Pressan - 29.11.1990, Blaðsíða 8

8
FIMMTUDAGUR PRESSAN 29. NÓVEMBER
APOTEKARAR
ÞÁTTTAKENDUR
í STORFELLOUM
LYFJAÞJÚFNADI
Embætti ríkissaksóknara hefur til ákvöröunar mál þar
sem Jón Grétar Ingvason, sem var yfirlyfjafrœöingur á
Landakotsspítala og St. Jósepsspítala í Hafnarfiröi, er
grunaöur um að hafa svikiö át milljónir króna meö lyfja-
stuldi úr lyfjabúrum spítalanna sem hann starfaöi á.
Ríkisendurskoöun komst aö því aö ekki var allt meö
felldu í rekstri lyfjabúranna. írannsókninni kom íljós aö
lœknar utan ríkisspítalanna og apótekarar tengdust
málinu. Þar sem gjöröir manna utan ríkisgeirans eru ut-
an lögsögu ríkisendurskoöunar sendi stofnunin máliö til
Rannsóknarlögreglu ríkisins.
Samkvæmt heimildum PRESSUNNAR beindist rann-
sókn ríkisendurskoöunar aö viöskiptum Jóns Grétars viö
lœkna sem vísuöu sjúklingum til hans, og eins aö viö-
skiptum Jóns Grétars viö apótekarana í Ingólfsapóteki
og Vesturbœjarapóteki.
Rannsóknarlögreglan hefur skil-
að málinu til ríkissaksóknara. Að
sögn Jóns Erlendssonar saksókn-
ara er ekki langt að bíða þess að
ákvörðun um hvort ákært verður í
málinu eða ekki liggi fyrir.
ÓLÖGLEG LYFJASALA
Jón Grétar Ingvason seldi lyf úr
lyfjabúri Landakotsspítala til sjúkl-
inga á spítalanum. Slík sala er
óheimil þar sem lyfjabúrum sjúkra-
húsa er einungis ætlað að þjónusta
spítalana. Þau eru ekki ætluð til
þess að selja lyf fólki úti í bæ.
Sjúklingarnir sem komu í lyfja-
búrið til að kaupa lyf komu þangað
eftir ráðleggingum lækna, aðallega
lækna sem starfa í næsta nágrenni
við spítalann. Flestir læknanna
starfa einnig á Landakotsspítala.
Mest var um að gamalt fólk og las-
burða keypti lyf í lyfjabúrinu. Það
vissi ekki að um ólöglega lyfjasölu
var að ræða.
SAMSPIL MEÐ APÓTEKURUM
Eftir að Jón Grétar hafði selt lyfin
og fengið lyfseðla í hendur fór hann
með þá í apótek. Hann átti aðallega
viðskipti við tvö apótek, Ingólfsapó-
tek og Vesturbæjarapótek.
Tvær aðferðir voru notaðar við
meðferð lyfseðlanna. Annars vegar
tóku apótekin þá og sendu með öðr-
um lyfseðlum til Tryggingastofnun-
ar. Þegar það var gert barst greiðsla
fyrir lyfjasölu þó viðkomandi apó-
tek hefðu ekki látið nein lyf af
hendi. Ágóðanum skiptu apótekar-
arnir og Jón Grétar á milli sín.
Hin aðferðin var sú að apótekar-
arnir létu Jóni Grétari í té lyf, sams-
konar og skrifuð voru á lyfseðlana.
Þau lyf setti Jón Grétar í lyfjabúr
spítalanna. Með því gat hann lag-
Werner Rasmusson, apótekari í Ingólfsapóteki og formaöur stjórnar lyfjafyrir-
tækisins Delta. Lyfjafræðingurinn á Landakoti naut aöstoöar hans við aö
breyta lyfseölunum í peninga.
55 ÞÚSUND FYRIR NÁNAST EKKERT
Eitt það feitasta sem apótekarar
komast í er þegar þeir selja hin nýju
og dýru krabbameinslyf. Dœmi eru
um að hundrað daga skammtur
kosti allt að 300 þúsund krónum.
Samkvœmt núgildandi verðskrá fá
apótekarar um 55 þúsund krónur
fyrir að afgreiða eina slíka lyfjaávís-
un.
Það mun vera mjög sjaldgœft að
apótek eigi slík lyfá lager. Það sem
gerist eftir að lyfseðill er lagður inn
í apótek er mjög einfalt. Lyfin eru
pöntuð frá heildsala og sótt þangað
í snatri. Eftir að lyfin eru komin í
apótekið eru þau afhent kaupand-
anum og allt að 40 þúsund krónum
verður eftir í kassa apóteksins fyrir
þessa litlu fyrirhöfn.
Flestir krabbameinssjúklingar fá
lyf sín á sjúkrahúsum en ekki allir.
Sjúkrahúsin taka ekkert fyrir að út-
vega lyfin og því fá smásalar ekkert
í sinn hlut þegar þau eru afhent á
sjúkrahúsum.
OFSAGRÓÐINN MINNKAR
Þrátt fyrir að tekjur apótekara af
einstökum afgreiðslum séu ótrúleg-
ar voru þær enn meiri ekki alls fyrir
löngu. Nýverið tóku gildi breytingar
á álagningu lyfja. Áður var föst
álagningarprósenta en 1. október
var álagningunni breytt þannig að
hún fer stiglækkandi eftir því sem
lyfin eru dýrari. Fyrir þessa breyt-
ingu hefði apótekari fengið 90 þús-
und krónur fyrir að afgreiða krabba-
meinslyfið í dæminu hér að ofan.
Nú er 63 prósenta álagning fyrir
lyf sem kosta allt að 800 krónum. 57
prósenta álagning er á lyf sem kosta
frá 800 til 3.000 krónur, auk 48
króna fastagjalds. Álagning á lyf
sem kosta frá 3.000 til 5.000 krónur
er 50 prósent og 258 króna fasta-
gjald. Álagning á lyf sem kosta
5.000 til 15.000 krónur er 40 pró-
sent og 758 króna fastagjald. Á lyf
sem kosta meira en 15.000 krónur
er álagningin 30 prósent og fasta-
gjaldið er 2.258 krónur. Þá veita þau
apótek sem selja Tryggingastofnun
lyf fyrir meira en 30 milljónir á ári
afslátt.
Með þeim breytingum sem gerðar
hafa verið á smásöluálagningunni á
þessu ári áætlar heilbrigðisráðu-
neytið að tekjur apótekanna dragist
saman um allt að 25 prósentum.
Heildsöluálagning hefur lækkað um
20 prósent það sem af er þessu ári,
úr 17 prósentum í 13,5 prósent.
Apótekarar eru ekki sammála
ráðuneytinu um samdrátt tekna af
þessum völdum.
„Þessar breytingar munu ekki
skerða tekjur apótekanna um 25
prósent. Það er ekki svo mikið. Tekj-
ur apótekanna minnka mismikið
vegna þess afsláttar sem stærri apó-
tekin eru látin veita Tryggingastofn-
un," sagði Guðmundur Reykjalín,
framkvæmdastjóri Apótekarafélags
íslands.
FLEIRI BREYTINGAR
í SMÍÐUM
Nefnd sem Guðmundur Bjarna-
»on heilbrigðisráðherra skipaði og
vinnur að frekari lækkun á lyfja-
kostnaði og lyfjadreifingu er að
vinna að mun róttækari breytingum
á þessu kerfi en gerðar hafa verið til
þessa. Þar er gert ráð fyrir að sett
verði á stofn fyrirtæki, með eignar-
aðild ríkisins, sem annist innkaup á
lyfjum og bjóði út smásöluna. Með
því telur nefndin að von sé um að
komast inn á tilboðsmarkaði með
öðrum þjóðum. Ef það tekst er hugs-
anlegt að lyfjaverð hér á landi geti
lækkað umtalsvert.
Önnur breyting sem rætt er um er
að sett verði á stofn embætti Lyfja-
málastjóra ríkisins. Hans hlutverk,
ef af verður, er að safna öllum upp-
lýsingum um lyfsölumál en þá verð-
ur öll vitneskja um markaðinn á
einni hendi.
Grunur er um að einhverjir apó-
tekarar rukki fyrir lyf sem ekki hafa
verið sótt til þeirra. (Sjá annars stað-
ar í opnunni.) Ef verður af stofnun
fyrirhugaðs embættis verður lyfja-
málastjóri ráðandi afl í lyfjamálun-
um, sambærilegt við embætti land-
læknis.
í nefndinni sem fjallar um þessi
mál er einhugur um að útfæra þess-
ar tillögur betur. Nefndin mun hafa
fleiri tillögur til meðferðar.
DÝRUSTU LYFIN
Með aukinni tækni berast sífellt
dýrari og betri lyf á markaðinn.
Dýrustu lyfin í dag eru hátæknilyf
fyrir krabbameinssjúklinga. Al-
gengur 100 daga skammtur getur
kostað frá 100 þúsund krónum og
allt að 300 þúsund krónum.
Þrátt fyrir þetta háa verð er eitt til-
felli þar sem sjúklingur hefur fengið
mun dýrari lyf. Ársskammtur af lyfj-
um þess sjúklings kostar yfir 30
milljónir króna.
Þetta dýra lyf er flutt inn á vegum
Lyfjaverslunar ríkisins. Lyfjaversl-
unin selur ríkisspítölunum lyfið og
þar fær sjúklingurinn það án endur-
gjalds. Því fær enginn milliliður
ágóða vegna lyfjatöku þessa sjúkl-
ings.
Lyfjaverslun ríkisins fær heild-
söluálagningu fyrir þau lyf sem fyr-
irtækið selur. I fyrra skilaði lyfja-
verslunin 25 milljónum króna í ríkis-
sjóð. Áætlað er að fyrirtækið fái yfir
40 milljónir í hreinan hagnað á
þessu ári. Ágóðinn rennur í ríkis-
sjóð.
fært birgðastöðuna.
Apótekararnir sendu lyfseðlana
frá þessum viðskiptum einnig til
innheimtu í Tryggingastofnun.
Tryggingastofnun greiddi þá sem og
aðra lyfseðla.
EINN SÆTT KÆRU
Þrátt fyrir að heimildir PRESS-
UNNAR segi að læknar og apótek-
arar hafi starfað með Jóni Grétari er
hann einn meintur sakamaður í
þessu máli.
Hvorki Jón Erlendsson hjá emb-
ætti ríkissaksóknara né Hörður Jó-
hannesson hjá rannsóknarlögregl-
unni vildu tjá sig um málið að öðru
leyti en því að Jón Erlendsson sagði
að aðeins væri að finna nafn Jóns
Grétars Ingvasonar sem meints sak-
bornings á þeim rannsóknarskjöl-
um sem embætti saksóknara hefur
fengið frá rannsóknarlögreglunni.
ERFITT AÐ SANNA
Einn þeirra sem þekkja vel til í
lyfjaviðskiptum segir að grunur sé
um að þetta mál sé ekki einstakt.
Grunur leiki á að apótekarar sendi
lyfseðla til innheimtu hjá Trygginga-
stofnun án þess að lyf hafi verið af-
hent á móti.
Það sé gert á þann hátt að lyfseðl-
ar á lyf sem höfðu verið pöntuð en
aldrei sótt eru send til Trygginga-
stofnunar. Það mun vera nokkuð al-
gengt að fólk sæki ekki öll þau lyf
sem læknar panta. Sérstaklega á
þetta við um lyf sem eru pöntuð í
gegnum síma.
Nær óvinnandi vegur er að stað-
festa þennan grun en þetta er mjög
umtalað meðal þeirra sem að þess-
um málum vinna. Til að fá úr því
skorið hvort svik eru viðhöfð þyrfti
að yfirfara alla lyfseðla sem gefnir
eru út, en þeir eru um 1,5 milljónir
á ári, og bera saman við birgðabók-
hald allra apóteka. Þetta mundi
krefjast svo mikillar vinnu að það er
sagt nánast óvinnandi.
SEINT FUNDIÐ FULLKOMIÐ
EFTIRLITSKERFI
Bolli Héðinsson, formaður
tryggingaráðs, sagði að sennilega
yrði seint fundið upp það eftirlits-
kerfi sem er svo fullkomið að engir
misbrestir verði á.
„í þessu máli kom í ljós að það var
eitthvað misjafnt á ferðinni og þessu
var vísað til rannsóknarlögreglu og
þaðan til ríkissaksóknara. Eg get
ekki fullyrt hvort það fer mikið
frarphjá eða ekki“ sagði Bolli.
„Eg held að hja stóru spítölunum
sé mjög öflugt eftirlit og það veitir
ekki af. Hér er um stórar fjárhæðir
að ræða sem fara hækkandi," sagði
Davíð Á. Gunnarsson, forstjóri
Rikisspítalanna.
Davíð sagði að á stórum og fjöl-
mennum vinnustöðum væri alltaf
sú hætta fyrir hendi að einhverjir
starfsmenn brygðust trausti.
3,4 MILLJARÐAR
TIL APOTEKANNA
Áætlað er að velta apótekanna
fyrir lyfjasölu verði um 3,4 milljarð-
ar króna á þessu ári. í fyrra var lyfja-
söluvelta apótekanna 2,7 milljarðar
króna. Alls eru rúmlega fjörutíu
apótek á landinu.
Samkvæmt upplýsingum frá heil-
brigðisráðuneytinu og Apótekarafé-
laginu um meðalálagningu apótek-
ara á lyf lætur nærri að tekjur þeirra
af álagningu séu rétt tæpur milljarð-