Lesbók Morgunblaðsins - 26.01.2002, Side 16

Lesbók Morgunblaðsins - 26.01.2002, Side 16
16 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 26. JANÚAR 2002 Í MIÐRÝMI Kjarvalsstaða verður opnuð í dag sýning á verkum Níelsar Hafstein og Sól- veigar Aðalsteinsdóttur. Er þar um að ræða upphafið að sýningarverkefninu „Félagar“ sem haldið er í tilefni af 30 ára afmæli Mynd- höggvarafélagsins í Reykjavík. Valdir hafa verið sex listamenn úr röðum félagsmanna til að sýna á þremur aðskildum sýningum í mið- rými Kjarvalsstaða, tveir og tveir í senn, en á hverri sýningu er leitast við að stefna saman eldri og yngri félögum úr Myndhöggvarafélag- inu. Sýningarstjórn verkefnisins er í höndum Ólafar Nordal, Péturs Arnar Friðrikssonar og Helga Hjaltalín. Í ágúst á þessu ári verður síð- an opnuð stór yfirlitssýning í Hafnarhúsinu sem er ætlað að varpa ljósi á það sem íslenskir myndhöggvarar eru að fást við í dag. „Sýningunum sem haldnar verða hér í mið- rýminu á Kjarvalsstöðum er ætlað að gefa inn- sýn í verk úr ferli félaga af ólíkum kynslóðum Myndhöggvarafélagsins,“ segir Sólveig Að- alsteinsdóttir en verk hennar, „Uppgufaðir vatnslitir á pappír“, myndar uppbrotna línu eftir endilöngum vegg miðrýmisins. Níels Haf- stein sýnir smáverk frá ýmsum tímabilum sem komið er fyrir í átta sýningarbásum. Sólveig segir athyglisvert hvernig ólíkum kynslóðum myndhöggvara er stefnt saman með þessum hætti, enda um að ræða breiðan hóp lista- manna sem vinni bæði með tvívíð og þrívíð verk. „Ég vinn fyrst og fremst með ákveðnar hugmyndir og efni, en úrvinnslan er aðstæðum háð. Verkin sem ég sýni hér eru unnin með því að leggja pappír í vatnslitabað. Þegar vatnið gufar upp mynda litirnir tilviljunarkennd mystur. Með þetta viðfangsefni hef ég unnið bæði í tvívíðu og þrívíðu formi,“ segir Sólveig. Aðspurð segir hún ekki að sjá mikið kyn- slóðabil milli verkanna sem hún og Níels sýna nú á Kjarvalsstöðum, munurinn felist fremur í aðferð. „Níels er mjög skematískur og lógískur í sinni myndlist og fylgir þar ákveðinni reglu en mín verk eru yfirleitt organísk og tilvilj- unarkennd. Hins vegar birtist munurinn á myndlist okkar eflaust betur í mörgum öðrum verka okkar en þeim sem við sýnum hér,“ seg- ir hún. „Það verður hins vegar spennandi að bera saman verk þeirra sem sýna í mars og apríl. Fyrst sýna Hallsteinn Sigurðsson og Þór Vigfússon en síðan Þorbjörg Pálsdóttir og Ásmundur Ásmundsson. Sýning síðastnefnda parsins er í raun mest spennandi með tilliti til þessa samanburðar, þar sem kynslóðabilið er breiðast þeirra á milli.“ Níels Hafstein lauk námi við Myndlista- og handíðaskólann árið 1973 og nam á verkstæði Ragnars Kjartanssonar myndhöggvara á ár- unum 1973 til 1979. Níels hefur verið ötull meðlimur Myndhöggvarafélagsins og á mynd- listarsviðinu, ritaði um menningarmál í Þjóð- viljann og hefur haft umsjón með fjölda sýn- inga, m.a. í Nýlistasafninu og Safnasafninu á Svalbarðsströnd. Sólveig Aðalsteinsdóttir nam í New York og Hollandi að loknu námi við Myndlista- og handíðaskólann árið 1978. Bæði hafa þau Níels haldið fjölda einka- og samsýninga hér heima og erlendis. Tví- og þrívíð höggmyndalist Morgunblaðið/Golli Sólveig Aðalsteinsdóttir og Níels Hafstein eru fyrsta „parið“ sem sýnir undir yfirskriftinni Fé- lagar í tilefni af 30 ára afmæli Myndhöggvarafélagsins í Reykjavík. Á SÝNINGUNNI Hús í hús, sem verð-ur opnuð á Kjarvalsstöðum kl. 16 ídag, hefur Hannes Lárusson komiðfyrir ellefu húsum, sem minna á leik- mynd, enda hönnuð með ímyndað notagildi í huga. Byggingarnar gætu vel hentað einhleyp- ingum, eins og Hannes orðar það, og eru því ekki líkön, heldur líkingar mögulegra mannabústaða sem þó er ekki fyllilega hægt að taka alvarlega. Á sýningum á undanförnum árum, m.a. á Ostsee-tvíæringnum í Rostock í Þýskalandi og á samsýningu nokkurra listamanna í Hall- ormsstað, hefur Hannes notað hús sem miðil og vísað þar til óljósra marka myndlistar, nytjalistar og hönnunar. En um leið er að finna á sýningunni ýmsa þætti sem Hannes hefur unnið með á ólíkum tímum rúmlega tuttugu ára ferils síns sem myndlistarmaður. Þann fer- il gefur Gunnar J. Árnason yfirlit yfir í sýning- arskrá sem gefin er út í tengslum við sýn- inguna. Þannig eru hurðir bygginganna málaðar í mismunandi litum, sem Hannes blandar sjálfur, og hefur notað með einum eða öðrum hætti í verkum sínum. Önnur kunnugleg stef eru útskorna við- arausan, sem vísar til hugmyndarinnar um listamanninn sem hagleikssmið í íslenskri al- þýðuhefð, en hangir á bakhlið húsanna án nokkurs sýnilegs hlutverks. Á sköftum aus- anna tróna drýsildjöflar og eldtungur Vafur- logaverkefnis Hannesar teygja sig upp úr hús- þökunum. Hannes er í fyrstu spurður hvort líta megi á þessa sýningu í vestursal Kjarvalsstaða sem nokkurs konar yfirlitssýningu. „Í myndlistinni nota ég ákveðið táknakerfi til að nálgast um- fjöllunarefnin, og orðaforða þess hef ég í raun verið að þróa í gegnum tíðina. Þegar mér bauðst að sýna hér í vestursalnum var upp- haflega hugmyndin sú að setja saman einhvers konar sýningu sem gæfi yfirlit yfir ferilinn. En í stað þess að reisa t.d. í salnum eitthvert húsanna sem ég hef sýnt áður ákvað ég að búa til nýja sýningu þar sem ég tvinna saman þá þætti sem ég hef verið að vinna með. Ég get í raun ekki hugsað mér að „endurtaka“ verk, því hvert þeirra markast í raun af þeim tíma sem það er unnið á og því rými sem notað er. Mín endurtekning gengur þannig út á að nota sömu hlutina aftur og aftur, en bara á mismunandi hátt,“ segir Hannes. – En nú virðast þessi tákn vera æði sund- urleit. Er einhver leið að lesa í þau heildstæða merkingu? „Ég vinn eiginlega algerlega á hinum pólnum við hina mód- ernísku hugmynd um hið heilsteypta lista- verk. Hvert og eitt verk sem ég geri er í raun lagskipt, og myndu sumir e.t.v. líkja þeim við einhvers konar merkingar- flækju. Hins vegar er verkunum ætlað að vera aðgengileg á ólík- um viðtökusviðum. Þessi sýning getur vel höfðað til barna og þeir sem hafa fylgst með því sem ég hef verið að gera munu hins vegar geta gengið að ákveðnu merking- arsamhengi. Hins vegar finnst mér ég fyrst á undan- förnum árum hafa náð fullri virkni í þessu tungumáli sem ég hef verið að kanna. Ég hef í raun verið að þróa orðaforðann smám saman, hef tekið eitt stef fyrir í einu, og unnið með þau sem af- mörkuð viðfangsefni, jafnvel þó að þau séu hluti af stærri heild. Þess vegna hafa verkin mín kannsi ekki alltaf verið svo aðgengileg.“ – Og hvert er þetta merkingarsamhengi sem lesa má í sýninguna með hliðsjón af fyrri verk- um þínum? „Ég hef verið að takast á við spurningar um áhrif þjóðmenningar og heimsmenningar í list- sköpun, en einnig togstreituna þar á milli. Hver listamaður vinnur nefnilega í senn út frá því alþjóðlega samhengi sem mótar listsköpun hvers tíma, og því menningarumhverfi sem hann sjálfur er staddur í.“ – Nú eru húsin á sýningunni ellefu talsins, og hefur verið bent á að talan 11 tengist öðrum viðfangsefnum þínum á menningarsviðinu, þar sem þú hefur m.a. látið til þín taka við rekstur Gallerís 11 við Skólavörðustíg og skipulagn- ingu myndlistarviðburða. Þá hefur þú tekið þátt í umræðum á opinberum vettvangi um myndlistarlífið á Íslandi. Líturðu á þessi störf sem hluta af myndlistarsköpun þinni? „Já, ég hef alltaf litið á þessa hluti sem hluta af minni myndlist. Enda er það sem ég er að gera byggt á félagslegum grunni. Það um- hverfi sem myndlistarmenn starfa innan hefur sem fyrr segir mikil áhrif á listsköpun þeirra og því ekki síður mikilvægt fyrir listamanninn að reyna að hafa áhrif á þetta umhverfi. Ís- lenskur myndlistarheimur er til dæmis óþarf- lega einangraður og skortir í raun skilning á því að myndlistin verður aldrei takmörkuð við íslenska þjóðmenningu. Um leið og íslenskir myndlistarmenn eru óneitanlega sprottnir úr þeim menningarjarðvegi sem hér ríkir þurfa þeir sífellt að takast á við arfleifð 20. aldar myndlistarinnar. Togstreitan og samspilið milli íslenskrar menningar og alþjóðlegrar sem hefur mótað okkar sjónarhorn veitir hins vegar sérstöðu sem er jákvæð. Ég held að ís- lenskir myndlistarmenn eigi fullt erindi í að starfa í alþjóðlegu samhengi og gera þá vaxt- arbroddana í heimslistinni að viðmiði í sinni vinnu. Það þarf hreinlega að opna íslenskan myndlistarheim upp á gátt.“ – Þú hefur oft vakið athygli með líflegum gjörningum. Hvers konar gjörning ætlarðu að flytja við opnun sýningarinnar? „Hann verður í raun bara í eðlilegu fram- haldi af sýningunni sem slíkri. Þessi gjörning- ur, sem og aðrir sem ég hef gert, verður fyrst og fremst til af þörf fyrir að verða hluti af verk- inu á líkamlegan hátt. Myndlistarmaðurinn rennur alltaf á ákveðinn hátt saman við verk sín og mun ég útfæra það með nokkurs konar ósýnilegri nærveru myndlistarmannsins á sýn- ingaropnun,“ segir Hannes Lárusson að lok- um. ÍMYNDAÐ NOTAGILDI MÖGU- LEGRA MANNABÚSTAÐA Morgunblaðið/Golli Hannes Lárusson gægist milli húsa í vestursal Kjarvalstaða, þar sem hann opnar sýninguna „Hús í hús“. Í vestursal Kjarvalsstaða hefur heilt þorp risið á örskömmum tíma. Tilefnið er einkasýning Hannesar Lárussonar, Hús í hús. HEIÐA JÓHANNSDÓTTIR heimsótti þorpið og hitti þar listamanninn að máli. heida@mbl.is

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.