Morgunblaðið - 29.06.2003, Blaðsíða 14

Einn góður …
Siggi: Er amma þín gömul?
Dísa: Hvort hún er! Meira segja hárkollan hennar er
byrjuð að grána...
(Af www.ruv.is > Stundin okkar frá Arneyju Lind 8 ára, Vestmannaeyjum.)
Í FYRRASUMAR kenndum við hér í barna-
blaðinu hvernig hægt er að smíða flugdreka. En
nú hefur verið haldið námskeið í flugdrekasmíði
á Árbæjarsafni. Kannski verður námskeiðið
haldið aftur eftir verslunarmannahelgi, en marg-
ir hafa sýnt því áhuga, og ef ykkur langar á
flugdrekasmíðanámskeið, þá látið fólkið á Ár-
bæjarsafninu endilega vita. Eins og sjá má á
myndunum hér fyrir neðan fannst strákunum
sem sóttu námskeiðið voðalega gaman, og voru
stoltir þegar flugdrekarnir þeirra tókust á loft.
Flugdrekafjör
Kjartan vandar sig
rosalega mikið.
Stoltir flugdrekaeigendur: Kjartan Másson, Orri
Ármansson, Arnold Halldórsson, Jökull Hall-
dórsson og Eiríkur Lynch.
Þessi litli flýgur mjög vel,
og fæst á Árbæjarsafni.
Jökull sýnir Valdóri smíðakennara hvað flugdrek-
inn hans er flottur.
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins

Væri ekki frábært að eiga svona tréhús? Þessir
krakkar eru ekkert smá heppnir – og gaman hjá
þeim!
Litið listavel
Þarna stendur api hjá – kannski tréð sé þá
ekki á Íslandi? En þið vitið samt nafnið á því,
þótt apinn klóri sér í hausnum. Dragið línu
frá 1 upp í 54 og tréð kemur í ljós.
Hvernig tré er
þetta?

Laufblöð eru ótrúlega mikilvæg fyrir trén, því
þau færa þeim mat. Þegar laufblaðið hefur eldað
matinn, fer hann fyrst um æðar þess inn í grein-
arnar, og þaðan áfram niður.
Til að sjá betur æðarnar má gera eins og mynd-
irnar sýna.
1) Finna sér laufblað sem manni finnst fallegt.
2) Leggja það undir pappírsblað.
3) Rúlla lit yfir laufblaðið, eða lita létt.
4) Og þá koma æðarnar vel í ljós.
Laufblaðið grand-
skoðað
Smá rannsókn

Oft finnum við trjágreinar hér og
þar og förum að leika okkur með
þær. En er ekki hægt að gera eitt-
hvað sniðugt úr þeim? Jú! Fána með
persónulegu einkennismerki!
Það sem til þarf:

Efnisbút, kannski gamalt lak
eða koddaver (spyrja um leyfi!).

Skæri.

Tússpenna eða föndurmáln-
ingu.

Stóra og góða grein.

Teiknibólu eða nál og tvinna.
Það sem gera skal:
1) Hugsaðu upp einkennismerkið
þitt og æfðu þig í að teikna það.
2) Klipptu efnið til og málaðu ein-
kennismerkið þitt á það.
3) Notaðu teiknibólu eða nál og
tvinna til að festa fán-
ann við fánastöngina
(greinina).
4) Nú er um að
gera að eigna sér
landssvæði með
því að stinga fán-
anum niður, eða
bara spássera um
bæinn með hann.
Fín fánastöng
Fjör að föndra
ÞAÐ eru tré í langflestum görðum á Íslandi,
þótt annars sé ekki mikið um skóga hér á
landi. Sagt er að þegar landnámsmenn komu
hingað fyrst hafi landið verið skógi vaxið, en
blessaðar landnámsrollurnar átu þá víst upp
til agna! Nú er fólk að planta trjám aftur um
allar trissur og rækta nýja skóga og lundi, en
hvers vegna? Hefur þú einhvern tímann pælt í
trjám? Hvað er tré?
Dýr og menn þarfnast trjáa
Bara tré? Nei, það er ekki rétt svar. Tré er
margt merkilegt. Tré eru heimili margra
dýra, sem búa alla sína ævi í trjám. Fuglar,
íkornar og alls konar skordýr fá skjól frá
veðri, vindum og hættulegum óvinum sínum
uppi í tré. Hver man ekki eftir Lilla klifur-
mús? Í trjánum fá þau líka mat, jafnvel frá
dauðum trjám!
Hvað gerir tréð fyrir þig? Líttu í kringum
þig í herberginu þínu. Hvað er úr tré? Rúmið
þitt? Skrifborðið þitt? Teikniblokkin þín? Tré-
litirnir þínir? Blýanturinn? Hvað fleira?
En hvað gerir tréð fyrir alla í heiminum?
Trén hreinsa loftið sem við öndum að okkur
með því að búa til nýtt súrefni, og rætur
trjánna halda jarðveginum í skefjum svo hann
fjúki ekki út um allt. Þannig eyðist landið okk-
ar ekki. Svo eru tré hreinlega falleg, og sann-
kallað augnayndi – ekki satt?
Laufblöðin kokka!
En til þess að trén geti staðið í stykkinu
þurfa þau mat. Og þá fara laufblöðin að kokka!
Ó, já! Sko, laufblöðin anda að sér koltvísýring
– eða mengun – úr loftinu, fá vatn sent frá rót-
um trjánna og nota síðan hita sólarinnar til að
elda matinn fyrir tréð, sem þá sendir frá sér
súrefni. Nammi namm! Hver vill ekki heitt
mengað loft blandað vatni í kvöldmatinn?
Matinn senda þau svo til trésins eftir leiðslum
sem liggja upp eftir stofninum. Eftir þessum
sömu leiðslum kemur líka vatnið til laufanna.
Á hverju ári hleður tréð fleiri leiðslum utan
um sig, og við getum séð þær eins og hringi í
trjástofni (sjá Andrés Önd), eða eins og línur,
t.d í parketinu heima. Eftir hringjunum er
hægt að reikna út hversu gamalt tréð er. Í Há-
skólabíói er trjábútur frá landnámsöld, til
vinstri við sal 1. Kíkið á hann, og sjáið merki-
lega sögu trésins.
Ætlar þú að planta tré?
Mikið er plantað af lerki, birki, greni, ösp og
alls konar barrtrjám hér á Íslandi.
Vilt þú planta tréi? Kannski eiga þitt eigið
tré í garðinum heima? Hvernig tré viltu?
kannski það sem vex hraðast? Eða það sem
þér þykir fallegast? Ertu búin/n að safna þér
fyrir einu? Taktu tíma til að velja vel. Þú verð-
ur að hafa mömmu og pabba með þér þegar þú
plantar því, til að finna rétta staðinn, því hann
verður að vera góður svo tréð fái nóg pláss til
að vaxa. Það vill líka vera í skjóli fyrir stormi
og vondum veðrum, og ekki þrífst það í
skugga. Hugsaðu vel um tréð þitt og öll tré.
Andrés giskar á aldur þessa trjástofns.
Hefurðu pælt í
trjám?
Líttu í kringum þig