Morgunblaðið - 20.04.2002, Blaðsíða 9

kunna í húsinu. Daginn eftir hafði ég veislu og
var búin að kaupa mér tvær hænur, en á þess-
um tíma fengust þær ekki nema bara á bónda-
bæjum. Ég var búin að hreinsa þetta voðalega
vel og hafði kertaljós til þess að svíða þær og
sauð þær síðan á prímus sem var notaður til
eldamennskunnar hér í tvö ár, því ekki var nóg
rafmagn fyrir eldavél þó ljósavélin hafi verið
góð. Sigurður Thoroddsen og Ásdís systir mín
voru boðin í mat, en þegar þau komu var ég al-
veg orðin lens í eldamennskunni. Sigurður tók
þá af skarið og sagði að það væri svo mikið soð
af hænsnunum að við byggjum bara til súpu
líka. Hann sá svo um að ljúka við matseldina
og súpan hjá honum var fín.“
Svo þið hafið þá verið hér í fyrsta sinn á jóla-
nótt 1945?
„Ja, Halldór kom ekki fyrr en með gest-
unum daginn eftir, þegar allt var tilbúið. Hann
var svoleiðis maður og það var allt í lagi með
það,“ segir Auður og hefur greinilega ekki
kippt sér upp við það.
Á milli Auðar og Halldórs var sextán ára
aldursmunur og þegar hún er spurð að því
hvort hún hafi sem kornung kona gert sér
grein fyrir því hverskonar hlutverki hún myndi
gegna svarar hún umsvifalaust neitandi. „Ég
gerði mér ekkert grein fyrir því,“ segir hún og
játar að það hafi kannski verið jafngott.
En þetta hlýtur að hafa verið mikil umsýsla
hjá þér í byrjun að koma og reka þetta menn-
ingarheimili við svona tiltölulega frumstæðar
aðstæður?
„Það var heilmikið,“ viðurkennir Auður, „en
fljótlega var þó farið að huga að því að fá raf-
magn í húsið. Í því tilfelli var þó vandinn sá að
það þurfti fimmtán manns til að vinna verkið
og enginn gat hugsað sér að taka þá í fæði. Það
endaði með því að Fríða Eysteinsdóttir, sem
var hérna ráðskona, tók þetta allt saman að
sér, því ég var að vinna á röntgendeild Land-
spítalans á þessum tíma. Hún gaf þessum
mönnum að borða þá fimmtán daga eða hvað
það var sem það tók þá að setja rafmagn í hús-
ið. Það munaði nú aldeilis um það.“
Auður segir að eftir þetta hafi þau ráðist í að
koma upp olíukyndingu og það hafi verið
óskaplegur munur þegar þau hættu að kaupa
kol. „Þeir spurðu bara hvort við ætum kolin,“
segir hún og hlær, „því við þurftum að kaupa
svo mikið. Húsið var bæði stórt og heldur ekki
vel einangrað.“ Með árunum var því búskap-
urinn á Gljúfrasteini færður í líkt horf og aðrir
bjuggu við í bænum.
Af samræðunum við Auði má draga þá
ályktun að hún hafi verið ákaflega nútímaleg
kona. Hún var útivinnandi ásamt því að reka
heimilið og þótt hún hætti að vinna á Landspít-
alanum 1947 sinnti hún margvíslegum störfum
eftir það. „Þegar ég sá fram á að geta ekki
unnið mitt starf fór ég í Handíðaskólann og
tók próf sem handavinnukennari og stundaði
kennslu um nokkurt skeið við skólann í Mos-
fellsbænum,“ segir Auður. „Halldór var af-
skaplega góður með það að hann skipti sér
aldrei af því sem ég var að gera,“ segir hún,
„heldur hvatti mig frekar til þess að gera það
sem mig langaði til. Ég furða mig raunar á því
nú í seinni tíð hvað ég gerði mikið. Ég skrifaði
t.d. alltaf í kvennablaðið Melkorku og seinna
fyrir Hug og hönd. Ég hafði alla mína henti-
semi við það, því eins og ég segi var Halldór
mikill hvatamaður þess að ég gerði það sem
mig langaði til.“
Morgunblaðið/Einar Falur
Auður Laxness
Lesbók Halldór Laxness 2002 Morgunblaðið ∼ 9

12