Vísir - 08.05.1980, Blaðsíða 8

VISIR Fimmtudagur 8. mai 1980
8
Utgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjóri: Daviö Guömundsson
Ritstjórar: Olafur Ragnarsson
Ellert Ð. Schram
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson.
Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson
Blaðamenn: Axel Ammendrup, Friða Astvaldsdóttir, Gisli Sigurgeirsson, Hannes
Sigurðsson, Halldór Reynisson, lllugi Jökulsson, Jónina Michaelsdóttir,
Páll Magnússon, Sæmundur Guðvinsson.
Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson.
Ljósmyndir: Bragi Guðmundsson, Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson.
utlit og hönnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjórí: Páll Stefánsson. Askrift er kr. 4.800 á máiuiði,
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson. innan-
Auglýsingar og skrifstofur:
Siöumúla 8. Simar 86611 og 82260.
Afgreiösla: Stakkholti 2-4, simi 8661
Ritstjórn: Siðumúla 14, simi 86611 7
Verö f lausasölu
240 kr. eintakiö.
línur.
Prentun Blaöaprent h/f.
Vlðræðurnar í Osló
tslendingar hafa ýmist sýnt Jan Mayen málinu lftinn áhuga, efta reynt aft aosa tll ýfinga
gagnvart Norftmönnum. Ekki má á milli sjá hvort er betra afskiptaleysift efta öfgarnar.
i lengstu lög verftur aft treysta aft sanngirnin og rökin sitji Ifyrtrrámi
Þessa stundina situr íslenska
sendinef ndin í Jan Mayen málinu
við samningaborð í Oslo og gerir
úrslitatilraun til að ná samkomu-
lagi við Norðmenn. Viðræður
hafa áður farið fram í þessu við-
kvæma deilumáli og mikið um
það rætt og ritað á opinberum
vettvangi. ( Ijósi þess er athyglis-
vert, hversu mjög skiptist f tvö
horn um afstöðu íslendinga.
Annarsvegar er áberandi
hversu stór hópur fólks gerir sér
takmarkaða grein f yrir því, hvað
í húf i er, lítur á viðræðurnar sem
karp um tæknileg atriði og
minniháttar hagsmuni. Það er
t.d. f jarri því, að almenningur á
fslandi taki nú afstöðu af jafn
miklum tilfinningahita og í
þorskastrfðinu við Breta, enda
þótt deilan sé í eðli sínu hiiðstæð.
En bæði er, að ágreiningurinn
kemur aðallega fram í friðsam-
legum diplomatastfl, og eins hitt
að Norðmönnum er einfaldlega
ekki trúaðtil áníðslu gagnvart Is-
lendingum að óreyndu.
Á hinn bóginn sjást þess glögg
merki, að ýmis blöð og stjórn-
málaf lokkar vilja æsa málið upp
og telja (slendingum trú um að
óvinveittir og forhertir útlend-
ingar séu enn einu sinni að bola á
rétti (slendinga.
Þau viðhorf sem að framan er
lýst eru ýmist í ökla eða eyra.
Þau eru bæði byggð á þekkingar-
leysi og fordómum. Ekki má á
milli sjá, hvort er verri kostur,
afskiptaleysi eða öfgar.
Jan Mayen deilan er ekki
aðeins vandasamt og viðkvæmt
deilumál gamalla frændþjóða.
Þar eru miklir hagsmunir í húfi.
Niðurstöður samninganna skipta
sköpum í f iskveiðum i nútíð, sem
og verndun f iskstof na og nýtingu
auðlinda á hafsbotni í framtíð.
Jan Mayen deilan er ekki ágrein-
ingur hafréttarfræðinga um
lagatúlkun, ellegar f iskif ræðinga
um veiðikvóta. Þessi deila snýst
um raunverulega hagsmuni, og
réttarstöðu íslensku þjóðarinnar
um ókomna framtíð.
Á sama tíma og við höfum
fullan hug á að sækja okkar mál
fast, þá liggur það í augum uppi,
að Norðmenn afsala sér ekki
heldur einhliða og átakalaust
þeim réttindum, sem þeir telja
sig eiga.
I þeirra hópi er einnig að finna
einstrengislega hagsmunahópa,
öfgafulla og ósanngjarna sem
engan skilning hafa á íslenskum
hagsmunum.
Islendingar verða að vona að
þau viðhorf verði ofan á í norsku
viðræðunefndinni, sem stilla
kröfum í hóf og ryðja öfgum úr
vegi.
Við verðum að treysta því, að
Norðmenn viðurkenni að hags-
munir íslendinga eru margfaldir
á við þeirra, og þeir hlíti þeim
rökum sem (slendingar setja
fram um lögsögu, veiðikvóta og
fiskivernd. Öbilgirni eða remb-
ingur er óþarfur af okkar hálfu,
ef við höf um réttinn og rökin með
okkur.
Þess vegna eru hvatvísar yfir-
lýsingar eða kapphlaup í yfir-
boðum til lítils ávinnings og ekki
til hróss.
I stjórnarsáttmála ríkis-
stjórnarinnar segir: Ríkisstjórn-
in mun beita sér fyrir samning-
um við Norðmenn til þess að
tryggja fiskveiðiréttindi fslend-
inga á Jan AAayen svæðinu og
fullnægjandi vernd fiskstofn-
anna þar. Jafnframt verði hafs-
botnsréttindi Islendinga á svæð-
inu tryggð.
Þessi yfirlýsing segir í sjálfu
sér nóg um markmið (slendinga í
þeim viðræðum, sem nú standa
yfir. Hún er almennt orðuð en
undir hana geta allir tekið.
I lengstu lög skulum við vona
að samningar takist í þessari
lotu. Það mundi engum tilgangi
þjóna ef upp úr slitnaði og
f lokkadrættir hæfust, sem verða
til þess eins fallnir að veikja mál-
stað okkar og skapa innbyrðis
sundrungu í sameiginlegu stór-
máli.
- ef tekin er upp tollkríl
„Hér er ekki um neitt
| KANNSKI efta EF aft ræfta,
I heldur blákaldar staftreyndir”
■ sagfti Einar Bimir formaftur
■ Félags islenskra stórkaup-
■ manna þegar hann upplýsti
■ blaftamenn um aft hægt væri aft
I spara þrjá milljarfta á ári ef
' tekin yrfti upp tollkrft og vinnu-
hagræfting vift innflutning á
vörum til landsins.
Blaöamenn voru boöaöir til
fundar i skemmu Eimskipa-
■ félagsins viö Sundahöfn og sagöi
■ Einar aö sér fyndist viöeigandi
■ aö um leiö og þessi slöasti liöur
I i kynningu á innflutnings-
' versluninni, tollkritin færi fram
I aö benda á þær aöstæöur sem
1 biliö væri viö á þessu sviöi.
I Ummælunum væri ekki beint
1 gegn skipafélögunum. Þessi
I skemma væri ein af nýjustu
: vörugeymslum félagsins, stórt
I og vandaö hús sem gott væri aö
sækja vörur I. Hins vegar væri
ekki hægt aö koma þar viö
skipulögöum vinnubrögöum og
| helgaöist þaö af þvi fyrirkomu-
_ lagi sem væri rlkjandi i þessum
| efnum hér á landi og öllum
l landsmönnum kæmi til góöa aö
yröi breyting á. Þessi hús I eigu
skipafélaganna ættu I raun aö
anna þeim innflutningi sem
hingaö bærist en þau geröu þaö
ekki vegna þess vörurnar
stoppuöu svo lengi þar. Þetta
væri I raun meiriháttar flösku-
háls.
Hvað er tollkrít?
Nefnd sem Mathias A
Mathiesen skipaöi á slnum tíma
vegna tollkrítarmálsins skilaöi
einróma áliti um aö tekin yröi
upp tollkrit byggöu á könnunum
sem Gunnar Guömundsson
rekstrarhagfræöingur geröi á
vegum nefndarinnar. Þar kom I
ljós aö spara mætti upphæö
sem nemur þremur milljöröum
ef hún er framreiknuö til dags-
ins I dag. Ekkert hefur hins-
vegar veriö gert I málinu fyrr en
nú aö væntanlegt mun vera
frumvarp um aö tekiö veröi á
þessu máli.
En hvaö er tollkrít og hvers-
vegna á aö taka hana upp.
Tollkrit er greiöslufrestur á
aöflutningsgjöldum I ákveöin
tima sem getur veriö tveir
mánuöir og miöast viö þann
tlma þegar varan kemur til
landsins eöa þegar hún er leyst
út úr tolli. Aöflutningsgjöldin
eöa tollurinn er lánaöur,
hugsanlega gegn tryggingum
sem fyrirtæki setja og viöurlög
liggja viö ef ekki er staöiö I
skilum.
Helstu rök Rekstrar-
stofnunnar fyrir þvi aö tekin
yröi upp tollkrit voru eftirfar-
andi: I reynd myndi hún flýta
fyrir tollafgreiöslu bæöi hjá inn-
flytjendum og tollheimtu
mönnum sem þýöir minni biö og
minna vinnutap, vörurnar geta
komiö fyrr á markaö, vörurnar
skemmast minna þvl skemur
sem þær eru I þröngum
skemmum flutningsaöila. Toll-
krlt þýöir I reynd þegar fram I
sækir, meiri og auknar toll-
tekjur ríkissjóös, neytendur fá
nýrri og betri vörur, geymslu-
gjöld yröu minni, sem þýöir
lægra vöruverö, og vátrygging
varnings gæti lækkaö vegna
minni skemmda, en þaö stuölar
einnig aö lækkuöu vöruveröi.
Þess má geta aö tollkrltar
fyrirkomulag hefur tíökast I
öllum nágrannalöndum okkar
Zegnd meðhönd/undr
cg cjeyms/u
æ>
wor*
’AAR/
Zeyna lækkunar
enendra vaxta

Vegna fogfæringa
' $kja/ameðfer<5
900
‘A'ARl
Ým/slegt ffeira spdrsst
við tolikrit oQ/ná
áæt/a heitcfárspam
/ krinQom
um langt skeiö m.a. I Danmörku
og Noregi um 12 ára skeiö og
var upptaka tollkrltar gerö
samhliöa á breytingu á tollmeö
ferö þ.e. tolldeklaration sem
fellst I því aö innflytjendur gera
sjálfir tollskýrslur, en ekki toll
yfirvöld eins og áöur. Hér á
landi var sllk tollmeöferö tekin
upp I byrjun þessa áratugs, en
tHlkrlt þvl miöur ekki m.a.
vegna hárra tolla og tregöu
banka aö veita þær ábyrgöir,
sem tollyfirvöld töldu nauösyn
legar. 1 stuttu máli sagt þá tóku
innflytjendur á sig aukna vinnu
viö gerö tollskýrslna og hlutu aö
visu aukna hagræöingu I tto.ll-
meöferö.
Meöalgeymslutlmi I vöru- .
skemmum hérlendis er fimm
vikur meðan hann er fjórir til m
sjö dagar viðast erlendis. A ■
sama hátt er hámarksgeymslu- ■
tlmi hér fimmtlu og tværvik- ■
ur en tvær vikur erlendis.
Einar Birnir sagði aö þaö væri
ánægjulegt þegar alltaf væri. ■
veriö aö tala um álögur á fólk aö
skýra frá hvernig hægt væri aö
létta af þvi álögum.
Til frekari glöggvunar á þvl
hvaö þrlr milljarðar hafa aö
segja fyrir þjóöarbúiö var loks
bent á að þeir samsvöruöu fjár-
veitingu rrkisins til utanflkis-
þjönustunnar, eða Landsplt-
alans og Kópavogshælis.