Lesbók Morgunblaðsins - 23.02.2002, Qupperneq 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 23. FEBRÚAR 2002 15
l i s t a s a f n k ó p a v o g s
gerðarsafn, hamraborg 4 , kópavogi
9 . febrúar–3. mars 2002
opnunartímar:
þriðjudagur–sunnudagur kl . 11–17
leiðsögn:
guðbjörg kristjánsdóttir , forstöðumaður
fimmtudagur, laugardagur
og sunnudagur kl . 15
aðgangur ókeypis
www.carnegieartaward.com
V.S. NAIPAUL, nýleg-ur Nóbelshöfundur,sagði í sjónvarpsvið-tali að hefði hann
ekki orðið rithöfundur væri
vafasamt um tilganginn að
lifa, sjálfan tilgang lífsins.
Spyrja má um réttmæti
slíkrar fullyrðingar.
Það má gera fleira en
skrifa. En jafn iðinn maður og
Naipaul gerir varla annað
nema þá að ferðast eins og
hann minntist á. Og ferðalög-
in verða honum efni í bækur,
tilefni sífelldra athugasemda.
Jafn hæglátur maður og
Naipaul er orðhákur og bitna
athugasemdir hans oft á
trúarbrögðum, ekki síst íslam.
Ætla mætti að hannn tryði
helst á köttinn sinn eða liti að
minnsta kosti á hann sem skemmtilegasta fé-
lagann.
Það vafðist ekki fyrir Naipaul að gerast rit-
höfundur og skipti hvatning föður hans líklega
mestu máli. Uppruni Naipauls, andstæðurnar
Indland og Trinidad og búseta á Englandi
hafa eflaust gert hann rótlausan og ýtt undir
ferðaþörf hans. Ferð til Pakistan leiddi konu
hans og hann saman eða réttara sagt kona
hans, sem líka hafði sitt að segja í fyrrnefnd-
um sjónvarpsþætti, sá hve umkomulaus hann
var og dapur og hertók hann vægast sagt.
Naipaul lét sér það vel líka.
Að skrifa er eins konar ferðalag. Margir rit-
höfundar kannast við það að ferðalög, kynni af
nýju umhverfi og fólki, einkum ferðalagið
sjálft sem slíkt, ýtir undir sköpunargáfuna,
leysir hugsunina úr læðingi.
Ný bók er nýtt ferðalag.
Annar Nóbelshöfundur, Elias Canetti, bjó á
Englandi frá 1938, en hafði búið víða áður,
lengst í Vín. Hann þekkti hið eilífa ferðalag
kynstofnanna og var afkomandi spænskra
gyðinga sem voru hraktir frá
Spáni á fimmtándu öld.
Fyrir utan ævisögur hans
er kunnasta verk hans Mergð-
in og valdið (1960). Sjálfur
hafði hann kynnst ógnum
fjöldans og múgæsinganna.
Hann lagði metnað sinn í að
snúast gegn þessum ógnvaldi
og vopn hans var mannleg
sköpun, tilgangur mannúðar í
sundurtættum heimi. Sá til-
gangur var ekki minna virði
en það að skrifa.
„Huglaus, raunverulega
huglaus, er sá sem er hrædd-
ur við minningar sínar,“ skrif-
aði Canetti í Athugunum sín-
um sem hann kallaði Úthverfi
mannsins (1973).
Undir þetta geta Naipaul
og fleiri tekið. Minningarnar
eru efniviður rithöfundarins.
Canetti var heimsborgari eins og Naipaul
og höfðar til allra. Hann býr ekki yfir sams
konar hæðni og ófyrirleitni en því meiri al-
vöru. Meðal lærimeistara hans er talinn
Kafka. Canetti missti ungur föður sinn en hin
stranga móðir hans lét hann lesa Shakespeare
og Dickens í staðinn fyrir indíánabækur.
Hann skirrðist ekki við að tileinka sér hið
flókna.
Naipaul er hræddur við ofríki íslams, boð-
unina sem haldið er miskunnarlaust að börn-
um í íslömskum ríkjum. Þetta veldur honum
áhyggjum eins og kom fram í viðtalinu.
Líklega getur hann tekið undir með Evr-
ópumanninum Canetti sem óttaðist villidýrið í
manninum: „Meðan ekki eru til í heiminum
neinar manneskjur sem hafa vald get ég ekki
alveg örvænt.“
Þetta fékk Canetti ekki að reyna og ekki
Naipaul heldur.
TILGANGURINN
AÐ SKRIFA
Nóbelsverðlaunahöfundurinn V.S. Naipaul
sagði í sjónvarpsviðtali að væri hann ekki
rithöfundur væri tilgangurinn að lifa vafasamur.
JÓHANN HJÁLMARSSON líkir í þessari grein
tilganginum að skrifa við ferðalag.
johj@mbl.is
V.S. Naipaul
MYNDLIST
Árnastofnun, Árnagarði: Handritasýning
opin þri.- fös 14-16. Til 15.5.
Galleri@hlemmur.is: Libia Pérez de Sil-
es de Castro og Ólafur Árni Ólafsson. Til
2.3.
Gallerí Skuggi: Guðmundur Tjörvi Guð-
mundsson. Guðbjörg Hlín Guðmundsdótt-
ir. Til 24.2.
Gallerí Sævars Karls: Kristinn Pálmason.
Til 26.2.
Gerðarsafn: Carnegie Art Award 2001.
Til 3.3.
Gerðuberg: Þetta vil ég sjá – Eva María
Jónsdóttir. Til 23.3.
Hafnarborg: Svifið seglum þöndum.
Sverrissalur: Skipamódel Gríms Karls-
sonar. Til 11.3.
Hús málaranna, Eiðist.: Haukur Dór og
Einar Hákonarson. Til 1.3.
i8, Klapparstíg 33: Helena Hietanen. Til
2.3.
Langholtskirkja: Kristján Davíðsson og
Ásgerður Búadóttir. Til 23.4.
Listasafn Akureyrar: Íslensk myndlist
1965-2000. Til 24.2.
Listasafn ASÍ: Inga Sólveig Friðjónsdótt-
ir, ljósmyndir. Gryfja: Íris Elfa Friðriks-
dóttir. Til 10.3.
Listasafn Einars Jónssonar: Opið alla
daga, nema mánudaga, kl. 14-17. Lista-
safn Íslands: Úr eigu safnsins – fjórar
sýningar. Til 14.4.
Listasafn Rvíkur – Hafnarhús: Bernd
Koberling. Til 3.3. Breiðholt. Til 5.5.
Listasafn Rvíkur – Kjarvalsst.: Níels
Hafstein, Sólveig Aðalsteinsdóttir. Til
24.2. Jóhannes S. Kjarval. Til 31.5. Hann-
es Lárusson. Til 1.4.
Listasafn Sigurjóns Ólafssonar: Kynlegir
kvistir. Til 5.5.
Ljósmyndasafn Rvíkur: Guðmundur Ing-
ólfsson. Til 24.3.
Norræna húsið: Nútímaverk úr Norræna
vatnslitasafninu. Til 24.3. Húðflúr á
Álandseyjum. Til 17.3.
ReykjavíkurAkademían: Hjálmar Stef-
ánsson. Til 3.4.
Straumur, Hafnarfirði: Bjarki Reyr Ás-
mundsson og Arsineh Houspian – ljós-
myndir. Til 3.3.
Þjóðarbókhlaða: Gerla. Til 8.3. Björg C.
Þorláksson. Til 1.3.
Upplýsingamiðstöð myndlistar: www.-
umm.is undir Fréttir.
TÓNLIST
Laugardagur
Borgarleikhúsið: Anna Sigríður Helga-
dóttir mezzósópran, Sigurður Halldórs-
son, selló, Daníel Þorsteinsson, píanó. Kl.
15:15.
Salurinn, Kópavogi: Kristinn Sigmunds-
son, Gunnar Guðbjörnsson og Jónas Ingi-
mundarson. Kl. 17.
Sunnudagur
Bústaðakirkja: EÞOS-kvartettinn og fé-
lagar. Kl. 20.
Hallgrímskirkja: Schola cantorum. Kl. 20.
Hjallakirkja: Hilmar Örn Agnarsson, Jó-
hann Stefánsson. Kl. 17.
Langholtskirkja: Madrigal Ensamble. Kl.
17.
Þriðjudagur
Íslenska óperan: Fyrir luktum dyrum:
Sesselja Kristjánsdóttir, Ólafur Kjartan
Sigurðarson, Ólafur Vignir Albertsson.
Kl. 12:15.
Salurinn, Kópavogi: Kammerhópur kenn-
ara Tónlsk. Kóp. Kl. 20.
Miðvikudagur
Norræna húsið: Hulda Guðrún Geirsdótt-
ir sópran, Douglas Brotchie píanó. Kl.
12:30.
Föstudagur
Salurinn, Kópavogi: Sigrún Hjálmtýs-
dóttir og Anna Guðný Guðmundsdóttir.
Kl. 20.
LEIKLIST
Þjóðleikhúsið: Anna Karenina, fim.
Syngjandi í rigningunni, lau., fös. Cyrano,
sun. Með fulla vasa af grjóti, fim., fös.
Hver er hræddur við Virginíu Woolf, fim.
Karíus og Baktus, lau.
Borgarleikhúsið: Boðorðin 9, lau., fim.
Blíðfinnur, sun. Með vífið í lúkunum, fös.
Fyrst er að fæðast, lau. Beðið eftir Godot,
sun. Jón Gnarr, fim. Píkusögur, lau. Gest-
urinn lau.
Íslenski dansflokkurinn: Through Nana’s
eyes, Lore, sun.
Íslenska óperan: Leikur á borði, lau., fös.
Hafnarfjarðarleikhúsið: Rauðhetta og
úlfurinn. lau., sun.
Möguleikhúsið v. Hlemm: Prumpuhóll-
inn, frums. sun. Þrið. Lóma, mán., fös.
Skuggaleikur, fim., Völuspá, mán., þrið.,
mið., fim.
Nemendaleikh.: Ísl. þúsund ár.
Leikfélag Akureyrar: Slavar, lau. Gull-
brúðkaup, sun.
MENNING
LISTIR
N Æ S T U V I K U

Sjá einnig Staður og stund á mbl.is
Ein af myndum Ingu Sólveigar Friðjóns-
dóttur á sýningunni í Ásmundarsal.
TVÆR sýningar verða
opnaðar í Listasafni
ASÍ í dag, laugardag,
kl. 16.
Inga Sólveig Frið-
jónsdóttir sýnir í Ás-
mundarsal ljós-
myndaseríu sem ber
titilinn „Lífvana“.
Myndirnar eru svið-
settar dauðasenur og
fjalla um endalok
nokkurra kvenna. Sýn-
inguna tileinkar hún
einum af frumkvöðlum
ljósmyndatækninnar,
Hyppolyte Bayard. Í
myndunum er ýmislegt
gefið í skyn með
klæðnaði, útliti og um-
hverfi sem setur áhorf-
andann að nokkru leyti
inn í „líf“ kvennanna. Áhorfandinn fær þann-
ig tengingu sem fær hann til umhugsunar um
aðstæður og orsakir atburðarins.
Með ljósmyndaseríunni vill listamaðurinn
vekja áhorfandann til umhugsunar um hin
óumflýjanlegu endalok okkar allra.
Inga Sólveig lauk námi frá San Francisco
Art Institute árið 1987.
Í Gryfju sýnir Íris Elfa Friðriksdóttir, en
um þessar mundir stendur einnig yfir sýning
á verkum hennar á Mokka við Skólavörðu-
stíg. Kveikjan að verkunum er sótt í prjóna-
aðferðir og fatamerki. Íris Elfa hefur á und-
anförnum árum einbeitt sér að einföldu
símynstri í verkum sínum. Símynstrið sækir
hún í sitt nánasta umhverfi og hefur efnis-
valið verið af ýmsum toga.
Listasafn ASÍ er opið alla daga nema
mánudaga frá kl. 14–18 og lýkur sýningunum
10. mars.
SVIÐSETTAR DAUÐASEN-
UR OG SÍMYNSTUR
Morgunblaðið/Ásdís
Íris Elfa Friðriksdóttir sýnir í Gryfju.