Morgunblaðið - 24.04.2002, Side 28

UMRÆÐAN
28 MIÐVIKUDAGUR 24. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
MIG langar að skora
á menntamálaráðherra
að beita sér fyrir því, að
stjórnvöld kaupi vík-
ingaskipið Íslending af
Gunnari Marel Egg-
ertssyni skipasmið og
sæfara. Mér finnst vont
til þess að hugsa, að
þetta skip endi hjá út-
lendingum en mér
skilst af fréttum að
Kanadamaður nokkur
hafi gert kauptilboð í
skipið upp á tæpar 60
milljónir króna. Mér
finnst að við Íslending-
ar ættum að reisa sögu-
safn um landnámið,
þjóðveldistímann, sagnaritunina, Al-
þingi – elstu stofnun Íslands – og fund
Grænlands og Vínlands. Þetta tímabil
er glæsilegt í sögu okkar og við eigum
að halda því á lofti. Skipið Íslendingur
ætti sannarlega heima á slíku safni
komandi kynslóðum til fræðslu og
ánægju. Gunnar Marel sýndi og sann-
aði hversu færir skipasmiðir og sæ-
farar það voru sem sigldu hér á Norð-
ur-Atlantshafi á víkingaöld og þeirra
á meðal voru landnáms-
menn Íslands. Sigling
Gunnars og félaga var
auk þess frábær kynn-
ing á sögu okkar og
menningu eða land-
kynning eins og er í
tísku að segja. Stjórn-
völd ættu að vera hon-
um þakklát fyrir þetta
starf hans en áhuga-
leysi þeirra um þetta
mál er ótrúlegt. Mér
finnst 60 milljónir fyrir
þetta skip ekki há upp-
hæð ef miðað er við aðr-
ar opinberar fjárveit-
ingar. Ég heyrði t.d. í
fréttum af hugmyndum
um að verja 100 milljónum á ári, af
opinberu fé, í sérstakan jöfnunarsjóð
til að auðvelda íþróttamönnum að
ferðast milli landshluta. Eitthvað var
það í tengslum við endurskoðaða
byggðaáætlun. Ég las í einu dagblað-
anna, að menntamálaráðuneytið ætl-
aði að verja 51 milljón króna til varð-
veislu íslenskrar tungu í upplýs-
ingasamfélagi. Einnig frétti ég að
sama ráðuneyti ætlaði að verja fé í
eitthvert safn sem á að vera í gamalli
vöruskemmu í Kaupmannahöfn í
Danmörku. Þetta safn á væntanlega
að sýna hið langa samband Íslands og
Danmerkur. Mér finnst sorglegt að
sjá á eftir almannafé í slíkt verkefni
enda var þetta tímabil samfelldrar
hnignunar og niðurlægingar Íslands.
Úr því að hægt er að eyða pening-
um í ofantalin verkefni og svo ótal
mörg önnur, hlýtur ríkið að geta
„nurlað“ saman fyrir hinu glæsilega
skipi, Íslendingi.
Ég vil að lokum spyrja ráðherra
hvort það hafi komið til greina að
kaupa skipið og ef ekki, hvers vegna?
Svar óskast.
Víkingaskipið Íslendingur
Hannes S.
Pétursson
Menningararfur
Mér finnast 60 milljónir
fyrir þetta skip, segir
Hannes S. Pétursson,
ekki há upphæð.
Höfundur er atvinnuflugmaður.
UMRÆÐA um íbúa-
lýðræði hefur blossað
upp í aðdraganda sveit-
arstjórnarkosning-
anna. Flokksstjórn
Samfylkingarinnar
beindi því til framboða
flokksins að þau setji
íbúalýðræði á oddinn í
baráttu sinni í vor.
Þátttökulýðræðið færir
völdin þangað sem þau
eiga að vera; til fólks-
ins. Þá myndi beint
þátttökulýðræði afeitra
niðurdrepandi stjórn-
málaumræðu þrætunn-
ar og hanaatsins og
geta af sér heilbrigða,
lýðræðislega samræðu um þjóðmál-
in.
Netið og lýðræðið
Undanfarinn áratug hefur lítil þró-
un átt sér stað í lýðræðislegum
stjórnarháttum á Íslandi fyrir utan
velheppnaðar tilraunir Reykjavíkur-
listans með rafrænar kosningar,
íbúaþing og íbúalýðræði. En það er
kominn tími til að ganga lengra og
taka skref frá fulltrúalýðræði síðustu
alda til þátttökulýðræðis framtíðar.
Netið hefur haft mik-
il áhrif á þróun þátt-
tökulýðræðisins og get-
ur orðið byltingarkennt
lýðræðistæki á næstu
árum. Í gegnum það
hefur fólkið aðgang að
upplýsingum um allt
milli himins og jarðar.
Því þarf að kanna til
fulls hvaða áhrif milli-
liðalaust lýðræði hefði á
samfélagið og þá sér-
staklega með tilliti til
sveitarstjórna þar sem
auðvelt og byltingar-
kennt gæti verið að
nota milliliðalaust net-
lýðræði í miklum mæli.
Vald peninganna
Þátttökulýðræði á að vera lykilorð
í lýðræðisþróun framtíðar. Sveitar-
stjórnarstigið er einkar vel til þess
fallið að þróa beint lýðræði. Íbúalýð-
ræði og íbúaþing eiga að vera kjörorð
næstu ára á sveitarstjórnarstiginu.
Þau eru vettvangur nærþjónustunn-
ar og eðlilegast að íbúar þeirra taki
sjálfir ákvarðanir um mörg megin-
málin. Taki þátt í sjálfu ákvarðana-
tökuferlinu frá upphafi. Beint lýð-
ræði upprætir einnig að hluta áhrif
hagsmunaafla sem nota fjármagnið
til að kaupa sér áhrif. Til að girða fyr-
ir vald stórfyrirtækja og peninga-
valdsins í samfélaginu þarf að færa
valdið til fólksins í æ ríkari mæli. Þró-
un íbúalýðræðis á sveitarstjórnar-
stiginu er fyrsta skrefið í þá átt.
Aukin áhrif almennings
Björgvin G.
Sigurðsson
Stjórnmál
Þá myndi beint þátt-
tökulýðræði afeitra nið-
urdrepandi stjórnmála-
umræðu þrætunnar og
hanaatsins, segir
Björgvin G. Sigurðsson,
og geta af sér heil-
brigða, lýðræðislega
samræðu um þjóðmálin.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Samfylkingarinnar og kosn-
ingastjóri flokksins í Árborg.
Stórkarlalegar yfir-
lýsingar æðstu ráða-
manna íslensku þjóðar-
innar í garð Evrópu-
sambandsins hafa
vakið athygli og reynd-
ar furðu hjá mörgum
Íslendingum. For-
sætisráðherra okkar
talar á Alþingi um ,,of-
stækisfulla Evrópu-
sinna“ og forsetinn um
þá hættu sem lýðræð-
inu stafi af yfirþjóð-
legri samvinnu eins og
Evrópusambandinu.
Hefur forsetinn bor-
ið þetta álit sitt undir
Grikki, Spánverja og
Portúgala og spurt þá hvort þeir telji
að aðild að Evrópusambandinu hafi
styrkt eða veikt lýðræðið þar í landi?
Staðreyndin er sú að um leið og
þessar þjóðir brutust undan oki ein-
ræðisstjórna sóttu þær um aðild að
Evrópusambandinu ekki síst til þess
að festa lýðræðið í sessi. Veit Ólafur
Ragnar til dæmis að ráðherraráð
ESB ákvað að veita Grikkjum aðild
að sambandinu í trássi við ráðlegg-
ingar framkvæmdastjórnar ESB.
Framkvæmdastjórnin taldi Grikki
ekki efnahagslega í stakk búna til að
ganga í sambandið en pólitískir leið-
togar sambandsins
töldu mikilvægara að
koma í veg fyrir að her-
inn reyndi aftur að
komast til valda í þess-
ari vöggu lýðræðis í
Evrópu. Einnig er vert
að benda á þá stað-
reynd að mikilvægur
tilgangur A-Evrópu-
ríkjanna með aðildar-
umsókn í ESB er að
tryggja lýðræðið í sessi
í þessum fyrrverandi
kommúnistaríkjum.
Á ferð í Noregi ný-
lega varð forsætisráð-
herra okkar tíðrætt um
sjálfstæðið og taldi það
af og frá að löndin tvö myndu fórna
sjálfstæði sínu á altari Evrópusam-
vinnu. Er hann með þessum orðum
að segja að vinaþjóðir okkar á Norð-
urlöndum, Danmörk, Svíþjóð og
Finnland hafi fórnað sjálfstæði sínu
með því að ganga í ESB? Mér finnst
þetta lítilsvirðing í garð frænda okk-
ar og þá sérstaklega Finna sem á
margan hátt hafa þurft að hafa miklu
meira fyrir sjálfstæði sínu en við.
Staðreyndin er sú að flestir Finnar
telja að þeir hafi miklu frekar styrkt
sjálfstæði sitt en hitt með því að
ganga í Evrópusambandið.
Þrátt fyrir að meirihluti þjóðar-
innar virðist styðja nánari samvinnu
við Evrópusambandið er ráðamönn-
um okkar að sjálfsögðu frjálst að
hafa aðra skoðun. Við sem þegnar
þessa lands getum hins vegar gert
þá kröfu til æðstu embættismanna
okkar að þeir tali af yfirvegun og
skynsemi en gleymi sér ekki í stór-
yrtum og hæpnum sleggjudómum
um frjálsa samvinnu sjálfstæðra
ríkja í Evrópu.
Evrópa og ofstæki
Andrés
Pétursson
Evrópumál
Mikilvægur tilgangur
A-Evrópuríkjanna
með aðildarumsókn í
ESB, segir Andrés
Pétursson, er að
tryggja lýðræðið í sessi
í þessum fyrrverandi
kommúnistaríkjum.
Höfundur á sæti í stjórn Evrópu-
samtakanna.
SÍÐASTLIÐINN
föstudag var lögð
fram tillaga í Íþrótta-
og tómstundaráði
Reykjavíkur – ÍTR –
um stuðning við
Knattspyrnufélagið
Víking vegna fram-
kvæmda við stúku í
Fossvogi. Tillöguna
bar fram Kjartan
Magnússon, borgar-
fulltrúi. Meirihluti
ÍTR, Steinunn Valdís
Óskarsdóttir, Ingvar
Sverrisson og Sigrún
Elsa Svavarsdóttir
felldu tillöguna gegn
atkvæðum Kjartans
og Snorra Hjaltasonar. Þetta eru
kaldar kveðjur til Víkings frá ÍTR
og raunar óskiljanleg ákvörðun og
gengur þvert á stefnumótun um
uppbyggingu í Fossvogsdal. Af
mikilli eljusemi og með stuðningi
einstaklinga hafa Víkingar hafið að
reisa stúku í Fossvogi. Sjá má stór-
virkar vinnuvélar í Fossvogi við
framkvæmdir. Nú neitar Reykja-
víkurborg að styðja verkefnið með
hefðbundnum hætti og mismunar
félögum í Reykjavík með grófum
hætti.
Víkingar hófu að flytja starfsemi
félagsins í Fossvog um miðjan ní-
unda áratug. Þá var mörkuð stefna
af þáverandi borgaryfirvöldum.
Glæsilegt félagsheimili reis og eftir
breytta verkaskiptingu ríkis og
sveitarfélaga 1992 var íþróttahús
reist í Fossvogi. Með sérstökum
samningi um flutning Víkings í
Fossvog voru lagðir knattspyrnu-
vellir. Stefnt skyldi að því að reisa
stúku. Aðalstjórn Víkings átti við-
ræður árið 1993 við borgaryfirvöld
um framkvæmdir.
Eftir hinar miklu framkvæmdir í
byrjun tíunda áratugarins hefur
fátt gerst. Þó var á
síðastliðnu ári lagður
aðalgrasvöllur eftir að
félagið fékk land í
Kópavogi. Undanfarin
misseri hafa Víkingar
leitað eftir viðræðum
við borgaryfirvöld um
framtíð félagsins og
m.a. freistað þess að
fá samþykki fyrir
stúkubyggingu. Synj-
un meirihluta ÍTR síð-
astliðinn föstudag er
eins og köld vatnsgusa
framan í Víkinga.
Formaður ÍTR,
Steinunn Valdís Ósk-
arsdóttir borgar-
fulltrúi, hefur neitað að ganga til
samninga við Víking. Hún hefur
kosið að taka u-beygju í uppbygg-
ingu í Fossvogi og ganga á bak lof-
orða sem forystumenn Víkings
fengu frá þáverandi borgaryfir-
völdum um uppbyggingu í Foss-
vogi. Það er ótækt. Svona gera
menn ekki, borgarstjóri. Það verð-
ur að grípa í taumana og leiðrétta
mistök. Víkingar treysta því að svo
verði gert.
Svona gera
menn ekki,
borgarstjóri
Hallur
Hallsson
Höfundur er fyrrv. formaður Vík-
ings.
Borgarmál
Það verður að grípa í
taumana og leiðrétta
mistök, segir Hallur
Hallsson. Víkingar
treysta því að svo
verði gert.
MEIRIHLUTINN í
Kópavogi hefur haft
um það mörg orð að
hann geri vel við
skólana og leggi mikið í
innra starf. Á fundi for-
eldrafélaganna í Kópa-
vogi þriðjudaginn 16.
apríl sagði Bragi Mich-
aelsen, formaður skóla-
nefndar, að Kópavogur
gerði betur við skólana
en Reykjavík. Þetta er
rangt!
Fjöldi almennra
kennslustunda sem
skólar fá úthlutað segir
nánast allt um það hve
mikið er lagt í innra
starf skólanna. Reiknilíkan sem
Kópavogur notar til að úthluta al-
mennum kennslustundum til skól-
anna gefur færri kennslustundir en
líkanið sem Reykjavík notar. Hér
eru tekin handahófskennd dæmi af 7
skólum og er niðurstaðan í öllum til-
fellum Kópavogi í óhag:
Kópavogur Reykjavík Mismunur
Skóli 1 808 832 24
Skóli 2 1125 1143 18
Skóli 3 818 841 23
Skóli 4 764 773 9
Skóli 5 1061 1069 8
Skóli 6 891 916 25
Skóli 7 930 949 19
Þessu til viðbótar má nefna að
Kópavogur leggur ekki fjármuni til
þróunar- og nýbreytn-
istarfs en Reykjavík
gerir það aftur á móti
með þróunarsjóði sín-
um.
Kópavogur stendur
sig því lakar en
Reykjavík hvað innra
starf skólanna varðar. Í
þeim dæmum sem tek-
in eru hér að ofan mun-
ar hátt í einni kennara-
stöðu á flesta skóla.
Þetta eru stundir sem
hægt er að nota t.d. til
að efla kennslu í list- og
verkgreinum, skipta
námshópum o.s.frv.
Þótt þessi munur sé ekki nema 2-3%
skiptir hann heilmiklu máli fyrir
skólana.
Hafsteinn
Karlsson
Kópavogur
Kópavogur stendur
sig því lakar en Reykja-
vík, segir Hafsteinn
Karlsson, hvað innra
starf skólanna varðar.
Höfundur er í 3. sæti Samfylking-
arinnar í Kópavogi.
Fleiri kennslu-
stundir í Reykjavík
en í Kópavogi