabul-ána og kveinstafi heims-
veldisins á þeim slóöum. Nú má
þessi hjaröþjóö ekki viö margn-
um, eins og sagter, og er þar átt
viö yfirburöatækni Rússa i her-
búnaöi. Geitamjólk brennur
siður en napalm og Stalinorgel
þjóta hvellar og hraöar en
dynur úlfaldans.
Nýlega heyröist aö Rússar
heföu gjöreytt tveimur skæru-
liöaflokkum Afgana og sá þriöji
væri I sigti. Viö kannski heyrum
af honum aö ári. Þetta eru ekki
undarleg tiöindi. Undarlegra er,
aö Afganir skuli ætla sér aö
halda uppi einhverri andspyrnu
við herraþjóöina, sem gengur
fram i hverju landi sem henni
sýnist, sigurviss um málstaö
sinn, og sannfærö um aö hennar
hlutverk sé aö frelsa heiminn.
Aö visu eru Afganir ekkert
annaö en hundur á hendi, smá-
spil i stórum valdapóker, þar
sem Indlandshaf og tran eru
framundan. Þeim mun sárara
er aö sjá þá hverfa undir hinn
rauða hæl. Þeir höföu ekkert til
saka unnið annaö en vera i leiö
herkonunga samtlmans.
En nú fer aö birta yfir gamalli
baráttuþjóö. Afganir eru komn-
irf beint sjónvarpssamband viö
Sovétrikin og fá alla dýröina
senda i lit, bæöi Bresnév og
traktorshetjurnar. Aö minnsta
kosti hefur þvi veriö heitiö aö
þeir fái að horfa á ólympluleik-
ana I Moskvu I lit i beinni út-
sendingu. Þetta er auðvitaö
huggun harmi gegn, og óllkt
viökunnanlegra en napalm og
Stalfnorgel. Hvaö var ekki aöal-
slagorö byltingaæskunnar í
byrjun áratugsins: Make Love
Not War. Nú er eins og Sovét-
menn hafi séð þaö ráö vænst aö
taka stefnuna upp eftir spraut-
um slnum I háskólum Vestur-
landa meö þvi aö senda
Afgönum eitthvaö fallegt I lit.
Sauöamenn og úlfaldahiröar I
Afganistan, sem aö auki hafa
talið reiölistina æösta lista og
elskaö hesta sina meir en aörar
skepnur, eiga sem sagt i vænd-
um aö geta horft á iþróttir i lit I
hjarðtjöldum sinum, Þaö er aö-
eins eftir aö vita, hvort vinnst
timi tii aö koma sjónvarpstækj-
um til allra landsmanna fyrir
sumariö. Þaö auöveldar náttúr-
lega þá framkvæmd, aö
Sovétmenn eru duglegir viö að
fækka þjóöinni, og er þess aö
vænta aö sjonvarpstækin mæti
þeim á miðri leiö.
Fréttin um beinar sendingar I
lit frá Moskvu til Afgana er eitt-
hvert skritnasta fyrirbæri, af
mörgum góöum, sem borist
hafa frá áróðurstöðvum KGB til
Vesturlanda. Auövitaö er mein-
ingin aö sýna fólki, aö allt sé
meö friöi og spekt i landinu. Aö-
eins þurfi aö drepa nokkra
skæruliðaflokka til aö geta kom-
iö á litvæöingu sjónvarps i land-
inu. t rauninni fær maöur á til-
finninguna, aö eina erindi
Sovétmanna til Afganistan hafi
veriö aö koma hjarömannaþjóö-
inni i skilning um ágæti þess aö
fá beint sjónvarp 1 lit frá
Moskvu. Ferokkur þá, sem höf-
um haft á oröi önnur erindi til
Afganistan, aö vefjast tunga um
tönn. Fyrst innrásin var ekki
annaö en sjónvarpsleiöangur,
falla auövitaö um sig sjálfar
hugrenningar um Indlandshaf
og tran.
Svarthöföi.