Pressan - 06.12.1990, Blaðsíða 21

FIMMTUDAGUR PRESSAN 6. DESEMBER
21
Hjörleifur Quttormsson alþingismadur
##Mér finnst ég
vera frjáls, ég hef
verið bindindis-
maður langan
tíma"
Ekhi á stífum gormum
Eins og klipptur út úr módinsblaði: sléttur og felldur,
teinréttur og hraustlegur. Sumum þykir hann jafnvel of
„akkúrat“ Slíkt fer stundum í taugarnar á fólki. Hann er
sagður mikill málafylgjumaður, svo mikill að jaðri við
þráhyggju. Hjörleifur Guttormsson kippir sér ekki upp
við þetta og brosir bara þegar blaðamaður minnist á
mœlieininguna „hjörl" sem kennd er við hann og notuð
um langar og leiðinlegar rœður í þinginu.
Hjörleifur átti óvænta leiki í vik-
unni. Þrátt fyrir hrakspár stóð hann
uppi sem sigurvegari í forvali Al-
þýðubandalagsins á Austurlandi.
Og á mánudag bað hann um orðið
í þinginu til að lýsa yfir að hann sæti
hjá við atkvæðagreiðslu um bráða-
birgðalögin umdeildu og kom þar
með á síðustu stundu í veg fyrir
þingrof.
F.KKI VITUND SÁR
„Ég var ekkert allt of viss á tíma-
bili,“ segir Hjörleifur um baráttuna
eystra þar sem hann fékk sam-
keppni frá Einari Má Sigurðssyni,
bæjarstjórnarmanni í Neskaupstað
og formanni Samtaka sveitarfélaga
á Austurlandi. Mótframboðið átti
sér nokkuð langan aðdraganda og
ágreiningur virtist rista djúpt.
— Varstu búinn ad hafa pata af
því lengi ad þú fengir mótframboð?
,,Ég hafði haft það á tilfinningunni
um skeið þótt ég vissi ekki hvernig
það bæri að. Þetta hafði því nokk-
urn aðdraganda og eflaust margar
ástæður sem leiddu til þess. Ég legg
ekki dóm á þær. En vafalítið á af-
staða mín til stjórnarsamstarfsins
einhvern þátt í því, sem og sú tog-
streita sem ríkt hefur innan Alþýðu-
bandalagsins á landsmælikvarða.
Þá má gera ráð fyrir að haft hafi
áhrif það ákall frá miðstjórn að rétt
væri að skipta um forystu sem víð-
ast.“
— Kom Olafur Ragnar, formaður
flokksins, að málum?
„Um það skal ég ekki dæma. Ég
sá eitthvað eftir honum haft í viðtali
í fjöllesnu tímariti. Menn geta reynt
að lesa þar á milli línanna en ég legg
mig ekki eftir því.“
— Fulltrúi úr forystu flokksins í
höfuðvíginu Neskaupstað to' gegn
þér. Þú hlýtur að vera svolítið
skaddaður eftir þetta jafnvel þótt þú
hafir náð fyrsta sœtinu.
„Nei, ég er alls ekki skaddaður,
ekki vitund sár. í rauninni er ég
mjög sáttur við niðurstöðuna og
þakka hana mörgum. Ég vil leitast
við að fyrirgefa það sem fram hefur
komið og kannski verið sagt í hita
leiksins um mig og mína fram-
göngu. Það er nú svo að hver og
einn verður að kjósa sinn stíl í póli-
tík. Ágætir félagar í bæjarstjórn í
Neskaupstað höfðu auðvitað allan
sinn rétt til að ýta við mér sem þing-
manni. En þetta er nýr stíll; ég er
ekki viss um að hann sé farsæll til
lengdar fyrir stjórnmálaflokk. Ég
hef einmitt haft áhyggjur af þessum
stimpingum í Alþýðubandalaginu
mjög lengi, finnst sem flokkurinn sé
að ganga ansi nærri sér. Stundum
hugsar maður sem svo: Af hverju í
ósköpunum leitar fólk, sem virðist
vera komið málefnalega jafnlangt
frá þeirri stöðu sem vinstriflokkur í
ætt við Alþýðubandalagið ætti að
hafa, ekki á aðrar slóðir? Ef menn
eru komnir yfir á miðjuna í póiitík
eiga þejr að finna sér stað í miðju-
flokki. Ég tel að það sé þörf fyrir Al-
þýðubandalagið með þeim áhersl-
um sem ég, ásamt mörgum öðrum,
hef reynt að halda á lofti.“
GREIÐIR EKKI ATKVÆÐI
FYRIRFRAM
— Má ekki segja að þú hafir átt að
sýna meira umburðarlyndi?
„Það má vel vera en ég tel mig
ekki hafa verið á stífum gormum
gagnvart öðrum. Menn geta einnig
spurt um aðlögun mína gagnvart
flokknum. Þrátt fyrir allt hef ég þol-
að það sem hefur gengið á en auð-
vitað haldið fram skoðunum mín-
um.“
Hjörleifur hefur þótt sérlundaður
stjórnarliði. Hann hefur áskilið sér
rétt til að taka afstöðu til einstakra
mála og ósjaldan hafa sjónvarps-
áhorfendur séð hann stíga í stólinn
og gera grein fyrir atkvæði sínu.
„Þau eru jafnvel teljandi á fingr-
um annarrar handar málin þar sem
ég hef haft sérstöðu en það vekur ef-
laust alltaf athygli þegar stjórnarlið-
ar taka sjálfstæða afstöðu til ein-
stakra mála,“ segir Hjörleifur og er
greinilega ósáttur við þá mynd sem
gefin er í fjölmiðlum af starfi hans.
— En ertu ekkert hræddur um aö
verða álitinn „kverúlant“?
„Nei, nei, út af fyrir sig óttast ég
það ekkert. Hins vegar veit ég að
margir, þar á meðal fólk á minni
heimaslóð, kann að fá dálítið sér-
staka mynd af mér í gegnum fjöl-
miðla. Hún er ekki af mínum dag-
legu störfum heldur af einhverju
andófi, eða „kverúlans" sem þú
kallar svo. Núna er ég formaður í
þremur þingnefndum og auk þess
þátttakandi í utanríkismálanefnd og
Evrópustefnunefnd. í þessum
nefndum hef ég auðvitað unnið eins
og þræll fyrir stjórnarsamstarfið.
Það er drjúgur hluti af mínu starfi.
Ég hef einmitt gaman af því að
vinna í flóknum málum og leiða fólk
til samstarfs um þau. Um þetta er
aldrei fjallað; mér finnst ég hafa leitt
mörg góð mál til lykta."
Fjölmiðlar gengu út frá því sem
vísu að Hjörleifur mundi greiða at-
kvæði gegn bráðabirgðalögunum
margumræddu enda hafði hann lýst
harðri andstöðu sinni við setningu
þeirra í sumar.
„Menn geta leitað í svörum mín-
um í fjölmiðlum. Þeir geta leitað í
þingræðum og víðar en hvergi hag-
aði ég orðum mínum þannig ótví-
rætt að ég mundi greiða atkvæði á
móti. Af hverju ekki? Vegna þess að
þingmaður verður að vera undir
það búinn að meta aðstæður hverju
sinni. Maður greiðir ekki atkvæði
fyrirfram. Þetta er svona ákveðin
varfærni sem maður viðhefur gagn-
vart sjálfum sér en fjölmiðlarnir
eiga mjög erfitt með að skilja. Þetta
mál var allt of þröngt til að láta kjósa
um það í alþingiskosningum."
ÁRÁTTA AÐ VILJA
SÍFELLT LÆRA
— Sumir segja að þú hafir hrein-
lega bjargað heiðri Sjálfstæðis-
flokksins með yfirlýsingu þinni?
„Ég hef ekkert á móti því ef svo
hefur verið. Mér er annt um allra
heiður. Og Sjálfstæðisflokkurinn
hefur heimild til leiðréttinga sinna
gjörða eins og aðrir."
— Stundum er sagt að Hjörleifur
heyri fyrst og fremst menntamönn-
um til enda sjálfur vel menntaöur
líffræðingur. Er hann kannski meiri
vísindamaöur en stjórnmálamað-
ur?
„Nei, ekki meiri en ég er jafn-
framt vísindamaður," svarar hann
og um ágallana bætir hann við að
eflaust megi halda fram að hann
skipti sér af of mörgu. „Ég hef
áhuga á flestum málum. Kannski er
ákveðin árátta hjá mér, ákveðin full-
nægja, að vera sífellt að læra. Þetta
hefur fylgt mér alla tíð. Þessi vinnu-
aðferð tengist vafalaust fræðilegri
nálgun minni, að vilja greina lands-
lagið og aðstæðurnar og draga
ályktanir út frá því. Ekki svífa inn á
sviðið og segja: „Þetta er lausnin,"
án þess að vera búinn að athuga
málavöxtu."
MENN EIGA AÐ KLÆÐA
SIG VIÐ HÆFI
Það þykir venjulega tíðindum
sæta þegar þekktir menn úr þjóðlíf-
inu fara í meðferð. Og sjaldnast nota
þeir sér slíka þjónustu hérlendis,
fara yfirleitt frekar á hliðstæðar
stofnanir erlendis. Hjörleifur er einn
örfárra íslenskra stjórnmálamanna
sem farið hafa í meðferð hjá SÁÁ.
„Ég tók mér tak einu sinni og fékk
til þess aðstoð vegna þess að ég var
ekki sáttur við sjálfan mig. Það
finnst mér hafa verið rétt og ganga
vel. Síðan var það búið.“
— Er þetta kannski spurning um
aga?
„Já, ætli það ekki. Það er brýnt
fyrir hvern og einn að grípa inn í ef
honum finnst að eitthvað sé farið að
áreita hann og leiða annað en hann
vill sjáifur. Mér finnst ég vera frjáls,
hef verið bindindismaður langan
tíma. Það háir mér ekki. Þetta er
viss glíma sem margir þurfa að eiga
í við sjálfa sig. Það er andstætt eðli
mínu að láta eitthvað annað ráða
ferðinni en minn eigin vilja."
— Þú ertyfirleitt vel til hafður, vel
klœddur og sjaldnast þreytulegur.
Viltu vera „akkúrat"?
„Ég tel mig hafa gífurlegt úthald
en fer þó oft illa með sjálfan mig í
vinnu. Þó hefur það ekki orðið til
vandræða enda gef ég mér tíma til
að stunda líkamsæfingar, skokka,
syndi og er útivistarmaður. Um
klæðaburðinn er það að segja að
hann er hluti af sjálfum mér. Ég vil
hafa reiðu í kringum mig og að
menn séu klæddir við hæfi. Reynd-
ar má setja stórt spurningarmerki
við þessa „jakkafatamúnderingu"
hérna í þinginu. Líklega er hún þó
nauðsynleg því við yrðum fljótlega
svo durtslegir ef við færum að
ganga hér um á peysunni, settum
líkast til ekki nógu skemmtilegan
svip á þjóðarsamkunduna þegar við
værum í þingsölum." Hjörleifur
brosir og ítrekar að auðvitað þurfi
menn að vera klæddir við hæfi. „Ég
hef iðulega fataskipti nokkrum sinn-
um á dag, bara til þess að vera í
þeim galla sem hentar. Ég fer t.d.
ekki í hlaupagallanum niður á
þing.“
Flestar kjaftasögur um Hjörleif
fjalla um kvenhylli hans. Ekki ber
þeim þó öllum saman. Nokkrum
sinnum á hann að hafa verið skilinn
við konu sína sem starfar sem lækn-
ir á fjórðungssjúkrahúsinu í Nes-
kaupstað. Hins vegar var nú í vik-
unni látið að því liggja í slúðurfrétt-
um að eiginkonan hefði veitt hon-
um dyggan stuðning með því að
smala sjúklingum og gamalmenn-
um til þess að styðja sinn mann í for-
valinu eystra.
„Jú, jú, það er nóg af sögunum og
þær ber ekki að taka illa upp,“ segir
Hjörleifur. „Þegar ég var ráðherra
eignaðist ég t.d. barn með einni sem
ég hafði aldrei séð. Svo hitti ég hana
einhvern tíma á förnum vegi og tók
henni fagnandi eins og gömlum vini
enda voru svo margir kunningjar
búnir að segja mér frá þessu. Ég
þekkti hana úr sjónvarpinu. Þetta
fylgir því að vera í sviðsljósinu."
Kristján Þorvaldsson