Morgunblaðið - 25.06.2002, Side 1

ÓTTAST er að a.m.k. tvö hundruð
manns hafi farist og margir til við-
bótar slasast þegar farþegalest lenti
í árekstri við flutningalest í Tansaníu
í gærmorgun. Slysið átti sér stað 400
km vestur af höfuðborg Tansaníu,
Dar es Salaam, í Dodoma-héraði.
Lýsti ríkisútvarpið í Tansaníu slys-
inu sem því versta í sögu lestarsam-
gangna í landinu.
„Tala látinna er nú 200. Talan gæti
hækkað því lík gætu enn verið föst í
lestarklefunum,“ sagði John Ki-
timba, fulltrúi samgönguyfirvalda í
Dodoma. Um eitt þúsund farþegar
voru í lestinni er slysið átti sér stað.
Er talið að hún hafi verið á leið upp
bratta brekku þegar vél hennar gaf
sig og allir 22 vagnar hennar tóku að
renna hratt aftur á bak, þannig að
lestin keyrði beint inn í flutningalest
sem kom í humátt á eftir. Varð þetta
til þess að allir vagnar lestarinnar
fóru út af sporinu og hlóðust þar í
eina stóra hrúgu.
Frederick Sumaye, forsætisráð-
herra Tansaníu, hefur þegar lýst yfir
þjóðarsorg í landinu.
200 dóu í lestar-
slysi í Tansaníu
Dar Es Salaam. AFP.
GEORGE W. Bush Bandaríkjafor-
seti hvatti Palestínumenn í gær í
ræðu um málefni Mið-Austurlanda,
sem beðið hefur verið eftir með nokk-
urri eftirvæntingu, til að velja sér
nýja leiðtoga. Bush nefndi Yasser
Arafat, forseta heimastjórnar Palest-
ínumanna, aldrei á nafn í ræðu sinni
en ljóst var þó hvað hann átti við.
„Friður þarfnast þess að ný og allt
önnur forystusveit komi til sögunnar
hjá Palestínumönnum – aðeins þann-
ig getur sjálfstætt ríki orðið að veru-
leika,“ sagði Bush. „Ég kalla því á pal-
estínsku þjóðina að velja sér nýja
leiðtoga, leiðtoga hverra orðspor er
ekki eyðilagt sökum tengsla við
hryðjuverk.“
Bush gerði lýðum ljóst að stuðn-
ingur Bandaríkjanna við stofnun Pal-
AP
Ísraelskur hermaður bannar blaðaljósmyndara að taka myndir í Ramallah í gær. Ísraelar hertóku borgina enn á ný og handtóku hóp manna.
George W. Bush Bandaríkjaforseti ræðir málefni Mið-Austurlanda
Washington, Ramallah, Jerúsalem. AFP.
estínuríkis og fjárhagsaðstoð væri
háður umfangsmiklum umbótum á
heimastjórninni, sem m.a. fæli í sér að
skipt yrði um forystusveit.
„Ég kalla á Palestínumenn að þróa
lýðræðishefð sem byggist á frelsi og
fordómaleysi. Ef palestínska þjóðin
vinnur að þessum markmiðum munu
Bandaríkin og önnur ríki heims
styðja þá með ráðum og dáð,“ sagði
Bush.
Hann sagði eðlilegt að stefna að
myndun bráðabirgðaríkis á meðan
samið væri um hitamál, s.s. landa-
mæri palestínsks ríkis, stöðu flótta-
manna og yfirráð yfir Jerúsalem.
Þá sagði Bush að eftir því sem Pal-
estínumenn tækju skref í rétta átt
yrðu Ísraelar að svara í sömu mynt;
draga herlið sitt til baka frá þeim
svæðum, sem þeir hafa hertekið frá
því að uppreisn Palestínumanna hófst
í september árið 2000. Jafnframt yrði
að binda enda á landnemabyggðir
gyðinga á heimastjórnarsvæðum Pal-
estínumanna.
Erekat segir Arafat réttkjörinn
leiðtoga Palestínumanna
Viðbrögð við ræðu Bush voru af
ýmsum toga. Ariel Sharon, forsætis-
ráðherra Ísraels, tók undir óskir
Bush um að Arafat yrði ýtt til hliðar.
Saeb Erekat, aðalsamningamaður
Palestínumanna, sagði hins vegar að
krafa Bush um að Arafat yrði látinn
víkja væri óviðunandi. „Arafat forseti
var kosinn af palestínsku þjóðinni í
beinum kosningum […] og Bush for-
seti verður að virða vilja palestínsku
þjóðarinnar,“ sagði Erekat. Í form-
legri yfirlýsingu heimastjórnar Pal-
estínumanna var óskin um nýja for-
ystusveit hins vegar virt að vettugi og
framlagi Bush fagnað.
Fyrr í gær hafði Ísraelsher tekið öll
völd í Ramallah í þriðja skipti í þess-
um mánuði, auk þess sem skotið var
flugskeytum á skotmörk á Gaza-
svæðinu. Sex Palestínumenn féllu í
aðgerðum Ísraela á Gaza og sögðu
ísraelsk stjórnvöld að einn af forystu-
mönnum Hamas-samtakanna, Yasser
Rizek, hefði verið í hópi látinna.
Ariel Sharon, forsætisráðherra Ísr-
aels, sagði umsvif Ísraela einungis
forsmekkinn að því sem koma skyldi
– í undirbúningi væru „meiri háttar
hernaðaraðgerðir“ á Gaza, sem
beindust gegn Hamas-samtökunum.
Hvetur Palestínumenn
til að ýta Arafat til hliðar
146. TBL. 90. ÁRG. ÞRIÐJUDAGUR 25. JÚNÍ 2002 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
STOFNAÐ 1913
MORGUNBLAÐIÐ 25. JÚNÍ 2002
HÆSTIRÉTTUR í Bandaríkjunum
ógilti í gær dauðadóma yfir a.m.k.
150 sakamönnum þar í landi og úr-
skurðaði að kviðdómur, en ekki
dómarar, skyldi ákveða refsingar.
Sjö af níu dómurum Hæstaréttar
voru sammála úrskurðinum, en tveir
á móti, og þýðir þetta að dauðadóma
er felldir hafa verið í að minnsta
kosti fimm ríkjum Bandaríkjanna
verður að endurskoða.
Úrskurður Hæstaréttar varðar
aðeins þau mál þar sem kviðdómur
hefur úrskurðað sakborning sekan,
en dómarar ákvarðað refsinguna. Er
það mat Hæstaréttar að refsi-
ákvörðun með þessum hætti gangi
gegn stjórnarskrárbundnum rétti
sakborninga til að kviðdómur dæmi í
málum þeirra.
Þetta er í annað sinn á tæpri viku
sem Hæstiréttur Bandaríkjanna
fellir úrskurð er varðar mál fjölda
dauðamanna í landinu. Í síðustu
viku ákvarðaði rétturinn að aftökur
þroskaheftra sakamanna stönguðust
á við stjórnarskrána. Rétturinn hef-
ur þó ekki breytt afstöðu sinni til
réttmætis dauðarefsinga yfirleitt.
3.700 bíða aftöku
Alls bíða um 3.700 dauðamenn af-
töku í þeim 38 ríkjum Bandaríkj-
anna sem beita dauðarefsingum. Í
sumum ríkjanna úrskurðar kvið-
dómur um sekt eða sakleysi sak-
bornings, en dómari, eða nefnd dóm-
ara, ákvarðar síðan refsinguna, og
geta þeir tekið tillit til þátta sem
auki refsinæmi glæpsins, s.s. að
morð hafi verið sérstaklega svívirði-
legt eða hvort það hafi verið framið í
ágóðaskyni.
Úrskurður Hæstaréttarins í gær
byggðist á sjötta viðauka stjórnar-
skrárinnar, sem kveður á um að sak-
borningur eigi rétt á að vera dæmd-
ur af jafningjum sínum, og öðrum
úrskurði Hæstaréttar frá 2000 sem
ógilti annars konar refsiákvörðun
sem dómarar höfðu með höndum.
Kvið-
dómur
ákvarði
refsingu
Washington. AP.
VLADÍMÍR Pútín, forseti Rúss-
lands, brást í gær hart til varn-
ar þeirri stefnu sinni að auka
samskiptin við vestræn ríki á
öllum sviðum. Sagði hann, að
meginmarkmiðið með henni
væri að bæta efnahagsástandið
og þar með lífskjör rússnesks
almennings.
Pútín kom í gær fram á
blaðamannafundi, sem var
sjónvarpað um allt landið, og
svaraði þar mörgum bein-
skeyttum spurningum, einkum
um þá stefnu hans að hafa sem
best samskipti við Vesturlönd en
kommúnistar og ýmis öfl í hernum
hafa gagnrýnt forsetann harðlega
fyrir undirlægjuhátt gagnvart vest-
rænum ríkjum, einkum Bandaríkj-
unum.
„Hvernig gagnast þessi stefna
okkur Rússum?“ spurði einn blaða-
maðurinn og Pútín velti svarinu fyr-
ir sér nokkra stund.
„Mikilvægasta verkefni okkar er
að treysta efnahaginn og bæta lífs-
kjör fólksins,“ sagði Pútín, „og til að
ná því markmiði verður að uppfylla
nokkur skilyrði. Fyrir það fyrsta
verður að styrkja innviði rússnesks
Pútín ver vináttuna við Vesturlönd
Moskvu. AFP.
samfélags og í öðru lagi, á þess-
um tímum alþjóðavæðingar, að
tryggja okkur markaði. Það er
forsenda framfara í þessu
landi. Góð samskipti við önnur
ríki er hin hliðin á miklum og
góðum viðskiptum við þau.“
Maður fólksins
Pútín svaraði spurningum
um ýmis önnur mál, til dæmis
stríðið í Tsjetsjníu og ástandið í
Mið-Austurlöndum, en umfram
allt lagði hann áherslu á, að
hann væri maður fólksins. Þótt
hann hefði verið forseti í tvö ár,
hefði hann lengst af búið í venjulegri
blokkaríbúð í Leníngrad, síðar
Sankti Pétursborg.
„Ég þekki af eigin raun líf venju-
legs fólks og það hefur oft hjálpað
mér,“ sagði Pútín á fundinum með
um 700 blaðamönnum.
Vladímír Pútín, forseti Rússlands, er hann
kom til blaðamannafundarins í Kreml í gær.
AP