Lesbók Morgunblaðsins - 23.02.2002, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 23. FEBRÚAR 2002 3
B
JART og fallegt veður í
miðjum febrúar, snjóföl á
jörðu. Búinn að fá mér kaffi
og líta í blöðin. Einhver
óþreyja í blóðinu, get ekki
komið mér að verki. Verð að
komast út. Smelli mér í síð-
ar, vettlinga og úlpu og held
af stað.
Sólin kemur framundan skýi og ég
undrast að hún skuli vera svo hátt á lofti.
Gamall maður kemur á móti mér. Hann
gengur álútur, hægum skrefum, með
hendur fyrir aftan bak.
– Góðan dag, segi ég þegar við mæt-
umst. Hún skín aldeilis glatt núna, bless-
uð sólin.
Hann staðnæmist og lítur hægt upp.
Lyftir handleggnum og strýkur hand-
arbakinu um nef sér. Svo horfir hann til
himins.
– Já, segir hann lítið eitt rámur. Hún
kemur upp á morgnana með hátignarlegri
ró. Það er enginn asi eða gauragangur á
þeim bænum.
– Það er alltaf gott að fá sér frískt loft,
segi ég.
– Ég er eiginlega á leiðinni í BYKO,
segir hann. Þarf að fá mér spýtufjanda.
Maður verður alltaf að hafa eitthvað að
dunda við þegar maður er orðinn gamall.
Hann þurrkar sér aftur um nefið. Ég er
nú fæddur 1913 vestur á Barðaströnd, svo
þetta er aldeilis orðin dorra. Maður þyrfti
endilega að fara að hrökkva upp af, bætir
hann við um leið og hann læsir höndunum
að baki sér og hallar sér áfram.
Við kveðjumst og höldum hvor sína leið.
Ég er að velta því fyrir mér hvort hann
ætli fótgangandi í BYKO og kemst að
þeirri niðurstöðu að það muni hann gera,
og halda á spýtunni sinni heim. Ég er
kominn yfir Arnarbakkann, framhjá
Fálkaborg og sé út á sundin. Heyri krunk
úr holtinu á hægri hönd. Sjö eða átta
hrafnar láta vígalega í kringum eitthvert
æti. Hvað skyldu þeir hafa fundið, greyin?
Ég vík af malbikaða göngustígnum og
held í átt til hrafnanna. Þeir býsnast mik-
ið, hoppa, flögra og halla undir flatt áður
en þeir ólundast spölkorn í burtu. Ein-
hver hefur borið út þverhandarþykka
hrossaketsbita. Þeir eru enn hálffrosnir
og það stirnir á gulleita fituna. Guð launar
fyrir hrafninn.
Ég flýti mér um undirgöngin við
Stekkjarbakkann, því þar er dynur mikill
og fnykur sem veldur ógleði og and-
arteppu, hleyp við fót niður brekkuna, yf-
ir trébrúna og skýst í hvarf á milli
trjánna. Ég er kominn í var.
Ég geng rösklega þar til ég kemst af
rökkvuðum stígnum og út á bersvæði. Þar
staldra ég við, dreg andann djúpt og legg
við hlustir. Stararnir hamast glað-
klakkalega í trjánum, fjölhljóma bakradd-
ir við árniðinn. Það er glaða sólskin og
nærri logn í skjóli við hávaxin barrtrén.
Ég loka augunum og nýt þess að finna
sólina verma andlit mitt. Engin furða að
Þorkell Máni léti bera sig út í sólskinið að
leiðarlokum og hét á þann guð er hafði
skapt sólina. Þorkell Máni er minn maður.
Birtan og lífið, myrkrið og dauðinn. Samt
alltof stutt síðan ég áttaði mig á að birtan
er mitt nauðsynlegasta næringarefni.
Ljós og birtu himinsins verð ég að fá á
hverjum degi og engar refjar til að við-
halda bjartsýni og lífsgleði. Ekki síst
þessa dagana þegar á manni dynja linnu-
lausar fregnir af ódæðisverkum, dauða og
tortímingu.
Ég held af stað, þræði krókótta stigu
milli sígrænna stafafurubrúska og ber-
strípaðra greina birkis, aspar og viðju.
Dáist sem ætíð að vendilegum og snotrum
vetrarumbúnaði asparinnar um brum,
börk og greinar. Ekkert tré slær henni
við í þeim efnum. Ég beygi mig niður að
kirfilega lokuðu brumhylkinu, og svei mér
þá ef það gefur ekki frá sér agnarvott af
ilminum kynngimagnaða sem gefur fyr-
irheit um fuglasöng og sælu.
Áin rennur milli skara í tveimur minni
kvíslum syðra megin í dalnum. Að-
alrennslið er handan skógarins við Orku-
heima og Laxabyggð. En þetta er áin
mín. Ég staðnæmist á bakkanum neðan
við flúðirnar, finn strauminn renna í blóð
mitt, hrífa mig með sér. Af stað, af stað
burt í fjarlægð um sléttur og grundir á
ókunna staði þar sem ævintýrin bíða við
hvert fótmál. Ég er staddur í stýrishúsi á
fjöl bernskunnar sem hoppar og skoppar
framhjá steinum, klettum og flúðum inn á
lygnar víkur í var um stund, svo hrífur
hringiðan bát og dreng aftur með sér,
hraðar, hraðar þar til loks djarfar fyrir
ósum og hinu stóra hafi þar sem fátt segir
af lítilli fjöl. Áin, hin eina sanna eilífðarvél
sem þiggur eldsneyti sitt af himnum og
heldur við lífinu.
Eftir ferðalagið er ég svolítið dasaður
og sest á þurran stein bakvið svartan
kvistinn. Gular, grænar og mórauðar
skófirnar gæla við augu mín og ég strýk
fingurgómunum varlega eftir hrufóttu yf-
irborðinu. Í hraunbollanum við fætur mér
sé ég blöð hárdeplunnar teygja sig mót
sólinni, fagurgræn og gróskumikil eins og
á sumardegi og ekki er blóðbergið síðra.
Skyldi vera ylur undir hrauninu hérna?
Eldur og ís. Það er lóðið á landinu bláa.
Ég rölti aftur af stað, milli sinubrúska
og þúfna sem standa upp úr snjófölinu.
Það brakar í spori þegar skænið lætur
undan og ískristallarnir koma í ljós. Öld-
um saman hafa menn og skepnur á land-
inu í norðri orðið að þreyja þorrann og
góuna, beðið sumardagsins fyrsta milli
vonar og ótta einmánuðinn allan, horft
löngunarfullum augum út í myrkrið og
hlustað eftir sönghljóðum hörpunnar.
Frjósi nú saman sumar og vetur.
Ég er kominn á heimleið, trébrúin að
baki, heitt brauð og kæfubiti þrýsta sér
fram úr hugskotinu og ég greikka sporið.
Drunur í lofti og það glampar á renni-
legan stálfuglinn í sólskininu þar sem
hann þýtur silfurlituðum vængjum til
móts við malbik, á hvítri bringu getur að
líta dökku letri Flugfelag.is.
MORGUN-
GANGA
RABB
E Y S T E I N N B J Ö R N S S O N
e y s t b @ i s m e n n t . i s
ÚR VÖLUSPÁ
Ask veit eg standa,
heitir Yggdrasill,
hár baðmur, ausinn
hvíta auri,
þaðan koma döggvar
þær er í dala falla,
stendur æ yfir grænn
Urðarbrunni.
Þaðan koma meyjar
margs vitandi,
þrjár úr þeim sæ
er und þolli stendur,
Urð hétu eina,
aðra Verðandi,
skáru á skíði,
Skuld ina þriðju.
Þær lög lögðu,
þær líf kuru
alda börnum,
örlög seggja.
Það man hún fólkvíg
fyrst í heimi
er Gullveigu
geirum studdu
og í höll Hárs
hana brenndu.
Þrisvar brenndu,
þrisvar borna,
oft, ósjaldan,
þó hún enn lifir.
Heiði hana hétu
hvar er til húsa kom,
völu velspá,
vitti hún ganda,
seið hún kunni,
seið hún leikinn,
æ var hún angan
illrar þjóðar.
LESBOK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING LISTIR
8 . T Ö L U B L A Ð - 7 7 . Á R G A N G U R
EFNI
FORSÍÐUMYNDIN
er tekin af Árna Sæberg í tilefni konudagsins á morgun.
Svifið seglum þöndum
heitir sýning
sem verður
opnuð í
Hafnarborg í
dag og er
komin er frá
Sjóminja-
safninu á
Álands-
eyjum. Þar
er fjallað um
síðustu segl-
skipin sem
sigldu um
heimshöfin,
en þau voru í eigu finnska athafnamannsins
Gustafs Eriksons. Heiða Jóhannsdóttir leit
inn á sýninguna.
Íslenskt mál
er í stöðugri endurnýjun og þar leggja bæði
leikir og lærðir hönd á plóg. Freysteinn Jó-
hannsson heimsótti Íslenska málstöð og for-
vitnaðist um málfarsleg efni, talaði við tvo
unga stjórnmálafræðinga, sem skáru upp
herör gegn enskuskotnu fræðimáli, og
einnig sat hann fund orðanefndar bygg-
ingaverkfræðinga, þar sem menn eru að
leggja síðustu hönd á fimmtyngt orðasafn
um fráveitur.
Heimspeki,
til hvers?
Kristján G. Arngríms-
son skrifar fjórðu
greinina í flokknum
um hlutverk, viðfangs-
efni og aðferðir heim-
spekinnar við aldamót.
Halldór og
Hemingway
heitir fyrsta grein Péturs Gunnarssonar um
tengsl Halldórs Laxness við nokkra rithöf-
unda og áhrifamenn sem voru honum sam-
tíða. Í þessari fyrstu grein fjallar Pétur
meðal annars um þýðingar Halldórs á verk-
um eftir Hemingway og umræðu sem þær
höfðu í för með sér um stíl og þýðing-
araðferðir.