Lesbók Morgunblaðsins - 29.12.2001, Blaðsíða 14

Málverkið Ljósaland eftir Ingu Hlöðversdóttur er býr og starfar í Rotterdam.
G
REINDI áður frá
danska arkitektinum
Jörn Utzon, sem hafði
slíkan metnað varðandi
byggingu óperuhússins
í Sidney, að hann
sprengdi allar kostnað-
aráætlanir og neyddist
til að flýja Ástralíu. En ekki veit ég full-
komlega hvað upp kom varðandi Bert van
Meggelen, heilann á bak við verkefnið; Rot-
terdam menningarborg Evrópu 2001, þó
nærtækt að álíta að ráðamönnum hafi fund-
ist metnaður og athafnagleði hans ganga of
langt. Hann var settur af sem framkvæmda-
stjóri og færður til í aðra stjórnunarstöðu
menningarborgarársins. Maðurinn virðist
þó hafa yfrið nóg á sinni könnu í ljósi þess
að nokkra daga tók að ná fundi hans og mér
skammtaður takmarkaður tími, einnig þurfti
ég að bíða frammi í gangi meðan hann var
að afgreiða einhverja á undan og næsti við-
talshópur beið frammi þegar við fórum. Mér
hafði seinkað um tvo daga til Rotterdam,
þannig að löngu fyrirhugðum fundi varð að
fresta og kannski fékk ég minni tíma fyrir
vikið. Blaðamaðurinn Jan Gerritsen hafði
komið þessum fundi á og var viðstaddur
ásamt konu sinni Ingu Hlöðversdóttur, en
þau voru mér mjög innan handar allan tím-
ann.
Bert van Meggelen er flóðmælskur og
kemur fyrir sjónir sem mikill hugsjóna- og
ákafamaður, jafnframt manngerð sem lætur
sér ekki allt fyrir brjósti brenna, einbeittur
og fastur fyrir.
Ég hóf viðtalið með því að spyrja um
helstu áherslur á menningarborgarári.
…Meggelen kvað erfitt að svara því, en
það voru tíu mikilvægir punktar á dagskrá,
til að mynda húsakynni í Rotterdam, og al-
þýðubústaðir frá 1900–1990, sem hefur vak-
ið mikla athygli og notið mikillar aðsóknar.
Eða sýning á 6,6 milljónum húsa í Las
Palmas, þaraf 5,5 í Hollandi. Í framhjá-
hlaupi er rétt að fram komi, að Las Palmas
nefnist gamalt margra hæða vöruhús á Wil-
helmínubakka, tilheyrði trúlega Holland-
Ameríku línunni, enda rétt hjá afgreiðslu-
staðnum sem nú er Hótel New York eins og
greint var frá. Tengist beint eða óbeint
menningarborgarárinu, að fyrirhugað er að
reisa mikla menningamiðstöð á staðnum…
Spurði næst hvort mikið hafi verið um
byggingaframkvæmdir í undirbúningi árs-
ins.
…Nei, en mikil uppbygging varðaði ýmsa
aðkallandi hluti, til að mynda skipulagningu
alþjóðlegra skúlptúrverka sem voru víðs
vegar um borgina. Þau eru nú að meg-
inhluta í markaðri röð meðfram síkinu er
liggur frá járnbrautarstöðinni, framhjá
safnagarðinum og í átt til hafnarinnar.
Listaverkin voru þannig til staðar, en áður á
víð og dreif um borgina, en nú hefur vænt-
anlega verið fundinn varanlegur staður fyrir
þau og verkefninu mun haldið áfram til
2004. Ráðhúsið, sem orðið var kolsvart,
hreinsað og komið upp hálfformlegu safni
fyrir börn í safnagarðinum, en nú ákveðið
að muni standa. Þá má nefna umræðufund-
inn, Erasmus-Bosch. Heimssýn þeirra í ljósi
trúarbragða og dulhyggju miðalda. Og svo
var það hinn árlegi sumarkarnival með
600.000 þátttakendum, heimamönnum og
gestum, aðallega af yngri kynslóð, einkum
innflytjendum frá Antillíu, þ.e. Karíbahaf-
inu, svo og Afríku, og Portúgal. Þetta fólk
hefur ekki áhuga á myndum, þekkir ekki
Rembrandt, Rubens eða Renoir. Vonuðumst
eftir 4% af yngri kynslóð á Bosch-sýninguna
og það gekk eftir. Í vor var það Breugel á
Boijmans Van Beuningen-safninu, núna
Bosch og þarnæst verður sýning á sam-
tímalist frá öllum heimsálfunum fimm í des-
ember sem taka list þeirra til meðferðar í
verkum sínum…
Hver var annars frumreglan varðandi
skúlptúr verkefnið?
…Rotterdam á gott safn alþjóðlegra
skúlptúra, til að mynda eftir Naum Gabo,
Ossip Zadkine, Auguste Rodin, Henri Laur-
ens o.s.frv. en mikið til var staðsetning
þeirra í borgarlandinu röng. Lögðum ríka
áherslu á að finna skúlptúrunum varanlegan
samastað þar sem þeir nytu sín til fulls og
teljum það hafa tekist þokkalega. Höldum
áfram að bæta við samsafnið verkum í háum
gæðaflokki eftir hollenzka og erlenda lista-
menn.
Tvö ný verk hafa verið sett upp í ár, ann-
að eftir Hollendinginn Joop Koelewijn, sem
sígur ofaní í og uppúr sjálfu síkinu fyrir
framan skrifstofur menningarborgarársins.
Um að ræða fræga setningu eftir Samuel
Beckett: No matter, try again, fail again,
fail better. Gerir ekkert, reyna aftur, mis-
heppnast aftur, misheppnast betur. Og í síð-
ustu viku afhjúpaði forsætisráðherra Hol-
lands, Wimk Kok, verkið Lost luggage,
Týndur farangur, eftir Jeff Wall frá Kanada
á höfninni þaðan sem útflytjendurnir fóru.
Mig langaði til að forvitnast um fjárhags-
lega stöðu framkvæmdanna, hvort hagnaður
hefði verið af þeim og hvort stefnt hafi verið
að þær skiluðu arði, listmenn beint og
óbeint látnir standa undir hluta kostnaðar-
ins.
...Dagskrárliðirnir eru einungis útgjöld,
aðeins hótel, veitingahús, samgöngutæki og
MENNING-
ARBORGIN
2001
Það kraumar í hlutunum í borginni við hornið á Hol-
landi, þótt íbúunum fjölgi lítið. Djörfung og metnaður
er til staðar líkt og fram kemur í viðtali við Bert van
Meggelen, sem var heilinn að baki verkefnisins; Rott-
erdam, menningarborg Evrópu 2001. BRAGI
ÁSGEIRSSON ræddi við hann og víkur að fleiru.
Ein nafnkenndasta höggmynd Ossips Zadkine (Smolensk 1890 – París 1967), lærimeistara
Gerðar Helgadóttur, Maður án hjarta, tákngerir eyðileggingu Rotterdam í heimsstyrjöldinni síð-
ari. Bronz 6,4 m á hæð. Schiedamse Dijk.
Gangandi maður eftir Rodin, sagður þekkja
Rotterdam öllum betur!
14 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 29. DESEMBER 2001