Morgunblaðið - 20.11.2003, Blaðsíða 14

14 B FIMMTUDAGUR 20. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ














































































































NFRÉTTIR



 
 

  



 
 


  

!
    


"
# $



%
!$$
 
!   

 
!$$



&

' 

!$$



 
 

!

 


   
 
' 


(
$! 

 $
 #   



 



)

    $ 




!   !
%


  
 

*
 !



 
 
$
 $$
!

 
 


%))
Í
tíu fyrirtækjum af fimmtán í Úrvals-
vísitölunni situr engin kona í stjórn.
Fimm konur sitja í stjórnum fyrirtækj-
anna sem mynda Úrvalsvísitöluna í
Kauphöll Íslands en 85 karlar. Alls eru
stjórnarsætin 95 en í þeim sitja 85 einstakling-
ar, þar sem nokkrir eiga sæti í fleiri en einni
stjórn. Hlutfall kvenna í stjórnum hinna ís-
lensku stórfyrirtækja er 5,3%, sem þýðir að fyr-
ir hverja konu sem situr í stjórn sitja sautján
karlar. Sé horft á stjórnarsætin en ekki ein-
staklinga þá er eitt sæti skipað konu fyrir hver
19 sæti skipuð karlmönnum.
Fleiri konur í breskum
stjórnum en íslenskum
Töluverð umræða hefur verið um konur í
stjórnum fyrirtækja, eða réttara sagt skort á
konum í stjórnum fyrirtækja, í breskum fjöl-
miðlum undanfarna daga. Tilefnið er nýbirt út-
tekt á samsetningu stjórna sem Cranfield Scho-
ol of Management gerði á fyrirtækjum í FTSE
100-vísitölunni sem skráð eru í Kauphöllina í
London. Úttektin leiðir í ljós að konur fylla 101
sæti í stjórnum þessara 100 stærstu fyrirtækja
landins. Hlutfall kvenna í stjórnum FTSE 100-
fyrirtækja er 8,6%, og þykir ekki hátt en í
stjórnum Úrvalsvísitölufyrirtækja er hlutfallið
5,3%.
Fyrirtækjum með stjórnir eingöngu skipaðar
körlum í FTSE 100-vísitölunni hefur fækkað úr
39 í 32 frá því sams konar könnun var gerð í
fyrra. Í tveimur þriðju fyrirtækjanna situr
þannig minnst ein kona í stjórn. Eins og sést á
tölunum fyrir Ísland er þessu öfugt farið hér. Í
nákvæmlega tveimur þriðju þeirra fyrirtækja
sem mynda Úrvalsvísitöluna situr engin kona í
stjórn.
Þrátt fyrir að konum hafi fjölgað í stjórnum
breskra fyrirtækja hafa höfundar Cranfield-
skýrslunnar áhyggjur. Haft er eftir Val Singh,
einum höfunda, í frétt á vef Reuters að þótt
fleiri konur sitji í stjórnum FTSE 100-fyrir-
tækja nú en nokkru sinni fyrr sé enn langt í
land. „Við erum komin þangað sem Bandaríkin
voru komin fyrir fimm árum,“ segir Singh. Sem
dæmi má nefna að árið 2001 voru innan við 20%
stjórna Fortune 500-fyrirtækjanna í Bandaríkj-
unum eingöngu skipaðar körlum. Athygli vekur
að bandarískar konur skipa fjórðung af 101
stjórnarsæti kvenna í stórfyrirtækjunum sem
um ræðir í bresku skýrslunni.
Alls sitja 88 konur í stjórnum 68 fyrirtækja í
FTSE 100. Í fyrra voru þær 75 og sátu í 61
stjórn. Tvö fyrirtæki í Bretlandi eru nú með
fjórar konur í stjórn, smásölukeðjan Marks &
Spencer og lyfjafyrirtækið AstraZeneca en í
báðum þessum fyrirtækjum eru þrettán stjórn-
armenn. Konur eru þannig tæpur þriðjungur
stjórna þar sem hlutföllin eru jöfnust. Sjö fyr-
irtæki eru með þrjár konur í stjórn og í þrettán
fyrirtækjum eru tvær konur í stjórn. Í 46 fyr-
irtækjum er ein kona í stjórn. Ekkert fyrirtæki
í íslensku Úrvalsvísitölunni er með fleiri en eina
konu í stjórn.
Blandaðar stjórnir
skila meiru
Iðnaðar- og viðskiptaráðherra Bretlands, Pat-
ricia Hewitt, segir skýrsluna sýna að hlutfall
kvenna í stjórnum FTSE 100-fyrirtækjanna
endurspegli hvorki kynjahlutfall starfsfólks
fyrirtækjanna né viðskiptavina þeirra. Cran-
field School of Management hefur fylgst með
samsetningu stjórna FTSE 100-fyrirtækja frá
því 1999 og segir fyrirtæki með blandaðar
stjórnir hafa sýnt meiri framfarir en hin á þess-
um tíma.
Í frétt Financial Times um skýrsluna segir að
niðurstöður sýni sterk tengsl milli góðra stjórn-
sýsluhátta (e. corporate governance) og þess að
konur sitji í stjórn. Þau fyrirtæki sem komu
best út á átta ólíkum mælikvörðum sem notaðir
eru til að meta góða stjórnsýsluhætti voru mikl-
um mun líklegri til að hafa að minnsta kosti eina
konu í stjórn, að því er fram kemur í fréttinni.
Í leiðara Guardian í liðinni viku var fjallað um
rannsóknina og lýsir leiðarahöfundur þar
áhyggjum af því hve hægt gengur að fjölga kon-
um í stjórnum. Leiðarahöfundur nefnir að ráða-
menn í Noregi og Svíþjóð hafi hótað fyrirtækj-
um að setja lög sem skikki þau til að jafna
kynjahlutföll í stjórnum þannig að hlutur
kvenna verði ekki minni en 40%. Hann kveðst
telja fulllangt gengið að binda ákveðið hlutfall í
lög. Hins vegar sé ljóst að konur í Bretlandi hafi
ekki jöfn tækifæri til að koma sér að í stjórnum
fyrirtækja. Eitt af því sem hann leggur til er að
bresku fyrirtækin breyti ráðningarferlinu til að
fá fleiri konur í stjórn. Einungis lítill hluti
stjórnarmanna sé ráðinn í gegnum viðtöl.
Flestir, um 96% þeirra sem koma inn sem
óháðir stjórnarmenn, séu ráðnir í gegnum
tengsl og þar standi konur ekki eins vel að vígi.
Stjórnarmenn í Bretlandi séu þannig ekki endi-
lega ráðnir vegna sinnar þekkingar heldur
vegna þess hverja þeir þekkja.
Ein kona
fyrir hverja
sautján karla
"
   
 $

" %

&'#(
 


  ! "# $ %
& $ ' % 
(

 
)
* $+)
,
)
 

-$./
"/'
0!1/
2!'3
24
2356+7 !' 28 9:$$ $! %8% 
; 2!8 835<8 *"/
4 8" '= Konur í stjórnum fyrirtækja í Úrvalsvísitölunni má telja á
fingrum annarrar handar. Eyrún Magnúsdóttir skoðaði
kynjahlutföllin og kynnti sér umræðu um fæð kvenna í
stjórnum breskra fyrirtækja.
eyrun@mbl.is
EITT af því sem fjölmiðlar benda sérstaklega á í út-
tekt Cranfield er að þaulsætnir stjórnarformenn eru
ólíklegri til að hafa konur með sér í stjórn en þeir sem
setið hafa stutt í sæti stjórnarformanns. „Ungar“
stjórnir í breskum fyrirtækjum, eða tiltölulega nýskip-
aðar, eru þannig líklegri til að vera skipaðar bæði kon-
um og körlum. Þetta virðist þó ekki eiga við um stjórn-
ir íslenskra Úrvalsvísitölufyrirtækja.
Í frétt Financial Times um skýrsluna kemur fram að
ef fyrirtækjunum er raðað upp eftir því hver hafa flest-
ar konur í stjórn kemur í ljós að stjórnarformenn
þeirra tólf efstu hafa að meðaltali setið styttra en aðr-
ir sem stjórnarformenn.
Með öðrum orðum benda niðurstöður til þess að
með uppstokkun í breskum stjórnum fjölgi konum.
Þróunin er ekki sú sama með fyrirtæki í Úrvals-
vísitölunni. Hlutfall kvenna í stjórnum Úrvalsvísitölu-
fyrirtækja er lágt og virðist ekki fara hækkandi þótt
stjórnir fyrirtækjanna séu stokkaðar upp. Á þessu ári
hafa nýjar stjórnir verið skipaðar í tæpum þriðjungi
fyrirtækja í Úrvalsvísitölunni.
Þessar „ungu“ stjórnir eru allar skipaðar körlum
eingöngu. Ný stjórn Eimskipafélagsins tók til starfa í
síðasta mánuði og fyrr á árinu var skipt um stjórn hjá
Landsbanka Íslands auk þess sem ný stjórn samein-
aðs Kaupþings-Búnaðarbanka tók til starfa. Í þessum
þremur nýskipuðu stjórnum situr engin kona sem að-
almaður. Stjórn Pharmaco var stokkuð upp á síðasta
ári og stjórn Og Fjarskipta tók við í fyrra við samein-
ingu Tals og Íslandssíma. Í hvorugri þessara stjórna
situr kona. Stjórnir Samherja, Flugleiða, Bakkavarar,
Össurar og Granda hafa heldur enga konu innanborðs.
Konum gæti fækkað frekar
Þó að mikil uppstokkun hafi átt sér stað í stjórnum Úr-
valsvísitölufyrirtækja á undanförnum misserum skilar
það sér ekki í auknum fjölda kvenna í stjórnum. Svo
gæti farið að þeim fækkaði enn frekar. Rakel Olsen,
forstjóri Sigurðar Ágústssonar, sem situr í stjórn SH,
seldi fyrr í haust hlut fyrirtækisins í SH og tilkynnti að
hún reiknaði ekki með því að sitja áfram í stjórn SH.
Sem kunnugt er hefur Íslandsbanki gert yfirtöku-
tilboð í Sjóvá-Almennar og hyggst afskrá félagið á
næstunni. Með afskráningu þess hverfur eitt af fimm
fyrirtækjum með konu í stjórn úr Úrvalsvísitölunni, en
Guðrún Pétursdóttir á sæti í stjórn Sjóvár-Almennra.
Gefum okkur að karl taki sæti í stjórn SH og að fyr-
irtæki með stjórn eingöngu skipaða karlmönnum komi
í stað Sjóvár-Almennra í vísitöluna (sem er ekki ólík-
legt). Þá verður hlutfall kvenna sem stjórnarmanna í
stærstu fyrirtækjum landsins komið niður í komið nið-
ur í 3,2%. Með það í huga að á meðal fyrirtækjanna
fimmtán sem um ræðir eru allir stærstu viðskipta-
bankar landsins, annað tveggja símafyrirtækjanna í
landinu og stærstu sjávarútvegs- og útflutningsfyr-
irtækin svo eitthvað sé nefnt þá verður það að teljast
ólíklegt að þetta hlutfall, hvort sem miðað er við 5,3%
eða 3,2%, endurspegli hóp starfsfólks eða við-
skiptavina fyrirtækjanna.
„Ungar“ stjórnir
líklegri til að hafa
konur innanborðs
HÖFUNDUR bókanna um
Harry Potter, JK Rowling, stað-
festi fyrr í vikunni að fimmta bók-
in í seríunni hefði nú þegar selst í
yfir 250 milljónum eintaka á
heimsvísu. Rowling, sem talin er
vera hæstlaunaði rithöfundur
heims, að því er segir í frétt BBC,
hefur þegar tekið til við ritun
sjöttu bókarinnar en ekki hefur
verið ákveðið hvenær hún kemur
út.
Að sögn Sunday Times hefur
Rowling þénað 125 milljónir
punda, um 16 milljarða íslenskra
króna, á síðustu tólf mánuðum.
Það jafngildir tæpum 50 þúsund
krónum fyrir hvert orð í Fönix-
reglunni, fimmtu bókinni um
Harry Potter.
Potter
nær 250
milljóna
markinu
50 þúsund fyrir orðið