Pressan - 29.11.1990, Blaðsíða 25

25
LISTAPÓSTURINN
„Það er sem doktor Bjarni
lesi yfir öxlina á mér“
— Guðrún Helgadóttir sendir frá sér tvær barnabækur fyrir jólin. Hún segist ekki hafa neina þörf
fyrir að skrifa fullorðinsbækur, með bókum sínum fyrir yngstu kynslóðina sé hún líklega að endur-
gjalda þá umhyggju sem gömlu kennaramir sýndu henni í æsku.
Mynd um
„spútníkk-
inn“ Ólaf
Jóhann
Saga-film og GUÐJÓN arn-
GRÍMSSON, fyrrum fréttamaður
á Stöð 2, eru að huga að undir-
búningi sjónvarpsmyndar um
ÓLAF JÓHANN ÓLAFSSON, rithöf-
und og framkvæmdastjóra hjá
Sony í Bandaríkjunm. Frami 01-
afs Jóhanns vestan hafs hefur
verið ævintýri líkastur, en hann
er aðeins 27 ára gamall. Tökur á
myndinni hefjast eftir áramót og
er ráðgert að hún verði sýnd í
sjónvarpi á næsta ári.
Myndir eftir
Sigurð Guð-
mundsson
málara
á uppboði
Um 80 verk verða á listmuna-
uppboði sem Gallerí Borg og
Listmunauppboð Sigurðar
Benediktssonar standa fyrir á
Hótel Sögu í kvöld og hefst
klukkan 20.30; þar af eru tvær
myndir eftir SIGURÐ GUÐMUNDS-
SON málara.
Nær öll verkin eru eftir þekkta
íslenska myndlistarmenn. Af
yngri listamönnum má nefna
KRISTJÁN DAVÍÐSSON, TRYGGVA
ÓLAFSSON, ÁGÚST PETERSEN,
VALTÝ PÉTURSSON, JÓNAS GUÐ-
MUNDSSON, PÉTUR FRIÐRIK,
HRING JÓHANNESSON, ALFREÐ
FLÓKA Og KARÓLÍNU LÁRUSDÓTT-
UR.
Af eldri listamönnum má
nefna jóhannes S. kjarval,
GUNNLAUG BLÖNDAL, BRYNJÓLF
ÞÓRÐARSON, MUGG, JÓN ENGIL-
BERTS, NÍNU TRYGGVADÓTTUR,
ÁSGRÍM JÓNSSON, ÞORVALD
SKÚLASON, KRISTÍNU JÓNSDÓTT-
UR Og ÞÓRARIN a ÞORLÁKSSON.
Stúlkuandlit 1852.
Sigurður Guðmundsson málari.
Þá verða boðnar upp tvær olíu-
myndir eftir SIGURÐ GUÐMUNDS-
SON listmálara. Þær eru af ung-
um stúlkum, málaðar 1853.
Myndirnar eru úr einkasafni í
Danmörku en hvorki þar í landi
né hér er vitað til þess að myndir
eftir Sigurð hafi verið á uppboð-
um, að sögn forsvarsmanna list-
munauppboðsins.
,,Madur er í pólitík af einhuerri
löngun til að deila kjörum með fólki
og reyna að gera lífið ofurlítið nota-
legra. Pað sama er maður að gera
sem rithöfundur. Þessi störf eru því
síður en svo óskyld og engin tilviljun
að margir stjórnmálamenn hafa
jafnframt verið listamenn," segir
Guðrún Helgadóttir, rithöfundur og
forseti sameinaðs þings, en hún
sendir nú frá sér tvœr bœkur: „Und-
an illgresinu", spennusögu fyrir vel
lœsa krakka og „Nú heitir hann
bara Pétur“ fyriryngstu lesendurna.
Það er létt yfir Guðrúnu þegar
blaðamaður og ljósmyndari PRESS-
UNNAR líta inn hjá henni á virðu-
legri skrifstofu forseta sameinaðs
þings. Það er mánudagsmorgunn og
hún er að „fara yfir litteratúr dags-
ins“, eins og hún orðar það, bréf og
erindi sem þingforseta hafa borist í
morgunsárið í upphafi erilsamrar
viku. Ljósmyndarinn vill ljúka verki
sínu og biður Guðrúnu að setjast í
stól andspænis málverkum af for-
verum hennar. „Þá verður þetta
svolítið erótísk mynd,“ segir hann
og Guðrún tekur því með sínu hlý-
lega brosi.
Fyrsta bók hennar, Jón Oddur og
Jón Bjarni, kom út árið 1974. Síðan
eru bækurnar orðnar 13, að með-
töldu leikritinu Ovitum og bókun-
um tveimur fyrir þessi jól. Á sama
tíma hefur Guðrún verið í fullu
starfi, fyrst sem deildarstjóri hjá
Tryggingastofnun og síðan sem al-
þingismaður.
— Er hvíld fyrir þig að skrifa?
„Nei, stundum þarf ég að kvelja
mig að ritvélinni, það er að segja að
tölvunni nú í seinni tíð.“
Guðrún segir að „Undan illgres-
inu“ hafi verið að mótast í þrjú ár en
í sumar settist hún niður og skrifaði
hana. Hin bókin, „Nú heitir hann
bara Pétur“, átti sér mun lengri að-
draganda:
„Hún er satt að segja 20 ára göm-
ul, búin að vera svona flökkusaga í
fjölskyldunni. Reyndar óraði mig
aldrei fyrir að hún ætti eftir að
koma út á prenti. En börn hafa haft
gaman af henni og hún hefur verið
til í ýmsum útgáfum. Svo kom ég við
hjá syni mínum i Árósum í sumar.
Hann á tvo stráka sem byrjuðu að
rella í mér að segja sér þessa sögu.
Faðir þeirra sagði því við mig hvers
vegna í ósköpunum ég færi ekki að
koma henni á prent, svo ég gæti far-
ið að lesa hana fyrir börnin. Þá kast-
aði ég því fram að best væri að ég
eyddi vikunni í að skrifa bókina en
þá yrði hann að myndskreyta hana.
Og það gerði hann.“
Bókin er sem sagt myndskreytt af
syni Guðrúnar, Herði, sem er tölv-
unarfræðingur og sagan er loksins
komin á bók, eftir 20 ára tilvist.
í hinni bókinni, „Undir illgresinu",
er Guðrún að takast á við nýtt verk-
efni. „Ég fór að reyna að skrifa reyf-
ara fyrir börnin," segir hún, „fyrir
krakka 10 ára og upp úr, vel læsa.
Auðvitað veit ég ekki hvernig til hef-
ur tekist en ég vona að hún sé
spennandi".
— Það er ekkertá dagskrá hjá þér
að skrifa beinlínis fyrir fullorðna?
„Ég hef ekkert sett mig niður við
það. Það er líklega miklu gagnlegra
að sk.rifa af alvöru fyrir krakka. Það
verður lítið um lesendur í framtíð-
inni ef börnin venjast ekki á bóklest-
ur. Börn eiga alveg þá virðingu
skilda að höfundur skrifi fyrir þau
bækur sem hann þarf ekki að
skammast sín fyrir gagnvart full-
orðnu fólki.“
Guðrún var elst í hópi 10 systkina.
Hún segist ekki hafa alist upp á
neinu sérstöku bókaheimili en hins
vegar las hún allt sem til var og síðar
lærðist henni að nýta sér bókasafnið
í Hafnarfirði. „Þar átti ég sannar-
lega hauk í horni sem var Magnús
Ásgeirsson skáld og bókavörður.
Hann hafði gaman af að láta mig
lesa erfiðar bækur. Honum hefur ef-
laust fundist ég lítil og skrítin enda
ætlaði ég aldrei að ná upp á borðið
sem hann sat við. Meðal þess sem
hann sendi mig heim með var Man-
freð eftir Byron. Ég man að mér
þótti Manfreð ansi strembinn en
þorði auðvitað ekki annað en lesa
hann. Svo kom ég að skila og skipta
bókum og þá horfði hann á mig og
spurði hvprt ég væri búin að lesa
Manfreð. Ég sagði auðvitað já en sá
að hann trúði mérekki. Hann fór þá
að spyrja mig út úr og ég gat auðvit-
að svarað því. Þá hallaði Magnús sér
afturábak í stólnum og skellihló. En
það gerði hann nú ekki oft.“
— Þú hefur örugglega verið svolít-
ið skrítin stelpa. Þaö hefur til dœmis
ekki verið samkvœmt hefðinni að
sjómannsdóttir frá barnmargri fjöl-
skyldu í Hafnarfirði fœri í mennta-
skóla?
„Ég á það nú hreinlega að þakka
kennurum mínum í Flensborg, þeim
Benedikt Tómassyni og doktor
Bjarna Aðalbjarnarsyni og fleirum.
Þeir gengust beinlínis í því að ég
héldi áfram í skóla. Flensborg var
mjög góður skóli. Doktor Bjarni var
íslenskukennarinn minn og mér
finnst eiginlega alltaf að hann lesi
yfir öxlina á mér þegar ég er að
skrifa. — Guðmundur Kjartansson
jarðfræðingur, Þóroddur skáld frá
Sandi, Benedikt Tómasson skóla-
stjóri: þetta voru engir aukvisar og
skólinn ekki stærri en svo að það
var hægt að fylgjast með þeim strá-
um sem þar voru.“
Guðrún talar um gömlu kennar-
ana af djúpri virðingu og það færist
ró yfir hana: „Þegar ég tók lands-
próf gaf doktor Bjarni mér gjöf sem
ég mundi grípa með mér fyrst af
öllu ef eitthvað kæmi fyrir heimili
mitt. Hann gaf mér orðasafn Sigfús-
ar Blöndals í tveim bindum. Hafði
látið skipta henni í tvennt. Ég var
svo lítil að hann hefur ekki treyst
mér ti! að halda á svo stórri bók.
Hún er í óskaplega fallegu bandi og
árituð með hans smágerðu og fal-
legu rithendi. Hann var afskaplega
umhyggjusamur fyrir mér þótt við
þéruðumst alltaf. Hann þúaði aldrei
nemendur sína. Það skiptir engu
smámáli fyrir krakka að vera ein-
hvers virtur. Kannski er ég að reyna
að endurgjalda þessa lífsreynslu
mína.“
Guðrún fór snemma að skrifa nið-
ur sögur, sendi nokkrar undir dul-
nefni til Æskunnar og fékk þær birt-
ar. „Ég var alltaf jafnundrandi þegar
þær birtust. Og þegar ég var þrettán
ára sendi ég meir> að segja bók til
útgefanda en ætli ég hafi nokkuð
gert mér allt of rniklar vonir."
Eins og aðrir stfómmálamenn býr
Guðrún við óvissu um aðalatvinnu
sína. Þarhefurhún vœntanlega líka
lœrt að gera sér ekki allt of miklar
vonir. Framundan er forval hjá Al-
þýðubandalaginu í Reykjavík þar
sem rœðst hverjir skipa efstu sœtin.
Hvað gerirðu ef flokkssystkinin
hafna þér?
„Ég mundi hugsa: Óttalegir bján-
ar eru þetta. En að sjálfsögðu yrði
ég að taka því. Ég vil minna á að ég
fór fyrst inn í fjórða sætið í Reykja-
vík, síðan tók ég það þriðja og svo
annað sæti. Þetta hef ég túlkað sem
svo að ég hafi notið vaxandi stuðn-
ings innan flokksins. Og ekki hef ég
neina ástæðu til að halda að sá
stuðningur hafi minnkað þótt ein-
hver lítill hópur kunni að vera á ann-
arri skoðun. En hann hefur alltaf
verið það,“ segir Guðrún með sínum
sposka svip og fer ekkert í grafgötur
um að hún ætlar sér að vera áfram
í pólitík.
Kristján Þorvaldsson