Pressan - 29.11.1990, Blaðsíða 23

S.PÓR
FIMMTUDAGUR PRESSAN 29. NÓVEMBER
23
Aldís Jóna Ásmundsdóttir
EKKI SÉRLEGA
SKUGGALEGT
SKUGGAHVERFI
Aldís Jóna Ásmundsdóttir er sex-
tíu og átta ára gömul húsfreya sem
hefur aliö allan aldur sinn við
Hoerfisgötu. Húsið keypti faöir
hennar áður en hann gifti sig og
Aldís og maður hennar, Jóhannes
Guðnason, sem nú er nýlátinn,
bjuggu þar öll sín hjúskaparár.
Gunnsteinn Sigurjónsson
og Halldór Geir Lúdvíksson
HVERFISMIÐSTÖÐ
/Lúllabúð ráða ríkjum þeir Steini
Skúlagata ber nafn Skúla Magnússonar landfógeta. En þar var áður ýmiss
konar starfsemi sem ekki var talin eiga heima í bænum sjálfum. Þar voru
fiskreitir og slaturhus, járn- og trésmiðjur.
Við Lindargötu stendur faliegt hús með skemmtilega sögu. Þetta hús sem
núna er Tónmenntaskóli Reykjavíkur var reist árið 1903 af frönskum aðil-
um til að reka hér spítala fyrir franska sjómenn á íslandsmiðum. Þegar
þessar veiðar höfðu að mestu lagst niður tók Reykjavíkurborg húsið á
leigu. Það mun hafa verið árið 1920. Þar hefur síðan veríð starfrækt mötu-
neyti fyrir atvinnuleysingja, barnaheimili og skóli. Frakkastígur dregur
nafn sitt af spítalanum.
og ég slapp lifandi. Við hímdum síð-
an í kössunum fram á kvöld en í
myrkrinu freistuðum við þess að
klifra yfir vegginn. Það var þó hel-
ber óvitaskapur eins og nærri má
geta en við höfðum erindi sem erf-
iði.“
í kýlóbolta á Hverfisgötu ,,Ég
man svo langt að það var hægt að
leika kýlóbolta við Hverfisgötu. Það
mundi víst engum detta í hug núna.
í þessari íbúð, sem hefur verið
stækkuð síðan, voru þá tvær litlar
íbúðir. Hér bjuggu tvær fjölskyldur ^
með samtals tíu börn auk okkar fjöl- 2
skyldu en við vorum fjögur. Auk “
þess dvaldi oft hérna tímabundið
fólk sem var í húsnæðishraki. Þetta
þótti nú ekki mikið á þessum árum.
Við krakkarnir lékum okkur mik-
ið hérna á götunni. Við fórum á
samkomur í heimatrúboðinu á
sunnudögum. Það var ægilegt
sport. Presturinn átti það til að
verða svo æstur að hann fór að tala
um laugardaginn langa í staðinn fyr-
ir föstudaginn svo þú getur ímyndað
þér hvort ekki hefur verið gaman.
Við krakkarnir settum upp leikhús í
kjallara hjá einni okkar og seldum
inn fyrir tvo aura stykkið. Ég man
eftir einni slíkri sem fór út um þúfur
þegar prinsessan neitaði að kyssa
Aldís
Bestu hasarmyndir í bænum
,,Bestu hasarmyndir í bænum voru
á hermannasýningum í Hafnarbíói.
Við laumuðum okkur ósjaldan þar
inn. Við fengum yfirleitt óblíðar
móttökur þegar við vorum gripnir.
„Það var mikill rottugangur í
hverfinu og fengu íbúarnir oft að
kenna á því. Afi minn hafði þó svo-
lítið sérstakan hátt á við rotturnar.
Hann gat ekki hugsað sér að meiða
þær og hannaði því sérstaka gildru
sem veiddi rottumar en drap þær
ekki. Hann gekk síðan með gildr-
una niður að sjó og sleppti rottunum
lifandi. Amma hafði ímugust á þess-
ari linkind í afa og var vön að segja
að rotturnar væru á undan honum
heim aftur. Kanarnir fóru stundum á
rottuveiðar í fjörunni vopnaðir
skammbyssum. Það var þó aðeins
fyrst eftir að þeir komu enda var
fljótlega tekið fyrir þetta tóm-
stundagaman þeirra."
Hörð fífsbarátta Mannlíf var þó
meira á þessum árum en Kaninn og
Bretinn.
„Afi var fisksali á þessum árum.
Hann sótti fiskinn niður á höfn og
keyrði hann á handvagni. Lengst af
fór hann alla leið inn í Laugarnes og
seldi á leiðinni. Undir það síðasta lét
hann þó nægja að staðnæmast á
svonefndu Vitatorgi eða Bjarnatorgi
og selja þar. Fólk bjó almennt við
kröpp kjör á þessum árum. Sumir
fengu alltaf fisk upp í krít og gátu
aldrei borgað hann aftur. Lífsbarátt-
an var hörð og það setti mark sitt á
fólkið."
Gunnsteinn og Halldór Geir
og Dóri. Þeir hafa verið innanbúðar
í hverfinu áratugum saman og flest-
ir hinna eldri íbúa halda tryggð við
Lúllabúð. Lúllabúö minnir um
margt á gömlu kaupfélögin í sveit-
unum þar sem menn koma saman,
kaupa það nauðsynlegasta, reifa
nýjustu kjaftasögurnar og karlarnir
taka í nefið.
„Þetta hefur nú tekið miklum
breytingum í tímans rás. Bæði hvað
varðar þá sem búa hérna og versl-
unarreksturinn almennt. Verslun
eins og þessi þjónar ákveðnum til-
gangi sem stórmarkaðirnir gera
ekki. Fólk þarf að hafa litlar búðir til
taks til að kaupa inn það allra nauð-
synlegasta. En það virðast samt vera
við smákaupmennirnir sem berum
skarðan hlut frá borði. Hér áður fyrr
höfðum við sendil sem fór með vör-
ur út um allan bæ. Okkur líkar nú
samt ágætlega að vera hérna, svo-
leiðis."
Bjarnaborg sem reist var í byrjun þessarar aldar. Bjarnaborg sem stendur
viö Hverfisgötu 83 er nefnd eftir fyrsta eiganda sínum Bjarna Jónssyni tré-
smiö. Reykjavíkurborg eignaðist húsið skömmu eftir að það var reist og
voru þar leiguíbúðir á vegum borgarinnar. Dögun er byggingarfyrirtæki í
Reykjavík sem hefur unnið að endurbótum á húsinu.
prinsinn. Ein aðalskemmtunin var
að fara hérna niður á Skúlagötu og
fylgjast með slátrun. Mér býður við
því núna að hugsa til þess en okkur
þótti þetta óskaplega gaman þá.
Stundum fengum við að fara í bíltúr
á drossíu. Það kom til þannig að
pabbi einnar okkar var kaupmaður
og átti bíl. Á sunnudögum fengum
við þess vegna stundum að fara í bíl-
túr upp á Rauðavatn."
Kynlegir kvistir „Hérna í
Skuggahverfinu voru ýmsar skraut-
fegar ,,týpur“. Helgi Pjeturss nýal-
sinni, Lára miðill og Bergur greifi.
Ég man óljóst eftir feðgunum á
Byggðarenda en jieir voru frekar fá-
tækir. Annar þeirra fleygði víst ein-
hvern tíma krónu aftur fyrir sig og
sagði „Það er nóg af þessu á Byggð-
arenda". Það varð síðan eiginlega
máltæki í Reykjavík."
Pólitíkin „Ég man óljóst eftir
byggingu Alþýðuhússins en pabbi
og bróðir hans gáfu dagsverk í bygg-
inguna. Pabbi og mamma voru alla
tíð mikið alþýðuflokksfólk. Ég
heyrði mömmu einhvern tíma sem
oftar rífast við aðra konu um pólitík.
Þegar þær voru báðar orðnar úr-
vinda og úrkula vonar um að þær
yrðu nokkurn tíma sammála sagði
mamma: „Ég aðhyllist nú bara si-
svona sömu stefnu og Jesús Kristur
mundi gera." Þá svaraði hin konan:
„Það er bara verst hvað mennirnir
eru ómögulegir." Og þær skildu sátt-
ar.“
Ekki skuggalegt „Ég hef nú bú-
ið hérna alla mína hunds og kattar
tíð og aldrei fundist þetta hverfi
skuggalegra en önnur hverfi. Enda
dregur þetta hverfi nafn sitt af bæn-
um Skugga. Hins vegar sagði einu
sinni við mig kona: „Mikið átt þú
gott að búa svona nálægt Ríkinu."
Þá uppgötvaði ég að ég hafði aldrei
komið í Ríkið á ævinni."