Vísir - 21.09.1981, Blaðsíða 8

8
VISIB
Mánudagur 21. september 1981

útgefandi: Reykjaprent h.f.
Ritstjóri: Ellert B. Schram.
Fréttastjóri: Sæmundur Guðvinsson. Aöstoðarfréttastjóri: Kjartan Stefánsson. Auglýsingastjóri: Pail Stetansson.
Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmundur Pétursson. Blaöamenn: Axel Ammen- Dreifingarstjóri: Siqurður R. Pétursson
drup, Arni Sigfússon, Herbert Guðmundsson, Jóhanna Birgisdóttir, Jóhanna Ritstjórn: Sfðumúli 14, sfmi 86611, 7 Ifnur.
Sigþórsdóttir, Kristín Þorsteinsdóttir, Magdalena Schram, Sigurjón Valdi- Auglýsingar og skrifstofur: Síðunriúla 8, símar86611 og82260.
marsson, Sveinn Guðjónsson, Þórunn Gestsdóttir. Blaöamaður á Akureyri: Gísli Afgreiösla: Stakkholti 2—4, sími 86611.
Sigurgeirsson. Iþróttir: Kjartan L. Pálsson, Sigmundur Ö. Steinarsson. Ljósmynd-* Askriftarqjald kr. 85á mánuði innanlands
ir: Emil Þór Sigurðsson, Gunnar V. Andrésson. ogverð i lausasoluó krónureintakið.
útiitsteiknun: Magnús Olafsson, Þröstur Haraldsson. Visir er prentaður i Blaðaprenti, Síðumúla 14.
Safnvöröur: Eiríkur Jónsson.
Ohagkvæm fiskveiöistefna
Þótt nauðsynlegt sé að efla
fjölbreytni í íslensku atvinnulífi
og leita nýrra leiða í atvinnuupp-
byggingu, er það engu að síður
staðreynd, að afkoma þjóðar-
innar byggist á fiskveiðum og
fiskvinnslu og mun gera um
langa framtíð.
Það hlýtur því að vera öllum
áhyggjuefni, þegar Ijóst er, að
bæði veiðar og vinnsla eru rekin
með miklum halla. Einkum er
það þó rekstur frystihúsa og
skuttogara, sem stendur mjög
höllum fæti um þessar mundir.
Víða er ástandið svo alvarlegt, að
í algjört þrot stefnir hjá fjölda
fyrirtækja um allt land.
Ástæðan fyrir þessu er marg-
þætt, en fyrst og fremst er við
sama gamla vandann að etja ár
eftir ár: innlendur kostnaður
eykst langt umf ram tekjur okkar
af sölu sjávarafurða á erlendum
mörkuðum. Það gengur sem sagt
illa að flytja verðbólguna út.
Margt af þessu er erfitt að
ráða við eins og sívaxandi
hækkanir á olíuverði. Á hinn bóg-
inn hefur því verið alltof lítill
gaumur gefinn, hvaða áhrif
stjórnun fiskveiða hefur á af-
komu sjávarútvegsins. Þó er
löngu vitað, að við getum með
góðu móti veitt allan þann afla,
sem nú berst á land, með miklu
færri skipum.
( stað þess að stefna að því að
fækka skipunum, hefur afkasta-
geta íslenska fiskiskipaflotans
aukist eða fyrirsjáanlegt er að
hún aukist með góðum atbeina
núverandi sjávarútvegsráð-
herra.
Afleiðing of mikils fiskiskipa-
flota er sú, að skuttogurunum er
beint á óarðbærar veiðar, svo
sem karfaveiðar, sem greiddar
eru niður með af rakstri af þorsk-
veiðum. Togarar mega aðeins
veiða þorsk á ákveðnum tímum
ársins og þá er keppst við að
moka upp sem mestu, burtséð
frá því, hvort vinnslan í landi
hafi undan.
í þessum hamagangi hefur
þess ekki verið gætt sem skyldi
að vanda meðferð aflans, og oft
hefur hann þurft að bíða lengur
eftir vinnslu en góðu hóf i gegnir.
Þá hafa verkalýðsf élög og
stjórnvöld sett ýmsar hömlur á
vinnutíma fiskvinnslufólks, sem
leitt hafa til þess, að verðmæti
hafa farið til spillis.
Allt þetta kemur niður á
gæðunum og minnkar verðmæti
afurðanna. Málsmetandi menn
innan fiskvinnslunnar hafa látið í
Ijós þungar áhyggjur vegna
hrakandi gæða. Þetta er þeim
mun alvarlegra sem fyrsta
flokks gæði hafa verið
aðal-tromp okkar í harðri sam-
keppni á eriendum mörkuðum.
Það er því ekki seinna vænna
að snúa sér að því skipulega að
fækka skipunum. Með því kemur
meira í hlut hvers og eins, sem
eftir verður, auk þess sem til-
kostnaður við veiðarnar
minnkar. Það er ekki endalaust
hægt að taka hag einstakra
byggðarlaga fram yfir þjóðar-
hag við skipakaup.
Sjávarútvegsráðherra hefur
lýst því yfir, að ákvarðanir um
skipakaup eigi að taka alfarið í
ráðuneytinu. En það gengur ekki
lengur, að sjávarútvegurinn
þurfi að búa við það að sitja uppi
með fiskiskip úr einhverskonar
félagsmálapökkum, sem rýra
aðeins kjör þeirra, sem fyrir eru
í greininni. Það gengur ekki
heldur, að stjórnun f iskveiða og
skipakaup séu háð úthlutunar-
gleði einstakra ráðherra, einkum
þegar hún nær ekki lengra en rétt
út fyrir raðir f lokksbræðra.
A meðan athygli manna
beindist aö kosningunum í Nor-
egi hafa ymsir hlutir veriö aö
gerast í Finnlandi, sem tföind-
um þættu sæta, ef ekki skyggöi
annað á.
Viö samningu fjárlagafrum-
varpsins fyrir áriö 1982 hefur
soðið upp úr stjórnmálakötl-
unum og vakna spurningar um,
hversu mikiö lengur samstarfs-
flokkarnir i rikisstjórninni
finnsku fái haldiö stjórnarskút-
unni á floti, svo oft sem þeir
hafa oröiö aö þétta lekann.
Finnar leggja mikiö upp úr
rökfestu og brjóstvitinu i sinum
stjórnmálum og stefnunni i
efnahagsmálunum. Er ekki ör-
grannt um, aö nágrannar þeirra
i velferöarrikjum Sviþjóöar,
Noregs og Danmerkur öfundi
Finna af þvi, hvernig þeir hafa
staöiö aö sinum málum.
Hriktir í
stjórnarsamstarfinu
En siðustu vikurnar hafa
harðar oröahnippingar gengiö
milli stjörnmálamanna úr
flokkunum fjórum, sem aö
stjórninni standa, vegna samn-
inga fjárlagafrumvarpsins.
Þykja þær sýna, aö sprungur
hafi myndast i samstarfið, svo
að varlega megi treysta undir-
stööum 31. rikisstjórnar Finna.
(frá þvi í lok siöari heimsstyrj-
aldar).
Stjömarsamsteypan erbrædd
saman Ur sóslaldemókrötum,
miðflokknum, kommúnistum og
fulltrúum sænskrar alþýöu og
lýtur forystu Naumo Koivisto,
forsætisráöherra. Hún hefur
enst mikið lengur en margir
hugöu, þegar hún var mynduð
1979. Þómáttiheita góöur friöur
á stjórnarheimilinu allar götur
fram undir si'ðasta vor, þegar
upp hófust kjarasamningavið-
ratóur við iaunþegasamtökin.
Kœnmúnistar hótuðu þá að
I segja sig úr stjórninni vegna
I ágreinings um félagsmála-
Finnska stjórnin
lafir á blápræði
- og erfðaprlnsarnlr larnlr að ókyrrast
í veikindum Kekkonens
Koivisto forsætisráöherra, Kekkonen forseti og Karjaleinen, fyrrum forsætisráöherra... þrir helstu pól-
arnir I finnskum stjórnmálum.
pakka. Sá ágreiningur var samt
jafnaður.
Núna á dögunum dró aftur til
ófriðar, þegar miðflokkurinn
krafðist þess að 64,5 miiljóna
marka glufa i fjárlagafrum-
varpinu fyrir næsta ár yrði brú-
uð meö þvi að hækka veltuskatt-
inn, sem er eins konar sölu-
skattur. Hafnaöi miöflokkurinn
málamiölunartillögu Koivistos
og sósíaldemókrata um að
orkuskatturinn skyldi hækkaður
i staðinn og atvinnurekendur
látnir greiða mára til barnalif-
eyris. Hófst mikiö þvarg, sem
stóöi'heila viku, svo aö horföi til ■
samstarfsslita.
Hver tekur
við af Kekkonen?
En þá komu upp veikindi
Urho Kekkonens forseta og sli'k
eru áhrif hans I finnskum
stjórnmálum, að menn treyst-
ust ekki til annars en semja i
flýti vopnahlé, þegar lands-
faðirinn var ekkilengur til um-
sjónar. Hinn 81 árs gamli for-
seti, sem gegnt hefur þvi
embætti I meir en aldarfjórö-
ung, varö aö leggja frá sér öll
skyldustörf og taka sér
mánaðarlanga hvíld aö kröfu
læknanna. — Auk þess aö vera
nær einráður um utanrikis-
stefnu Finnlands, þykir
Kekkonen vera hryggurinn i
innanlandsmálunum um ieiö.
Eða þannig hefur það veriö i
gegnum ööina, þótt minna hafi
verið um ihlutanir hans I innan-
landsmálum upp á siökastið,
sem vekur menn að nýju til um-
hugsunarum, hversu lengihans
verði notiö viö stjórnvölinn, eða
hvermuni veröa arftakihans.—
Þar eru einkum tveir nefndir.
Annar er Koivisto en hinn Ahti
Karjalainen, fyrrum utanrikis-
ráöherra og forsætisráðherra.
Sjá menn nú fram á, aö
þykkna muni hér eftir i deiglu
þessara tveggja keppinauta og
reiptogþeirra um forsetastólinn
einkenna stjómmálin i Finn-
landi hér eftir fram til næstu
forsetakosninga, sem aö réttu
eiga að veröa 1984. — Tókst Koi-
visto aö standa af sér ólagið hér
á dögunum og tryggja stööu
sina aftursem forsætisráðherra
enn um hrið, en stjórnarrof
hefði veriö honum persdnulega
áfall um þessar mundir, sem
hann fer einnig meö forsetaum-
boð Kekkonens iveikindum þess
siðarnefnda.
Þó er ljóst, aö þar var ein-
vörðungu um vopnahlé að ræða
og óli'klegt, að sú málamiðlun
leiði af sér að deilan verði gra fin |
að fullu og gleymd.