Vísir - 19.08.1980, Blaðsíða 8

8
vtsm
Þriöjudagur 19. ágúst 1980
Utgefandi: Reykjaprent h.f.
Framkvæmdastjóri: Davió Guómundsson.
'Rítstiórar. ólafur Ragnarsson og Ellert B. Schrom.-.
,’Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guómunasson, Elías Snæland Jónsson. Fréttastjóri
erlendra frétta: Guömundur G. Pétursson. BlaAamenn: Axel Ammendrup/ Fríða
Astvaldsdóttir, Halldór Reynisson, lllugi Jökulsson, Jónína AAichaelsdóttir, Kristín
t^orsteinsdóttlr, AAagdalena Schram, Páll AAagnússon, Sigurjón Valdimarsson,
Sæmundur Guðvinsson, Þórunn J. Hafstein. Blaðamaður á Akureyri: Gísli Sigur-
geirsson. Iþróttir: Gylfi Kristjánsson, Kjartan L. Pálsson. Ljósmyndir: Bragi
Guðmundsson, Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson. útlit og hönnun:
Gunnar Trausti Guðbjörnsson og Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Ritstjórn: Síðumúla 14 stmi 86óll 7 llnur. Auglýsingar og skrifstofur: Síðumúla 8
simar 86óll og 82260. Afgreiðsla: Stakkholti 2-4 slmi 86611.
Askriftargjald er kr.SOOOá mánuði innanlands og verð I lausasölu 250 krónur ein-
takið. Visir er prentaður I Blaðaprenti h.f. Slðumúla 14.
Úr iðjagrænu í eyðisand
Fyrstu afleiðingar Heklugossins
1980 komu í Ijós í gær, eftir að
meginöskugosinu lauk. Þá voru
afréttir Sunnlendinga kannaðir
og kom í Ijós að þar höfðu orðið
gifurlegar gróðurskemmdir.
Svæði, sem verið höfðu iðjagræn
og gróin, voru á einni nóttu orðin
svört sem eyðisandar yf ir að líta,
og öskulagið þar allt að 30 senti-
metra þykkt.
Fregnir af þessum svæðum
síðdegis í gær voru ekki uppörv-
andi fyrir bændur í sveitum
Suðurlands. Svartastar voru þær
af Holta- og Landmannaafrétti:
Aðalgraslendið algerlega horfið
og enga beit þar að hafa næstu
árin.
Þarna var ekki um annað að
ræða en gera út leiðangra til þess
að bjarga fé til byggða, og unnu
bændur ósleitilega að því fram á
kvöld. Hekla hafði svo sannar-
lega sett strik í reikninginn hjá
bændunum í nágrenni hennar.
Fólk, sem býr á þéttbýlissvæð-
inu við Faxaflóa hefur flykkst
austur að Heklu þá tvo daga, sem
gosið hefur staðið og virt fyrir
sér það stórbrotna og hrikalega
sjónarspil, sem þar á sér stað.
Þótt hvert gosið haf i rekið annað
hér á landi síðustu árin draga
slikar náttúruhamfarir skiljan-
lega að sér múg og margmenni,
þar sem fæstir hafa haft aðstöðu
r
m,
***
m 0 m m 0* m
m m- m-m 4'*
m* m f m m «0* mr*4 * * m m
öskufall frá Heklugosinu hefur breytt gróöurlendum á afréttum syftra i svartar auftnir.
Þar er nú unnift aft björgun fjár, en norftan heifta ógnar flúoreitrun bústofni bænda.
Heklugos er þvf ekki einungis stórbrotift sjónarspil.
til að sjá nema örfá þeirra gosa,
sem brotist hafa upp á yfirborð
jarðar á undanförnum árum.
Það, sem nú er í algleymingi er
líka margfalt stærra og öflugra,
en þau smágos og skvettur, sem
fjölmiðlar hafa beint athygli
landsmanna að með jöfnu milli-
bili norður við Mývatn undanfar-
in misseri.
Þeir, sem standa nú í fyrsta
sinn á ævinni andspænis þeim
reginkröftum, sem eru að verki i
gígum Heklu eiga vart orð til að
lýsa því, sem fyrir augu ber, ekki
sist þegar skyggja tekur, er eld-
súlur rísa til himins og hraunelf-
ur hlykkjast frá gígbörmum.
En það kveður við annan tón
hjá þeim, sem eiga lífsafkomu
sína undir því, að Hekla gamla
hafi hægt um sig. Þeir vona í
lengstu lög, að hún taki sér lang-
ar hvíldir milli þess sem hún læt-
ur til sín taka. „Maður er nú far-
inn að venjast þessum fjanda"
sagði bóndinn i Selsundi á
Rangárvöllum, þegar hann var í
útvarpinu í gær spurður álits á
Heklugosinu, sem blasti þá við af
bæjarhlaðinu hjá honum. Hraun-
straumurinn hafði þá tekið
stefnu á túnfótinn í Selsundi, en
sem betur fer töldu menn á þeim
slóðum litla hættu á að nýja
Hekluhraunið næði að velta svo
mjög fram, að það kæmi nærri
bæjarhúsunum.
Hættan nú virðist aftur á móti
mest varðandi f lúoreitrun í búfé.
Eftir að sýni af ösku og gjósku,
sem fallið hefur á beitarlönd,
hafa verið rannsökuð er Ijóst orð-
ið, að f lúormagnið er talsvert yf-
ir hættumörkum og bendir því
flest til að eitthvað svipað verði
uppi á teningnum og eftir Skjól-
kvíagosið 1970. Þá veiktist og
drapst fjöldi fjár einkum á
Norðurlandi.
Vonandi verður hægt að taka f é
á hús og gera aðrar nauðsynlegar
ráðstafanir í þessu sambandi til
þessaðdraga úrtjóninu, en varla
verður hjá því komist að Hekla,
þetta nafntogaða eldfjall, valdi
Islendingum einhverjum búsifj-
um nú sem fyrr, þegar hún hef ur
ræskt sig.
r Gjöifl í stöðumæTa. slmasjáífsaía og leíkiæki r.kI:
j VERULEGAR HCKKANIR SMH-
FARA MYNTBREYHNGUNNI
Gjöld i simasjálfsala og
stöðumæla koma til meft aft
hækka verulega vift myntbreyt-
inguna um áramótin. Hækkun á
gjöldum i simasjálfsala verftur
60%, og 150% hækkun veröur á
stöftumælagjöldum. Þá hefur
Raufti kross Islands ákveöift, aft
i staö 50 króna myntarinnar,
sem nú er notuft I hluta söfnun-
arleiktækja R.K.Í., verftinotuft 1
nýkróna. Þar er þvi um 100%
hækkun aft ræfta.
Aö sögn Egerts Asgeirssonar,
framkvæmdastjóra Raufta
kross Islands verfta 10 króna
tækin tekin úr umferft frá og
meö myntbreytingunni, aö
minnsta kosti til aft byrja meö.
Mun vera talsveröum erfiftleik-
um bundift aö breyta 10 króna
tækjunum, og verftur ekki lagt
út i þaö aft sinni. Hins vegar er
undirbúningur undir breytingu
50 króna tækjanna kominn á
lokastig, búift aft skipuleggja
væntanlega breytingu nákvæm-
lega og útvega nauftsynleg
áhöld til verksins.
„Eðlileg hækkun”
Þorvarftur Jónsson, yfirverk-
fræftingur hjá Pósti og síma,
tjáöi okkur, aft símasjálfsölun-
um, sem nú taka vift 3 myntteg-
undum, 5 kr 10 kr og 50 kr.veröi
breytt þannig, aft nota megi
nýju myntirnar 50 aura, 1 kr og
5 kr. Eins og er kostar innan-
bæjarsimtal minnst 30 kr, eöa 50
kr ef menn eiga ekki nógu
marga tikalla. Eftir breyting-
una verftur minnsta gjald fyrir
innanbæjarsimtal 50 aurar, sem
samsvara 50 gömlum krónum,
og nemur hækkunin þvi 60%.
„Þeir, sem eru meft eiginn
sima, þurfa aft borga, meft sölu-
skatti, 36 kr minnst fyrir innan-
bæjarsimtal” sagfti Þorvarftur.
„Viröist ekki óeölilegt, aft inn-
anbæjarsimtal úr sjálfsala kosti
minnst 50 kr„ þegar tekift er til-
lit til kostnaftar vift uppsetningu
og vifthald sjálfsalanna, auk út-
gjalda vegna sjálfrar breyting-
arinnar. Þess er einnig aft gæta,
aö gjaldskrárhækkanir Pósts og
sima hafa verift örarundanfariö
en skiljanlega hefur ekki veriö
hægt aft breyta sjálfsölunum til
samræmis vift gjaldskrána. Nú
verftur þessu komift í rétt horf,
og mönnum jafnframt gert
kleift aft eiga langlinusamtöl I
sjálfsölum. Þaft er varla hægt
núna, þvi' aft maftur hefur ekki
vift aft mata sjálfsalann”.
150 % hækkun
stöðumælagjalda
Eftir myntbreytinguna verö-
ur nýja krónan notuft i stöftu-
mæla i höfuftborginni, aft sögn
Guttorms Þormar, borgarverk-
fræöings. Nú kosta 30 minútur i
stæfti 40 kr, þar sem dýrast er i
borginni, en eftir breytinguna
munu 30 minútur kosta 1 nýkr.
Nýja krónan janfgildir 100
gömlum krónum. Hækkun
stöftumælagjalda um áramótin
mun þvi nema 150 %.
— AHO