Pressan - 26.09.1991, Page 7

FIMMTUDAGUR PKCSSAN 26. SEPTEMBER 1991
7
Hrafn Pálsson deildarstjóri í heilbrigðisráðuneytinu
Fyrir nokkrum árum fékk Hrafn Pálsson deildarstjóri í heilbrigöisráöuneytinu umboÖ fyrir stóran lyfjaframleiðanda í
Englandi. Eftir aö afskiptum hans af lyfjainnflutningnum var mótmœlt lét hann umboöiö í hendur sambýliskonu
sinnar sem stofnaöi fyrirtœki utan um reksturinn.
í ferðalagi erlendis fyrir nokkrum árum fékk Hrafn
Pálsson, deildarstjóri í heilbrigðisráduneytinu, umboð
fyrir enska lyfjaframleiðslufyrirtækið Generics, sem hef-
ur sérhæft sig í eftirlíkingalyfjum. Hrafn stofnaði sam-
vinnufélagið Radex um umboðið, en eftir að aðrir lyfja-
innflytjendur höfðu sent inn kvörtun vegna þess lét
Hrafn sambýliskonu sína, Vilborgu G Kristjánsdóttur,
hafa umboðið. Hún stofnaði fyrirtækin Radix hf. og síðar
NM Pharma hf. til innflutnings á lyfjum. Síðarnefnda fyr-
irtækið hefur nú nokkuð umfangsmiklastarfsemi, sem til
skamms tíma var á heimili þeirra Hrafns og Vilborgar.
Sex af lyfjum þeim sem finna má á „bestukaupalista"
ráðuneytisins eru frá þessu fyrirtæki og er mikil sala á
þeim öllum.
Fyrirtækið Radix hf. var stofnað
27. maí 1989 af Vilborgu G. Krist-
jánsdóttur og fjórum börnum henn-
ar, Gudrúnu Jóhannsdóttur, Heiöu
Elínu Jóhannsdóttur, Jóhanni Gísla
Jóhannssyni og Kristjáni Jóhanns-
syni. Tilgangur fyrirtækisins var
innflutnings- og umboðsverslun og
var hlutafé 100.000 krónur.
Vilborg er sambýliskona Hrafns
og deildarstjóri á skrifstofu Forseta
íslands. Hún átti 96% hlutafjár í fyr-
irtækinu en börn hennar afganginn.
Heimilisfang Radix hf. var skráð á
Tómasarhaga 25, heimili Vilborgar
og Hrafns. I desember 1990 skipti
fyrirtækið síðan um nafn og heitir
NM Pharma með núverandi heimil-
isfang á Skólavörðustíg 16. Nafninu
var breytt til að unnt væri að sam-
ræma umbúðir fyrir framleiðslu
Generics á Norðurlöndum og urðu
engar breytingar aðrar á fyrirtæk-
inu. Núverandi framkvæmdastjóri
er Gudjón Gudmundsson, tengda-
sonur Vilborjar.
FÉKK UMBOÐIÐ í GEGNUM
KUNNING’A SINN
Hrafn segir sjálfur að kunningi
sinn í Svíþjóð, sem sé reyndar um-
boðsmaður fyrir Generics á Norður-
löndum, hafi boðið sér þetta umboð
fyrir nokkrum árum. „Ég vildi at-
huga þetta og ég skráði fyrirtækið.
Það gerðist hins vegar ekkert í því á
mtðan ég var viðloðandi þetta, en
Jón heitinn Ingimarsson ráðlagði
fyrst og fremst vakað fyrir honum
þegar hann tók við umboðinu.
AÐRIR LYFJÁINNFLYTJENDUR
MÓTMÆLA
í upphafi árs 1989 sneru fulltrúar
lyfjavöruhóps Félags íslenskra stór-
kaupmánna sér til heilbrigðisráðu-
neytisins ög mótmæltu því að starfs-
maður ráðúpeytisins ætti hlut í lyfja-
innflutningsfyrirtæki. Að sögn
Gunnlaugs Birgis Daníelssonar,
sem á sæti í lyfjavöruhópnum, töldu
stórkaupmenn að\Hrafn hefði að-
gang að trúnaðaruþplýsingum um
aðra lyfjavöruinnflytjendur. Sagði
Gunniaugur að þeir hefðu talið að
hér væri um brot á reglum að ræða.
Starfsemi lyfjaumboðsins var lengst af á Tómasarhaga 25, þar sam Hrafn og
Vilborg búa. Nú hefur innflutningsfyrirtaskid veriö flutt á Skólavöröustíg 16.
mér að fara út úr þessu og koma
ekki nálægt fyrirtækinu, því að þótt
ég væri ekkert viðriðinn lyfjamál
ráðuneytisins væri þetta óheppilegt
fyrir mig upp á umræðuna sem ég
gæti fengið út á það,“ sagði Hrafn,
en neitaði því að hafa fengið um-
boðið í embættisferð.
Sagði Hrafn að þar sem hér væri
um að ræða framleiðanda ódýrra
lyfja hefði áhugi hans vaknað. Sagð-
ist hann telja að það væri til mikilla
bóta fyrir íslenska lyfjamarkaðinn
að ódýr eftirlíkingalyf bærust hing-
að í samkeppni við önnur. Það hefði
Vegna þessara mótmæla lét ráðu-
neytið fara fram athugun á þessari
aukastarfsemi Hrafns. í svarbréfi
sem stórkaupmönnum var sent 27.
janúar 1989, undirritað af fyrrver-
andi heilbrigðisráðherra, Gud-
mundi Bjarnasyni, og Jóni Ingi-
marssyni, þáverandi skrifstofu-
stjóra, kemur fram að ráðuneytið
telur að hér sé ekki um brot á lyfja-
lögum að ræða. Einnig segir í bréf-
inu að ekki virðist um misneytingu
aðstöðu að ræða, þar sem Hrafn
komi ekki nálægt umfjöllun ráðu-
neytisins um lyfjamál. Sömuleiðis
telur ráðuneytið að Hrafn hafi ekki
gerst brotlegur við réttindi og skyld-
ur opinberra starfsmanna. Guð-
mundur Bjarnason staðfesti þessa
niðurstöðu í samtali við PREISSUNA
og sagði að þessi mál hefðu verið
rædd sérstaklega við Hrafn.
RÁÐUNEYTIÐ TALDI
STARFSEMI HRAFNS
„ÓHEPPILEGA“
I niðurlagi bréfs ráðuneytisins
kemur hins vegar fram að það telur
rétt að Hrafn hætti afskiptum af fyr-
irtækinu. Segir þar: „Þrátt fyrir
þetta hefur viðkomandi starfsmanni
verið kynnt sú skoðun ráðuneytis-
ins að hagsmunatengd afskipti hans
af viðskiptum á verkefnasviði ráðu-
neytisins kuntli að vekja tortryggni
og grun um misneytingu aðstöðu og
því séu slík afskipti óheppileg og
óæskileg að mati ráðuneytisins.
Hefur ráðuneytið fyllstu ástæðu til
áð ætla að viðkomandi muni taka
tillit til þessa álits ráðuneytisins."
Eins og áður hefur komið fram
taldi Hrafn við svo búið rétt að
hætta afskiptum af fyrirtækinu og
lét hann sambýliskonu sinni og
börnum hennar það í té. Starfsemi
þess var þó áfram á Tómasarhaga
25. „Síðan hef ég ekki komið ná-
lægt þessu fyrirtæki, Mér finnst ekk-
ert að því þó að sambýliskona mín
hafi tekið við umboðinu. Það er
ekkert hægt að komast hjá því í
þjóðfélaginu að nota hina og þessa.
En sennilega þykir mér ekki rétt að
ég sé persónulega í þessu, fyrst ég
lét af þessu."
— En hver er munurinn, fyrst
þetta var áfram á heimili þínu?
„Hvað viltu fara langt með það? í
fyrsta lagi er ég ekki kvæntur kon-
unni. Skiptir það einhverju máli?
Skiptir það máli að hún á húsið en
ekki ég? Skiptir það máli að þetta er
farið út af heimilinu núna? Nú eru
það aðrir en við sem önnumst þetta.
Mér finnst þetta ekki skipta höfuð-
máli fyrir mig — ég vinn við öldrun-
armál hér en ekki lyfjamál. Það eina
sem ég hef um þetta að segja, í sjálfu
sér, er að þetta er í raun og veru ekki
mitt mál lengur. Ég hugsaði þetta
ekki mér til framdráttar að einu né
neinu leyti. En af hverju að sleppa
þessu strax í hendurnar á einhverj-
um öðrum ef þetta er eitthvað sem
hægt er að gera gott við? Fyrir utan
það að ég held að það sé góð pólitík
að koma með eftirlíkingalyf inn á
þennan markað hérna. Lyfjamark-
aðurinn á íslandi er mun meira sið-
ferðismál en þetta,“ sagði Hrafn.
MEÐ SEX SÖLULYF Á
BESTUKAUPALISTANUM
Það kom fram hjá Gunnlaugi að
stórkaupmenn hefðu í sjálfu sér
kyngt þessari niðurstöðu þrátt fyrir
að vera ekki fyllilega sáttir við
hana. Það væri enn skoðun þeirra
að Hrafn hefði óeðlileg tengsl við
fyrirtækið.
Þá leitaði PRESS\N álits hjá lækni
sem þekkir vel til þessara mála, en
læknum er til dæmis bannað að
tengjast lyfsölu- eða dreifingarfyrir-
tækjum. „Það er alveg fráleitt að
háttsettur embættismaður í heil-
brigðisráðuneytinu geti tengst fyrir-
tækinu á þennan hátt," sagði við-
komandi læknir, sem ekki treysti sér
þó til að láta nafns getið.
Einnig var leitað álits hjá Sighvati
Björgvinssyni heilbrigðisráðherra,
sem tók fram að hann vissi ekkert
um þetta mál. Hann sagði þó að þar
sem Hrafn tengdist ekki lyfjamálum
ráðuneytisins sæi hann ekki hags-
munatengsl í þessu máli.
Eins og áður segir er hér um eftir-
líkingalyf að ræða, sem Gener-
ics-fyrirtækið framleiðir. Slík lyf eru
framleidd eftir að einkaleyfi þess
sem þróaði lyfið rennur út. NM
Pharma er umboðsaðili fyrir sex eft-
irlíkingalyf sem eru inni á „bestu-
kaupalista" heilbrigðisráðuneytis.
Það eru lyfin: Atenolol, Baklofen,
Naproxen, Nifedipin, Tamoxifen og
Verapamil. Eftir því sem komist
verður næst er mikil sala í þessum
lyfjum, sem hafa leyst önnur dýrari
af hólmi, og eru þrjú þeirra til dæm-
is mikið notuð á spítulum. Þeir sem
til þekkja telja að umboð fyrir þessi
lyf geti ekki arinað en verið arð-
bært.
Sigurður Már Jónsson