Morgunblaðið - 29.03.2004, Side 27

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 29. MARS 2004 27
INNHEIMTA veggjalds í Hval-
fjarðargöngunum er ósanngjörn
skattheimta. Hún er ósanngjörn
vegna þess að hún er
landshlutabundin og
aðeins litlum hluta íbúa
landsins er gert að
greiða skattinn. Ef
skattleggja á lands-
menn fyrir að nota
ákveðin samgöngu-
mannvirki verður að
gera það með sam-
ræmdum hætti. Ekki
má láta slíkt bitna á
litlum hluta þjóð-
arinnar. Ef gæta á
sanngirni þá á að taka
upp sambærilegan
skatt við Vest-
fjarðagöngin, Ólafsfjarðargöngin og
væntanleg Fáskrúðsfjarðar- og Héð-
insfjarðargöng ásamt göngunum
undir Almannaskarð. Miðað við
stöðu mála væri í raun sanngjarnast
að sett yrði upp tollhlið við nýju
Þjórsárbrúna og þar innheimtur
skattur jafnhár þeim í Hvalfirðinum.
Þeim sem ekki vilja borga þann skatt
yrði bent á að fara upp Skeið og
Þjórsárdal og yfir brúna á Þjórsá við
Sultartanga og síðan niður Rang-
árvelli, en það er álíka krókur og að
aka Hvalfjörðinn. Ef þetta yrði gert
sætu allir landshlutar
við sama borð og sann-
girni væri gætt, vilji
menn á annað borð
skattleggja lands-
byggðina með þessum
hætti.
„Frítt“ um Reykja-
nesbrautina
Að setja veggjald á
íbúa Vestur- og Norð-
urlands en ekki aðra er
svipað og íbúar á Vest-
ur- og Norðurlandi
þyrftu að greiða komu-
gjöld á heilsugæslu-
stöðvum, aðrir ekki. Eða íbúar Vest-
ur- og Norðurlands þyrftu að greiða
innritunargjöld í Háskóla Íslands,
aðrir ekki. Það felst mikið félagslegt
og lýðræðislegt óréttlæti í því að íbú-
ar á Akranesi þurfa að greiða 180.000
kr. á ári í veggjald, með hæsta af-
slætti, stundi þeir vinnu í Reykjavík
en Keflvíkingar geta ekið tvöfalda
Reykjanesbraut „frítt“ í sama til-
gangi. Þau rök að liðið hefðu áratugir
þar til Hvalfjörður yrði þveraður ef
Speli hefði ekki verið falið verkið
halda ekki vatni nú fimm árum eftir
opnun ganganna. Á þessum fimm ár-
um er búið að taka ákvörðun um
þrenn ný göng fyrir um 15 milljarða,
þ.e. Fáskrúðsfjarðar- og Héðins-
fjarðargöng, ásamt göngum undir
Almannaskarð. Auk þess eru fram-
kvæmdir við tvöföldun Reykjanes-
brautar langt komnar. Sú gríðarlega
samgöngubót sem þverun Hvalfjarð-
arins er hefði án efa verið sett á und-
an öllum þessum framkvæmdum í
forgangsröðinni.
Spölur hf. græðir 2 til 3
milljarða
Þá orkar það enn mjög tvímælis að
Speli hf., fyrirtæki að mestu í eigu
opinberra aðilja, var falin þverun
Hvalfjarðar án útboðs. Með þeim
samningum er félaginu gert fært að
innheimta gjald af vegfarendum nán-
ast að geðþótta á samningstímanum.
Á síðustu árum hefur félagið skilað
árlega um 100 milljónum í hagnað.
Framreiknað út samningstímann,
sem er tuttugu ár, má ætla að Spölur
hf. hagnist um tvo til þrjá milljarða á
rekstri ganganna. Það er því ekki
nóg með að íbúum Vestur- og Norð-
urlands sé gert að greiða niður óþarf-
lega dýra framkvæmd og óheyrilega
dýr lán, þeim er líka ætlað að skilja
eftir tvo til þrjá milljarða í vösum
þeirra sem fengu, án samkeppni,
einkaleyfi á að þvera fjörðinn.
Skattalækkanir í veggjaldið
Þeir sem ekki bera hitann og þung-
ann af því að greiða niður kostnað við
gerð og rekstur Hvalfjarðarganga
láta sér fátt um finnast. Þeir segja að
úr því að forystumenn þessara lands-
hluta börðust svo hatrammlega fyrir
að fá þessi göng gerð og að þarna
yrði tekið upp veggjald, þá verði
þessir forystumenn og þessir lands-
hlutar einfaldlega að drekka þennan
bikar í botn og greiða þessi göng að
fullu og það án aðstoðar annarra
skattgreiðenda.
Þeim fer þó fækkandi sem verja
þessa gjaldtöku og krefjast þess að
íbúar á Vestur- og Norðurlandi verði
einir þeirrar ánægju aðnjótandi að fá
að greiða þessi göng að fullu. Jafnvel
einn eigandi ganganna, Akranes-
kaupstaður, sem þó barðist einna
harðast fyrir gerð þeirra og setningu
veggjaldsins, hefur nú snúist í af-
stöðu sinni enda gætir mikillar og
vaxandi óánægju með þessa gjald-
töku á öllu svæðinu. Stuðnings-
mönnum veggjaldsins fækkar jafnt
og þétt eftir því sem fleiri ákvarðanir
eru teknar um ný og ný jarðgöng og
aðrar stórframkvæmdir á sviði sam-
göngumála þar sem hvergi er minnst
á gjaldtöku. Allt bendir til að þessi
gjaldtökuleið, sem ákveðið var að
fara fyrir áratug, verði ekki farin aft-
ur. Þetta hefur reynst blindgata. Eft-
ir sitja íbúarnir með sárt ennið og
horfa upp á að þurfa að greiða miklu
meira til okkar sameiginlega sam-
göngukerfis en aðrir. Eigum við að
láta lítinn hluta þjóðarinnar sitja
svona í súpunni? Er ekki ljóst nú eft-
ir þennan áratug að þessi gjald-
tökutilraun verður ekki gerð annars
staðar? Er ekki mál að linni? Auðvit-
að á samfélagið ekki að þola slíkt
misrétti. Við eigum að leiðrétta þessi
mistök. Ríkisstjórnin hefur boðað
miklar skattalækkanir á kjör-
tímabilinu. Nota á það svigrúm sem
ríkissjóður hefur nú til að fella niður
þennan skatt á íbúa Vestur- og Norð-
urlands svo að allir landsmenn sitji
við sama borð þegar kemur að skatt-
heimtu og aðgengi að sameiginlegu
vegakerfi okkar.
Frítt um göngin
Ef gjaldið fyrir að nota göngin væri
afnumið yrði það ein öflugasta víta-
mínsprauta sem hægt væri að gefa
Vestur- og Norðurlandi. Það hefði í
för með sér lækkaðan flutnings-
kostnað og lægra vöruverð auk þess
sem jafnvirði gjaldsins sæti kyrrt í
vösum ökumanna þegar þeir ækju
göngin. Þetta væri raunveruleg
kjarabót fyrir þá landshluta sem
munu missa að mestu af þeirri miklu
uppbyggingu sem framundan er í
landinu. Fáar aðgerðir ríkisins munu
geta styrkt jafnmikið byggð í þessum
landshlutum.
Veggjaldið og skattalækkanir
Friðrik Hansen Guðmundsson
fjallar um veggjald ’Ef gjaldið fyrir að notagöngin væri afnumið
yrði það ein öflugasta
vítamínsprauta sem
hægt væri að gefa Vest-
ur- og Norðurlandi. ‘
Friðrik Hansen
Guðmundsson
Höfundur er verkfræðingur.
ALLT frá stofnun Garðyrkjuskól-
ans árið 1939 hefur verið boðið upp á
nám í skrúðgarðyrkju. Frá árinu
1967 hefur skrúðgarðyrkjan verið
sérstök braut við skólann. Skrúð-
garðyrkjan er löggilt iðngrein og
Garðyrkjuskólinn er sériðnskóli fyr-
ir skrúðgarðyrkjuna.
Undanfarinn áratug
hefur skrúðgarð-
yrkjubrautin verið
fjölmennasta braut
skólans og aðsókn á
brautina mjög góð.
Þörf atvinnulífsins fyr-
ir framhaldsnám í
skrúðgarðyrkju hefur
því aukist jafnt og
þétt.
Frá og með næsta
hausti verður boðið
upp á nám í skrúð-
garðyrkjutækni á há-
skólastigi við Garð-
yrkjuskólann sem
lýkur með diploma-
gráðu. Hér er um nýj-
ung að ræða. Inntöku-
skilyrði á nýja
háskólabraut í skrúðgarðyrkjutækni
er sveinspróf í skrúðgarðyrkju.
Hingað til hefur einungis verið hægt
að stunda nám sem þetta erlendis
við aðstæður sem eru um margt frá-
brugnar íslenskum aðstæðum.
Fyrirhugað er, í samstarfi við
Tækniháskóla Íslands, landbún-
aðarráðuneytið og mennta-
málaráðuneytið, að diplómanám í
skrúðgarðyrkjutækni verði ígildi
meistaraskóla þannig að nemar sem
útskrifast með diplómu frá Garð-
yrkjuskólann gætu fengið meist-
araréttindi. Hér er um spennandi
möguleika að ræða og fulltrúar
menntamálaráðuneytisins hafa áður
lýst yfir áhuga á að sjá þennan
möguleika í framkvæmd.
Uppbygging námsins
Námið er 30 einingar og er skipulagt
sem lotubundið fjarnám á þremur
önnum. Að loknu námi í skrúðgarð-
yrkjutækni skal nemandinn hafa
góða faglega þekkingu á grunn-
skiplagi, umhirðu og uppbyggingu
skrúðgarða og grænna svæða í þétt-
býli og dreifbýli, geta stjórnað upp-
byggingu og umhirðu grænna svæða
og hafa fengið und-
irbúning undir frekara
nám í skrúðgarð-
yrkjutækni m.a. með
þjálfun í sjálfstæðum og
faglegum vinnubrögð-
um í þekkingaröflun
Helslu námsgreinar
eru aðferða- og upplýs-
ingafræði, trjá-
plöntuþekking, land-
mæling, hagnýt
jarðvegsfræði, jarðveg-
stækni og burðarlags-
fræði, skrúðgarðabygg-
ingafræði,
rekstrarfræði og rekst-
ur í skrúðgarðyrkju.
Við undirbúning náms-
ins hefur verið tekið
mið af sams konar námi
á Norðurlöndunum.
Góðir atvinnumöguleikar
Eftirspurn eftir fólki með slíka
menntun er mikil á Íslandi. Um-
hverfið er alltaf að verða okkur Ís-
lendingum mikilvægara og umhverf-
isvitund fólks vex með ári hverju.
Helstu dæmi um starfsvettvang eftir
útskift eru sjálfstætt starfandi
skrúðgarðyrkjuverktakar, sjálf-
stæðir ráðgjafar, sölu- og leiðbein-
ingastörf innan græna geirans,
vöruþróun, gæðaeftirlit og ýmis
fræðslustörf innan græna geirans.
Nánari upplýsingar eru á
www.reykir.is og á skrifstofu skól-
ans.
Háskólamenntun
í skrúðgarð-
yrkjutækni
Ólafur Melsted skrifar um
Garðyrkjuskólann
Ólafur Melsted
’Eftirspurn eft-ir fólki með slíka
menntun er
mikil á Íslandi.‘
Höfundur er aðstoðarskólameistari
Garðyrkjuskólans.
SMS
tónar og tákn